ضرورت مدیریت یکپارچه تالاب گاوخونی

مدیریت زیست بومی و یکپارچه تالاب بین‌المللی گاوخونی در شرق اصفهان برای تقویت کارکرد گردشگری و طبیعی این منطقه ضروری است. مدیریت زیست بومی، رویکردی مشورتی و غیرمتمرکز است که فرایندی از پایین به بالا را طی می‌کند و در آن برنامه‌های لازم برای حفاظت و مدیریت تالاب‌ها توسط دست‌اندرکاران در سطح محلی و استانی جمع‌آوری می‌شوند و پس از تأیید به مرحله اجرا می‌رسند.
یوسف‌علی احمدی، هماهنگ‌کننده طرح حفاظت از تالاب‌های ایران در این‌باره به ایرنا گفت: طرح حفاظت از تالاب‌های ایران مأمور استقرار این رویکرد در تالاب‌های نمونه آزمایشی (پایلوت‌) ارومیه، شادگان و پریشان شد که در مرحله اول، خروجی استقرار این رویکرد، تولید برنامه‌های مدیریت جامع زیست‌بومی برای این سه تالاب بود.
در فرایند مدیریت زیست بومی تالاب، موضوعات مربوط به تالاب برای نمایندگان نهادهای دولتی، سازمان‌های مردم نهاد و جوامع محلی، حساس‌سازی شده و آنها از ارزش‌ها و کارکردهای تالاب آگاه می‌شوند و به‌دنبال حفاظت مشارکتی از تالاب برای بهره‌برداری خردمندانه از آن هستند. استقرار مدیریت زیست بومی یکپارچه حوضه تالاب بین‌المللی گاوخونی برای تحقق اهداف توسعه پایدار مبتنی بر احیا، ضروری است و باید با هدف حفاظت و بهره‌برداری پایدار با مشارکت مؤثر همه افراد مرتبط با آن به‌ویژه جوامع محلی اقدام و برنامه‌ریزی شود.
تالاب بین‌المللی گاوخونی به‌عنوان میراث ملی و امانتی فرا‌نسلی، باید یک زیست‌بوم پایدار با جریان آب سالم، کافی و مستمر از سراب تا پایاب زاینده رود و تنوع زیستی غنی با مردم شاد و بهره‌مند از مواهب و کوشا در حفاظت آن باشد. توسعه ناپایدار، الگوی ناپایدار معیشت و فقدان رویکردهای جامع نگر در مدیریت حوضه آبریز تالاب‌ها، مدیریت نامناسب منابع آب و رقابت تالاب‌ها با سایر کاربری‌ها برای بهره‌برداری از منابع آبی، تغییرات اقلیمی، خشکسالی‌های پیاپی و فقدان برنامه سازگاری با تغییرات اقلیمی و مدیریت نامناسب ریسک خشکسالی و تغییرات کاربری اراضی در سطح حوضه آبریز، از مهم‌ترین مشکلات تالاب‌ها است.
 تالاب‌ها سالانه میلیاردها دلار ارزش خدماتی برای کشورمان ایجاد می‌کنند. در ایران هزینه خسارت‌های ناشی از تخریب تالاب‌ها برابر با ۳۵۰میلیون دلار بوده درحالی‌که ارزش زیستی (اکولوژیک) تالاب‌ها ۱۰برابر جنگل‌ها و زمین‌های زراعی است و گاهی معیشت بسیاری از خانواده‌ها به تالاب‌ها بستگی دارد.
تالاب گاوخونی طی یک دهه گذشته در مدت کوتاهی آب داشت. برداشت‌ بی‌رویه و غیرقانونی در بالادست، کاهش آب ورودی، تغییر اقلیم و خشکسالی و تامین نشدن حقابه‌های طبیعی از چالش‌هایی عنوان می‌شود که حیات این تالاب را به خطر انداخته و به‌گفته مسئولان و کارشناسان محیط‌زیست، ادامه این روند می‌تواند تالاب گاوخونی را به کانون تولید گردوغبار تبدیل کند و تا شعاع زیادی را تحت‌تأثیر قرار دهد بنابراین تامین حقابه آن ضروری است.