برجام اعراب را 2 دسته کرد

در فاصله نه‌چندان دوری از امروز، زمانی که تمام قدرت‌های شورای امنیت سازمان ملل با اعمال تحریم‌های بی‌سابقه علیه ایران موافقت کردند، بخش قابل توجهی از کشورها و قدرت‌های منطقه خاورمیانه نیز با این سیاست همراهی کرده و با وجود اختلافات داخلی فراوان بر محور فشار علیه ایران به توافق رسیدند. به این ترتیب حملات سیاسی، رسانه‌ای، اقتصادی و حتی امنیتی علیه عملکرد تهران در سوریه از قاهره تا آنکارا و از ریاض تا دوحه آغاز شد. اما اکنون و در شرایطی که آمریکا تلاش می‌کند موقعیت سال‌های آغازین دهه 90را برای ایران بازتولید کند، به‌نظر می‌رسد معادلات منطقه‌ای به‌گونه دیگری در جریان است، به‌گونه‌ای که تا این لحظه تنها 3کشور عربی به همراه رژیم اسرائیل از خروج آمریکا از برجام حمایت کرده‌اند و در مقابل، بخش عمده کشورهای منطقه یا نسبت به اقدام ترامپ و تبعات آن ابراز نگرانی کرده و یا صراحتا با آن مخالفت کرده‌اند.

وزارت خارجه مصر به‌عنوان کشوری که طی چند سال اخیر تقریبا در تمام تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی موضعی همسو با عربستان و امارات داشته ساعاتی بعد از اعلام تصمیم ترامپ با صدور بیانیه‌ای نسبت به بروز هرگونه تنش جدید در منطقه ابراز نگرانی کرده و صرفا اعلام کرد آخرین اخبار مربوط به توافق هسته‌ای ایران را با دقت بررسی می‌کند. این در حالی است که وزیر انرژی پیشین مصر نیز روز گذشته در مصاحبه با روزنامه الاهرام گفت: این اقدام آمریکا به ضرر اقتصاد مصر تمام خواهد شد.

از سوی دیگر، قطر به‌عنوان کشوری که در دهه 90به‌دلیل سیاست‌های ایران در سوریه، یکی از مهم‌ترین اهرم‌های فشار رسانه‌ای و اقتصادی علیه ایران به شمار می‌رفت تا این لحظه هیچ واکنشی به خروج ترامپ از برجام نشان نداده، درحالی‌که پیش‌بینی می‌شود دوحه از این سیاست جدید آمریکا حمایت نکند؛ چرا که هم‌اکنون ایران شاهراه ارتباط دریایی و هوایی قطر با جهان به شمار می‌آید.
علاوه بر تمام اینها، ترکیه هم که در سال‌های گذشته و باز هم بر سر پرونده سوریه با مشکلات متعددی در روابط خود با ایران روبه‌رو شده بود ازجمله نخستین کشورهایی است که در سطوح عالی رتبه از تصمیم دونالد ترامپ به‌شدت انتقاد کرد. ساعاتی بعد از بیانیه دولت ترکیه، رجب‌طیب اردوغان، رئیس‌جمهور این کشور رسما از آمریکا به‌دلیل خروج از برجام انتقاد کرده و گفت: این یک توافق بین‌المللی است، آمریکا نمی‌تواند هر زمان دلش خواست از توافق‌ها خارج شود. این کشور در نهایت از خروج از توافق هسته‌ای ضرر خواهد کرد.

سخنان صریح اردوغان اظهارات وزیر اقتصاد دولت وی را به‌دنبال داشت که تأکید کرد: روابط تجاری ترکیه و ایران بدون توجه به سیاست‌های آمریکا ادامه خواهد یافت. همچنین اردن که یکی از سنتی‌ترین پایگاه‌های مخالف ایران در خاورمیانه به شمار می‌آید نیز تا این لحظه بر ضرورت پایبندی همه طرف‌ها به توافق هسته‌ای تأکید کرده است. تمام اینها در حالی است که حامیان همیشگی ایران در منطقه ازجمله عراق، سوریه و لبنان نیز نسبت به عواقب خطرناک فروپاشی توافق هسته‌ای برای خاورمیانه هشدار داده‌اند.