گزارش
رقابت نورسیده‌ها و محبوب‌ها
نگاهی به نامزدهای سیمرغ بهترین بازیگری نقش اول زن و مرد در جشنواره چهلم
ندا زندی-روزنامه نگار
حالا که بهترین بازیگر نقش اول مرد مشخص شده، شاید بخواهید بدانید کسانی که در این رشته نامزده شده بودند، چه سابقه‌ای داشته‌اند و نقش‌شان از چه ویژگی‌ای برخوردار بوده است. آنچه در ادامه آمده به شما کمک می‌کند که جواب این سؤالات را پیدا کنید.
در میان نامزدهای بهترین بازیگران نقش اول زن، 3 بازیگر باتجربه و اسم‌ورسم‌دار و 2 بازیگر کمتر شناخته‌شده دیده می‌شود. در این مطلب به این پرداخته‌ایم که آنها چه راهی را پیموده‌اند تا به جشنواره چهلم برسند و ایفاگر چه نقش‌هایی بوده‌اند.
سارا بهرامی
برای فیلم «علف‌زار»
سابقه: سارا بهرامی با اینکه کارش را در سینما زودتر از تلویزیون شروع کرد، با سریال‌هایی مثل «پروانه» (1391) و «پرده‌نشین» (1393) بود که مورد توجه قرار گرفت. بعد در فیلم سینمایی «ایتالیا ایتالیا» (1395) نگاه‌ها را به‌خود جلب کرد و در فاصله کوتاهی برای فیلم «دارکوب» (1396) با بازی در نقش یک معتاد به سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن رسید. بعد از آن دیگر در سینما درخششی نداشت تا اینکه امسال با «علف‌زار» و «خائن‌کشی» دوباره نام خودش را مطرح کرد.
چطور انتخاب شد: خودش بازی در این نقش را شبیه یک هدیه دانسته و گفته: «گاهی بازی کردن بعضی نقش‌ها را تخیل می‌کردم اما این نقش برایم شبیه به هدیه بود. سارا نقش مهمی برای من بود. هیچ‌گاه درباره نقش‌هایی که بازی می‌کنم، پیش‌بینی یا از قبل فکر نمی‌کنم.»
ویژگی نقش: بهرامی در حد و اندازه سینمای ایران توانسته از عهده بازی در نقش زنی که قربانی یک فاجعه شده برآید و همدلی تماشاگر را جلب کند.
ژیلا شاهی
برای فیلم «موقعیت مهدی»
سابقه: شاهی از سال1390 با بازی در فیلم «روئیدن در باد» ساخته رهبر قنبری وارد سینما شد و ظرف یک دهه گذشته مهم‌ترین نقشی که بازی کرده در فیلم «قصر شیرین» رضا میرکریمی بوده است که برای آن نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن از سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر شد.
چطور انتخاب شد: شاهی متولد اردبیل است و از آنجا که «موقعیت مهدی» به زبان ترکی است، مطمئنا تسلط او به زبان ترکی در انتخابش برای این نقش تأثیر بسزایی داشته است.
ویژگی نقش: شاید پیدا کردن ویژگی‌ای برای نقشی که شاهی در فیلم بازی کرده خیلی سخت باشد.
طناز طباطبایی
برای فیلم «بی‌رویا»
سابقه: طناز طباطبایی با «هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند» (1391) در سینما خودش را تثبیت کرد و از آن پس تا امروز معمولا هر سال در چند فیلم ظاهر شده است. او سال1398 برای «شنای پروانه» سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل زن را از جشنواره فیلم فجر گرفت.
چطور انتخاب شد: آرین وزیردفتری، کارگردان «بی‌رؤیا»، در این باره گفته: «ابتدا صابر ابر و بعد طناز طباطبایی به فیلم اضافه شدند و بسیار در ساختن فیلم کمک کردند و معتقدم نقش‌ها بسیار چالش‌برانگیزند. طراحی نقش‌ها از حیث اجرا متفاوت بود، یعنی سرراست نیست که بازیگر بتواند راحت آن را اجرا کند و نوعی فازبندی و پیچیدگی خاصی دارد و کاراکترها درگیر آن می‌شوند و بازیگرها حوصله و صبوری کردند تا به آن برسند.»
ویژگی نقش: بازی در نقش شخصیتی که با مسائل روانی دست‌وپنجه نرم می‌کند، می‌تواند برای هر بازیگری فرصتی جهت به رخ کشیدن توانایی‌هایش باشد که گویا طباطبایی هم این فرصت را مغتنم شمرده و در نقش رؤیا اجرایی قابل‌قبول ارائه کرده است.
لاله مرزبان
برای فیلم «نگهبان شب»
سابقه: بازیگری تازه‌کار که پیش‌تر در فیلم‌های «هیس! دخترها فریاد نمی‌زنند» و «زیر سقف دودی» نقش‌های کوتاهی بازی کرده بود.
چطور انتخاب شد: مرزبان هم از همان سایتی که برای انتخاب بازیگران «نگهبان شب» راه انداخته شده بود، پیدا شد و انتخاب او چیزی حدود یک ماه طول کشید.
ویژگی نقش: مرزبان نقش نسیبه را بازی می‌کند که دختری کم‌شنوا و از خانواده‌ای فقیر است و جنس بازی او - و مخصوصا ناشناخته بودنش برای تماشاگر - مناسب سینمای میرکریمی است که می‌کوشد در فیلم هایش به جزئیات بپردازد.
لادن مستوفی
برای فیلم «برف آخر»
سابقه: همچنان نخستین نقش مستوفی در سینما یعنی راحله فیلم «روز واقعه» (1373) به‌یادماندنی‌ترین نقش اوست. مستوفی از آن زمان تا امروز در فیلم‌های مختلفی بازی کرده، اما این نقش‌ها عموما ویژگی متمایزی نداشته‌اند و به مستوفی این امکان را نداده‌اند که ایفاگر نقشی باشد که بیش از راحله در ذهن مخاطب بنشیند. «برف آخر» فرصتی است برای مستوفی تا در نقشی متفاوت ظاهر شود.
چطور انتخاب شد: متفاوت بودن یک نقش در پذیرش آن از سوی بازیگر اهمیت بسیاری دارد. نقش متفاوت به بازیگر امکان می‌دهد که در نقشی نو و دیده نشده ظاهر شود و مورد توجه قرار بگیرد. به اعتقاد مستوفی، «برف آخر» فیلم متفاوتی است و قاعدتا این تفاوت در پذیرش این نقش بسیار اثر داشته است.
ویژگی نقش: «برف آخر» داستانش را با تأنی و سر صبر و حوصله بازگو می‌کند و به همین دلیل نیاز بوده که جنس بازی بازیگرانش متناسب با این ضرباهنگ باشد. درک این ضرباهنگ و هماهنگ شدن با آن می‌تواند اصلی‌ترین ویژگی بازی‌های بازیگران «برف آخر» ازجمله مستوفی باشد.
تورج الوند
برای فیلم «نگهبان شب»
سابقه: تورج الوند از سال 1392به‌طور جسته‌وگریخته جلوی دوربین رفته بود، اما جدی‌ترین تجربه‌اش پیش از «نگهبان شب»، بازی در فیلم «دشت خاموش» ساخته احمد بهرامی بود.
چطور انتخاب شد: با توجه به شرایط کرونا، گروه تولید «نگهبان شب» سایتی را طراحی کردند و فراخوان دادند تا علاقه‌مندان به بازیگری در آن ثبت‌نام کنند. طی 2روز، ۱۳هزار نفر ثبت‌نام کردند که ظرف چند روز بررسی شدند و از میان‌شان از ۵۰۰نفر تست حضوری گرفته شد. درنهایت برای هر نقش به انتخاب‌های ۱۰نفره و ۵نفره رسیدند و تورج الوند انتخاب شد. الوند پیش از «نگهبان شب» برای 4فیلم تست بازیگری داده بود که پذیرفته نشده بود، اما سرانجام توانست اعتماد رضا میرکریمی را به‌دست آورد.
ویژگی نقش: الوند در فیلم به لهجه کرمانی صحبت می‌کند که قبلا هیچ آشنایی‌ای با آن نداشته است و به کمک مشاور لهجه توانسته از پس این کار برآید.
پژمان جمشیدی
برای فیلم «علف‌زار»
سابقه: بازیکن سابق فوتبال و یکی از پولسازترین بازیگران فعلی سینمای ایران. جمشیدی در سال1392 با بازی در سریال تلویزیونی «پژمان» از مستطیل سبز به سمت قاب تلویزیون تغییر مسیر داد و خیلی زود پایش به سینما باز شد و با بازی در فیلم‌های کمدی به محبوبیت رسید. جمشیدی در اوایل حضورش در سینما خود را در برابر انتقادهایی می‌دید که از سوی بازیگران قدیمی و برخی رسانه‌ها مطرح می‌شد، اما هرچه جلوتر رفت، نشان داد که آمده تا بماند و بازیگری برایش جدی است. او حتی برای اینکه کارآزموده شود، در چندین‌وچند تئاتر هم به ایفای نقش پرداخت تا به‌اصطلاح خاک صحنه هم خورده باشد. این روزها، فیلم «دینامیت» از او روی پرده است که پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران شد. جمشیدی در فیلمی مثل «جهان با من برقص» نشان داد که از پس نقش‌های غیرکمدی هم برمی‌آید. او در جشنواره چهلم در 2فیلم «علف‌زار» و «بی‌مادر» در نقش‌هایی جدی حضور داشت و احتمالا باید از این به بعد تجربه‌های متفاوتی را از او ببینیم.
چطور انتخاب شد: به‌گفته کاظم دانشی، کارگردان «علف‌زار» پژمان جمشیدی پیشنهاد بهرام رادان، تهیه‌کننده فیلم بود و دانشی این پیشنهاد را پذیرفته چون فکر کرده که می‌توان کار متفاوتی با حضور جمشیدی انجام داد.
ویژگی نقش: جمشیدی نقش بازپرسی را بازی می‌کند که برای حل پرونده‌ای که به او محول شده بسیار مصمم است و حتی با مقام بالا‌دستی‌اش دچار چالش می‌شود و تماشاگر را کاملا قانع می‌کند که او را در این نقش بپذیرد.
امین حیایی
برای فیلم «برف آخر»
سابقه: حیایی 3دهه است که روی بورس است، 3دهه است که از سکه نیفتاده و 3دهه است که برای سینماروها تکراری نشده است. در دهه1380 که سالی چند فیلم بازی می‌کرد با رضا بیک‌ایمانوردی مقایسه می‌شد که تهیه‌کننده‌ها برای بردن او سر صحنه فیلم‌شان با هم رقابت داشتند و می‌رفتند در خانه‌اش کشیک می‌کشیدند تا وقتی صبح از خانه بیرون می‌آید، قبل از بقیه بتوانند او را سر صحنه ببرند. در کارنامه طویل حیایی، زیاد نام کارگردانان برجسته‌ای مثل داریوش مهرجویی که یک‌بار در «مهمان مامان» او را هدایت کرد، به چشم نمی‌خورد، ولی حیایی هر وقت فرصت نصیبش شده سعی کرده چهره متفاوتی را از خودش به تماشاگری که به دیدن او در کمدی عادت کرده، نشان دهد؛ مثلا در «شب» (1386)، «بیداری رؤیاها» (1388)، «شعله‌ور» (1395)، «درخونگاه» (1397)، «دارکوب» (1398) و حالا در «برف آخر».
چطور انتخاب شد: به‌گفته حسن مصطفوی، تهیه‌کننده فیلم، حیایی از ابتدا قرار بوده در فیلم حضور داشته باشد. امیرحسین عسگری، کارگردان فیلم هم به‌رغم اینکه علاقه‌ای به حضور بازیگران چهره در کارش نداشته، اما بازی حیایی او را متقاعد کرده که وی در کارش متخصص است. خود حیایی هم درباره نقش‌اش در این فیلم گفته کاراکتری که بازی کرده برایش بسیار جذاب بوده و احساس کرده در این فیلم دوباره متولد شده است.
ویژگی نقش: حیایی از قالب همیشگی در نقش‌های کمدی درآمده و در نقشی متفاوت ظاهر شده است. حیایی بازیگری انرژیک و برون‌گراست و ایفای نقش شخصیتی درون‌گرا و آرام برای او چالشی بزرگ بوده است.
مهدی نصرتی
برای فیلم «ضد»
سابقه: او قبلا فقط در فیلم «لباس شخصی» ساخته امیرعباس ربیعی - که هنوز به نمایش عمومی درنیامده ـ بازی کرده و تجربه دیگری در سینما نداشته است. حالا در «ضد» در فیلمی با همان کارگردان و تقریبا با همان گروه تولید و با داستانی مشابه گام دومش را در سینما برداشته اشت.
چطور انتخاب شد: نصرتی درباره همکاری‌اش با ربیعی در پروژه «لباس شخصی» گفته که تجربه بسیار شیرینی برایش بوده است. طبیعتا وقتی از آن تجربه رضایت داشته، مانعی بر سر تکرار این تجربه ندیده است. ربیعی هم در 2فیلمی که ساخته به نصرتی اعتماد کرده است. البته نصرتی، به‌گفته خودش، اساساً تمایلی به گیر افتادن در یک ژانر خاص ندارد و علاقه خودش ایفای نقش در فیلم‌های اجتماعی است.
ویژگی نقش: نصرتی درباره ایفای نقش سعید در «ضد» گفته: «شخصیت پیچیده‌ای است که ایفای نقش آن برایم بسیار دوست‌داشتنی و البته خیلی‌خیلی سخت بود. هم به‌لحاظ فیزیکی و بیشتر به لحاظ روحی و روانی، نقش درگیرکننده‌ای بود. نقشی نبود که بتوان در روال عادی زندگی آن را ایفا کرد. از زمانی که صحنه فیلمبرداری را ترک می‌کردم، درگیر این کاراکتر بودم تا زمانی که فردا صبح مجدد سر صحنه حاضر شوم. لحظه‌ای شخصیت «سعید» در طول فیلمبرداری مرا رها نکرد.»
