جریمه موثر با نظارت واقعی

مصطفی بهزاد‌فر- ‌استاد معماری و شهرسازی

اگر شهرداری جلوی تخلفات ساختمانی را حین احداث بگیرد، بازهم ساخت و ساز سودده خواهد بود. اینکه کسی خلاف کند و جریمه آن را در کمیسیون ماده100 بپردازد، عادی است؛ زیرا تخلف به‌صرفه است و زمانی که می‌سازد، می‌گوید هرچه از من بگیرند باز هم به‌صرفه است اما این دلیل نمی‌شود که خلاف‌کردن را توجیه کنیم. در این شرایط نباید اجازه ادامه تخلف را بدهیم ولی وقتی ساخت‌وساز مهم‌ترین ظرف برای در امنیت نگه‌داشتن درآمد است. مهم‌ترین راه‌حل این نیست که جریمه کنیم. تا موقعی که ساخت‌وساز نقش قلک را ایفا می‌کند، جریمه‌کردن تأثیری ندارد اما اگر نظارت درست باشد، جواب می‌دهد که کار بسیار سختی است و آدم‌های خاصی باید این کار را انجام دهند. راه‌حل این است که قبل از ارجاع به کمیسیون ماده100، در عمل جلوی خلاف‌کردن را بگیریم. جریمه هرچقدر که زیاد شود، برای سازنده باز هم سود باقی می‌گذارد چون بازار مصرف وجود دارد. جریمه موقعی مؤثر خواهد بود که نظارت واقعی هم وجود داشته باشد.