احسان زیورعالم-روزنامه‌نگار
علی منتظری که همه پشت‌سرش قسم می‌خوردند، در فضای نه‌چندان ارزیابی‌شده مدیریت تئاتر ایران را رها می‌کند. سال1396، پس از 24سال، در نشستی به صراحت گفت یکی از دلایل رفتنش از مرکز هنرهای نمایشی خود تئاتری‌ها بودند. یکی از دلایل این موضوع را نیز عدم‌حمایت جامعه تئاتر از برنامه‌های او برشمرد که شاید مهم‌ترینش طرح سازمان تئاتر باشد که هیچ‌گاه عملی نشد. با رفتن منتظری سکان جشنواره یازدهم در سال1371 به حسین جعفری سپرده شد. حسین جعفری زمانی در ایام جنگ، در پناهگاه‌ها اقدام به اجرا برای عموم می‌کرد، ناگهان سر از شورای نظارت و حضور در دفتر هنرهای نمایشی حوزه هنری درمی‌آورد. اگر شماره مرداد1368 مجله نمایش را تورق کنید، با مصاحبه‌ای از حسین جعفری روبه‌رو خواهید شد، جایی‌که او با 2خبرنگار واشنگتن پست و یومیوری شیمبون درباره هنر انقلاب اظهارنظر می‌کند. او در ابتدا مصاحبه در مواجهه با اینکه هنر انقلاب چیست می‌گوید: «هنر انقلاب در جامعه ما مقوله بی‌معنایی است. آنچه در رابطه با هنر وجود دارد، هنر انقلاب اسلامی است. در واقع هنری مدنظر است که در راستای اسلام است.» اما وجه دیگر فعالیت های جعفری در حوزه تئاتر کمدی بود. برادرش مجید جعفری، پس از سال‌ها مدیریت تئاتر شهر در زمان حضور علی منتظری، به یکی از ارکان تئاتر کمدی شبانه یا همان تئاتر آزاد بدل شد که با حمایت برادرش همراه بود. پس عجیب نیست که در بولتن جشنواره یازدهم، به دبیری حسین جعفری با بخشی به نام تئاتر کمدی روبه‌رو می‌شویم. شاید این برای نخستین بار بود که چنین بخشی در جشنواره تئاتر فجر هویت پیدا می‌کرد. در آن دوره شخصیت‌هایی چون داوود فتحعلی‌بیگی، هوشنگ هدایتی، مجید افشار، کامبیز صفوی، حسن عظیمی و احمد خمسه‌ای در آن شرکت داشتند که از قضا اکثریت در حوزه نمایش‌های سنتی فعال بودند.
شاید همین بخش بعدها شاکله جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی را شکل داد که داوود فتحعلی‌بیگی یک‌تنه آن را پیش برده است. در آن دوره سمیناری هم با موضوع «تعزیه» برگزار می‌شود. با نگاهی به فهرست حاضران در این سمینار، نام‌آشنایان جشنواره آیینی و سنتی به راحتی قابل تشخیص‌اند. البته باید گفت در مقدمه بولتن جشنواره نیز حسین جعفری به صراحت نوشته بود قصدش ارتقای تئاتری آیینی است و لاغیر. فارغ از اینکه در جشنواره یازدهم چه گذشت، یکی از خاص‌ترین اتفاقات مکان برگزاری نمایش‌هاست. در سال‌هایی که هنوز شعار تئاتر برای مردم در دهان اهالی جشنواره نیفتاده بود، ترمینال‌های تهران، بیمارستان‌ها، شرکت روغن‌نباتی پارس یا کارخانه ارج محل اجرای برخی آثار می‌شود. گویی میل هنری قدیمی جعفری خودش را در مکان‌های عمومی، بازتولید می‌کرد. جشنواره یازدهم رقابتی نبود و برخلاف دوره دهم که نام بین‌المللی بر تارک جشنواره نهاده شده بود، به‌صورت ملی برگزار شد. از همین رو پوستر جشنواره با عنوان جشنواره سراسری تئاتر فجر منتشر شد. 2سال بعد، در کتاب جشنواره سیزدهم، در نقد این حرکت نوشته شد: «وجود پاره‌ای از ضعف‌ها در شکل اجرایی باعث گشت تا این جشنواره از گرمی همیشگی برخوردار نباشد و کاستی‌ها به چشم بخورد.»
روزگار کمدی در تئاتر فجر
در همینه زمینه :
