گفت و گو
با جمشید هاشم‌پور عاشق سینمای اکشن شدم
رامین سهراب، کارگردان فیلم اکشن «لایه‌های دروغ»، از تجربه‌اش در ساخت این فیلم می‌گوید
محمدناصر احدی-روزنامه نگار
سینمای اکشن را - در کنار سینمای ترسناک - می‌شود جزو گناهان لذتبخش سینمادوستان دانست. معمولا فیلم‌های اکشن به این متهم می‌شوند که عاری از فکر و روح هستند و صرفا برای معتادان به آدرنالین جذاب‌اند. در سوی مقابل، طرفداران این فیلم‌ها بر تجربه احساسی مشترکی تأکید دارند که این فیلم‌ها برای تماشاگران پدید می‌آورند. البته این حرف‌ها راجع به سینمای هالیوود مصداق دارد که دارای تنوع ژانری است؛ در سینمای ما که اغلب فیلم‌ها حول موضوعات اجتماعی هستند، فیلمی در ژانر اکشن - به شرطی که فیلم خوبی باشد - می‌تواند برای تماشاگر عام جذاب باشد و تجربه متفاوتی برایش رقم بزند. فیلم اکشن «لایه‌های دروغ» نخستین ساخته رامین سهراب است که این کارگردان جوان امید زیادی به موفقیت آن بسته است. با سهراب درباره این فیلم و مسیری که برای ساخت آن طی کرده گفت‌وگو کردیم.
شما سال‌ها خارج از ایران زندگی کرده‌اید، ولی متولد ایران هستید. درست است؟
من متولد1364 در تهران هستم و در 5،4 سالگی همراه خانواده‌ام به فنلاند رفتم.
من ویدئوهایی از شما در اینترنت دیدم که حرکات رزمی و پرش‌های بلندی انجام می‌دادید. معلوم است که حسابی ورزشکارید؟
من 30سال است که رزمی کار می‌کنم و این حرکت‌ها در خونم هست. یکی از جذابیت‌های فیلم همین پرش‌ها و حرکت‌های قهرمان فیلم است.
رشته ورزشی تخصصی‌تان چه رشته‌ای است؟
پدر من بنیانگذار رشته ووشو در ایران است. من با ووشو شروع کردم و بعد رشته‌های مختلف مثل تکواندو، کاراته و جودو کار کردم و بعد همه اینها را ترکیب کردم که بتوانم در فیلم استفاده کنم.
چطور به سینما علاقه‌مند شدید؟
خیلی راحت! 5سالم بود که در فیلم «یاران» (ناصر مهدی‌پور، 1372) مقابل آقای جمشید هاشم‌پور نقشی داشتم و ایشان را در همان کودکی به‌عنوان قهرمان دیدم و برای من سینمای اکشن از همان کودکی رشد کرد و به جایی رسید که نمی‌توانستم کار دیگری بکنم و باید می‌آمدم و فیلمم را می‌ساختم.
پس از کودکی عاشق سینما شدید؟
من کوچک که بودم در شهرستان‌ها نمایش رزمی می‌گذاشتم و به برنامه «دیدنی‌ها» رفتم و در خیلی از برنامه‌های تلویزیونی حضور داشتم. یعنی از همان کودکی جلوی دوربین بودم و با سینما بزرگ شدم.
در IMDb آمده که شما از مدرسه بازیگری استلا آدلر که بازیگرانی مثل مارلون براندو و رابرت دنیرو را تربیت کرده فارغ‌التحصیل شده‌اید.
من حدودا 18سالم که بود 7تا رکورد جهانی داشتم و خیلی دوست داشتم بدانم که چطوری می‌توانم از این استعدادم استفاده کنم. نمی‌خواستم به مسابقات رزمی بروم و بیشتر به فیلم و فیلمسازی علاقه داشتم ولی می‌دانستم که استعداد و هنر رزمی من کافی نیست و باید هنر فیلمسازی و هنرپیشگی هم کنارش باشد. به همین‌خاطر تصمیم گرفتم به هالیوود بروم و آنجا تحصیل کنم تا بتوانم روزی فیلم خودم را بسازم.
در مدرسه استلا آدلر، با استاد سرشناسی هم درس داشتید؟
مارک روفالو، بازیگر نقش هالک، یکی از استادانم بود. با وسلی اسنایپس، بازیگر نقش بلید، هم کار کردم. اسم‌ها زیاد است و الان به‌خاطر ندارم. ما حدودا 15استاد در مدرسه‌مان داشتیم که هر بخش استاد خودش را داشت. بخش بدن شناسی، بخش درام، بخش فیلمنامه‌نویسی و تقریبا ماهی یک‌بار یک معلم از بیرون از مدرسه می‌آوردند و خیلی از هنرپیشه‌های درجه اول می‌آمدند و سمیناری یکی‌دوروزه برای ما برگزار می‌کردند.
آدم انتظار ندارد کسی که از مدرسه استلا آدلر فارغ‌التحصیل شده به سینمای اکشن علاقه داشته باشد.
شما راست می‌گویید؛ کسی که در این مدرسه درس خوانده باید خیلی روشنفکر باشد، اما من ایده‌های زیادی برای فیلمم داشتم. به هر حال، فیلم اول اذیت‌های خودش را دارد. فیلم ژانر اکشن هم اذیت‌های خاص خودش را دارد و کلا ساختن این فیلم در ایران برای ما خیلی مکافات بود. خیلی‌ها علیه ساخت این فیلم بودند. خیلی سعی کردم با بودجه‌ای که دارم بتوانم فیلمی بسازم که در سطح بین‌الملل قابل‌قبول باشد. متأسفانه ما بودجه کافی نداشتیم. وقتی این فیلم را در آمریکا نشان دادم، تعجب کردند که چطور با این بودجه کم توانسته‌اید چنین سکانس‌هایی بگیرید. ما نزدیک 60-50 تا لوکیشن داریم، 2تا کشور؛ هنرپیشه‌های ایرانی و خارجی؛ 12سکانس اکشن سنگین. اینها را نمی‌شود با بودجه یک فیلم آپارتمانی ساخت، ولی خوشبختانه ما توانستیم بسازیم.
شما جایی گفته بودید فیلم‌های اکشن‌لو - باجت (کم‌بودجه) را از صمیم قلب دوست دارید. چرا به این فیلم‌ها علاقه‌مندید؟
خیلی‌ها در فیلم‌های لو باجت از آن پتانسیلی که وجود دارد استفاده نمی‌کنند. ما هم فیلم‌مان واقعا لو باجت است. کل بودجه فیلم ما اندازه 25ثانیه فیلم «جان ویک» است. ولی خلاقیت کارگردان است که چطوری با بودجه کم فیلم اکشن را درآورد. بالاخره من با اکشن بزرگ شدم و 30 سال است که رزمی کار می‌کنم و کنار کسانی که فیلم‌های خوب اکشن را ساخته‌اند، بودم و دیدم و یاد گرفتم و الان آمده‌ام ایران تا فیلمی آبرومند برای جهان بسازم.
فیلم اکشن به یک قهرمان خوب و یک بدمن خیلی خوب نیاز دارد. نقش قهرمان فیلم را خودتان بازی کرده‌اید. نگران نبودید تماشاگر که شما را نمی‌شناسد با شما ارتباط برقرار نکند؟
ریسک بزرگی بود چون من ناشناس هستم ولی راستش را بخواهید کسی در ایران پیدا نشد که بتواند این حرکات را انجام دهد. ما از نزدیک به 100نفر اکشن‌کار تست گرفتیم، ولی متأسفانه کسی را پیدا نکردیم. ولی فکر می‌کنم موقعی که تماشاگر فیلم را ببیند که چه حرکاتی انجام می‌دهم، خودبه‌خود کمی گاردش پایین می‌آید. چون پیش خودش می‌گوید واقعا چه‌کسی می‌خواهد این حرکات را در ایران انجام دهد؟ این امتیازی است که می‌تواند تماشاگر را با فیلم همراه کند.
بدمن فیلم چطور درآمده؟
چه بدمنی داریم. نادر فلاح! نکته جالب فیلم ما این است که 2تا بدمن داریم و تا آخر فیلم نمی‌دانیم که کدام واقعا بدمن است. از این لحاظ فکر می‌کنم شخصیت بدمن‌های فیلم ما خیلی خوب پرداخت شده و خیلی هم به فیلم‌های جیمز باند نزدیک است. مثل فیلم‌های دهه1980 نیست که بدمن‌ها کلیشه‌ای بودند. بدمن فیلم ما برای خودش بک‌استوری و جزئیات دارد. مشکل بدمن خیلی از فیلم‌های اکشن این است که بدمن‌شان کلیشه‌ای و کاریکاتوری‌اند. این فیلم را که در آمریکا نشان دادم خیلی‌ها عاشق شخصیت نادر فلاح شدند. گفتند این بدمن he has a soul یعنی این بدمن روح دارد.
روی فیلمنامه چقدر کار کردید؟ معمولا به فیلمنامه‌های فیلم‌های اکشن ایرادهای زیادی می‌گیرند.
ما روی فیلمنامه کار کرده‌ایم، اما به هر حال فیلمنامه ما ساده است و داستان پیچیده‌ای ندارد. ولی چون ما می‌خواهیم اکشن را دوباره در ایران زنده کنیم، فرض کن اگر اکشن داشته باشیم و یک داستان پیچیده اصغر فرهادی هم در آن بگذاریم، دیگر برای مردم زیاد است. مردم فقط می‌خواهند بیایند ببینند آنقدر اکشن‌اکشن می‌کنید، اکشن‌تان چه جوری است. خوشبختانه اکشن فیلم ما هم آن‌ور و هم در اکران سالن مردمی خوب جواب داده است.
جنس اکشن فیلم‌تان شبیه چه فیلمی است؟ مثلا شبیه کارهای چاد استاهلسکی، کارگردان «جان ویک» است؟
چه جالب که این را گفتید. من 10سال پیش که رفتم آمریکا رفتم پیش استاهلسکی و گفتم که می‌خواهم با شما تمرین کنم. بله، اکشن فیلم ما خیلی نزدیک به کارهای استاهلسکی است ولی دوباره اینجا بحث بودجه وسط می‌آید. ولی من خیلی امید دارم که اگر فیلم در این جشنواره و جشنواره‌های خارجی مورد استقبال قرار بگیرد، شک نکنید در دو سه سال آتی فیلم‌های 20-10میلیون دلاری کارگردانی می‌کنم.
