قطر-آمریکا؛ اتحاد در سطحی جدید

روابط نزدیک و استراتژیک قطر با آمریکا که دهه‌هاست این کشور بسیار کوچک در جنوب خلیج‌فارس را به یکی از شرکای واشنگتن در خاورمیانه تبدیل کرده، با اعلام رئیس‌جمهور آمریکا وارد مرحله‌ای تازه می‌شود و دوحه به خدمات بیشتری از سوی آمریکایی‌ها دسترسی خواهد داشت.
بایدن در دیدار با امیر قطر، گفته است که این کشور را به‌عنوان «متحد اصلی غیرناتویی» آمریکا تعیین خواهد کرد؛ اتفاقی که راه را برای همکاری‌های بیشتر در زمینه‌های امنیتی و نظامی هموار می‌کند.
آمریکا تنها 16کشور را به‌عنوان متحد اصلی غیرناتویی خود تعیین کرده است؛ استرالیا، مصر، ژاپن، کره‌جنوبی، اردن، نیوزیلند، تایلند، کویت، مراکش، پاکستان، بحرین، فیلیپین، آرژانتین، افغانستان، تونس و حالا قطر. تعیین یک کشور به‌عنوان چنین متحدی به این معنا نیست که واشنگتن در صورت حمله یک کشور ثالت به آنها به دفاع از آنها خواهد پرداخت و وارد جنگ خواهد شد. تنها کشورهای عضو ناتو در چنین صورتی مورد حمایت نظامی آمریکا قرار می‌گیرند. اما ارتقا به متحد اصلی غیرناتویی به قطر این فرصت را می‌دهد که از پرستیژ بیشتر دیپلماتیک، فناوری‌های پیشرفته‌تر، سیستم‌های امنیتی و آموزش‌های نظامی‌ای که قبلا به آنها دسترسی نداشت برخوردار شود.
بایدن، در شرایطی این مژده را به شیخ تمیم حمد آل‌ثانی داده که واشنگتن، در بزرگ‌ترین چالش پیش روی خود در اروپا، یعنی جایگزینی گاز صادراتی روسیه به این قاره، به‌شدت نیازمند دوحه است و دستور کار اصلی مذاکرات 2رهبر همین مسئله بوده است.
واشنگتن که مدعی است روسیه می‌خواهد به اوکراین حمله کند، برای پرکردن جای خالی صادرات گاز روسیه به اروپا که 40درصد واردارت این قاره را تامین می‌کند، روی قطری‌ها به‌عنوان دومین صادرکننده گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) حساب باز کرده است. روسیه اما ادعای واشنگتن را رد می‌کند.
آمریکا در آستانه پنجاهمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک بین 2کشور این تصمیم را گرفته است. واشنگتن، بعد از استقلال قطر در سال1972 با این کشور روابط دیپلماتیک برقرار کرد و در سال‌های اخیر، سطح روابط 2کشور بسیار بالا رفته است.
قطر و آمریکا، در سال‌های اخیر 4دور «دیالوگ استراتژیک قطر-آمریکا» برقرار کرده و قراردادهای دفاعی، امنیتی، سرمایه‌گذاری، آموزشی و مبارزه با تروریسم با همدیگر امضا کرده‌اند. 2کشور همچنین همکاری‌های زیادی در بخش انرژی داشته‌اند. قطر با فاصله‌ای اندک، بعد از آمریکا بزرگ‌ترین صادرکننده ال‌ان‌جی در دنیاست.
دوحه یکی از متحدان نظامی آمریکا در منطقه هم به‌شمار می‌رود و پایگاه العدید در این کشور، مرکز اصلی فعالیت‌های نظامی آمریکا در خاورمیانه است. بسیاری از عملیات هوایی آمریکا در منطقه از این پایگاه انجام می‌شود. قطر در همکاری‌های نظامی با آمریکا چنان مورد اعتماد واشنگتن بوده که فرماندهی منطقه‌ای سنتکام (فرماندهی نیروهای مرکزی آمریکا مستقر در خاورمیانه) به این پایگاه منتقل شده است. فراتر از این روابط، دوحه و واشنگتن شرکای اقتصادی مهمی هم برای یکدیگر هستند. حجم مشارکت اقتصادی دو طرف، به بیش از 200میلیارد دلار رسیده و آمریکا پنجمین شریک تجاری بزرگ قطر است. واشنگتن همچنین بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در قطر به‌شمار می‌رود. این نوع ارتباط البته دوسویه بوده و دوحه هم با خریدهای هنگفت خود از شرکت‌های آمریکایی، یکی از مشتریان عمده محصولات آمریکایی است. برای نمونه، در جریان همین سفر اخیر امیر قطر به واشنگتن، یکی از بزرگ‌ترین قراردادهای تاریخ شرکت بوئینگ، بین این شرکت تولیدکننده هواپیماهای مسافربری و شرکت هواپیمایی قطر ایرویز بسته شد. مبلغ این قرارداد، 34میلیارد دلار است و قرار قطر هواپیماهای باری جدید این شرکت با نام 8-777 را دریافت کند. بایدن در حاشیه نشست با امیر قطر، با اشاره به این قرارداد به خبرنگاران گفته که همین یک قرارداد، از ده‌هاهزار فرصت شغلی در آمریکا حمایت می‌کند.
بایدن امیدوار است با ارتقای نوع شراکت با قطر، منافع اقتصادی بیشتری هم به‌واسطه خریدها و سرمایه‌گذاری‌های قطر، نصیب کشورش شود.
قطر در سال‌های اخیر، در روابط بین‌الملل هم همکاری نزدیکی با آمریکا ایجاد کرده و به‌خصوص در مسئله افغانستان و طالبان، به آمریکا دسترسی‌های بی‌نظیری داده است. دوحه به‌عنوان حامی معنوی طالبان، نقش میانجی را بین حاکمان جدید افغانستان و آمریکا داشته و نشست دیپلماتیک بین این‌دو را برگزار کرده است. دوحه همچنین بعد از قدرت‌گرفتن طالبان، حافظ منافع آمریکا در افغانستان شده است. قطر به‌عنوان یکی از کشورهایی که روابط خوبی هم با ایران و هم با آمریکا دارد، از این ظرفیت استفاده کرده و در سفر اخیر، مسئله توافق هسته‌ای ایران با غرب هم یکی از محورهای گفت‌وگوی دوجانبه بوده است.