سهم ایران از سفره غذای همسایگان

صنعت غذا یکی از پولساز‌ترین صنایع دنیاست و حجم تجارت جهانی محصولات غذایی و کشاورزی از 850میلیارد دلار در سال2001 به بیش از 3هزار میلیارد دلار در سال2020 رسیده است؛ یعنی 3.5برابر. حالا فکر می‌کنید سهم ایران از این بازار چقدر است و چه میزان از بازار صنعت غذایی همسایگان به ما اختصاص دارد؟ آمارهای رسمی می‌گوید: سهم ایران از تجارت جهانی محصولات غذایی دنیا حداکثر 0/5درصد است و دارای کسری تراز تجاری هستیم یعنی اینکه بیشتر وارد و کمتر صادر می‌کنیم و در خورد و خوراک‌مان وابستگی داریم. این نتیجه یک تحقیق از سوی مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی ایران است که ارزش تجارت سالانه ایران در محصولات غذایی، 14 تا 18میلیارد دلار در فاصله 2012 تا 2018 در نوسان بوده است. با این تفاوت که 60درصد این رقم سهم واردات محصولات غذایی و 40درصد سهم صادرات ما بوده است. به این ترتیب سالانه برای پرکردن شکم 85میلیون ایرانی باید دلارهای نفتی بدهیم و محصولات غذایی بخریم و بخوریم.

5درصد سهم ایران
داستان وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانیم از کل بازار 3هزار میلیارد دلاری محصولات غذایی جهان کمتر از 4درصد آن به 15کشور همسایه ایران اختصاص دارد؛ یعنی جمع تجارت محصولات غذایی و کشاورزی پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، روسیه، قزاقستان، آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، عراق، کویت، عربستان، قطر، بحرین، امارات و عمان با جمعیتی 600میلیون نفری حداکثر 112میلیارد دلار بیشتر نمی‌شود. سهم ایران از سفره غذایی همسایه‌ها براساس آخرین آمارها فقط سالی 6میلیارد دلار یعنی حداکثر 4 تا 5درصد است.
صبر کنید؛ تازه این یک روی تجارت غذایی ایران با همسایه‌هاست و روی دیگر ماجرا این است که ما 22درصد بازار غذایی عراق، 15درصد از بازار افغانستان، 8درصد از پاکستان و 7درصد از بازار امارات را در اختیار داریم. تشدید بحران در روابط دیپماتیک ایران با برخی کشورها ازجمله عربستان و بحرین البته سهم ایران از سفره این دو کشور را به صفر نزدیک کرده و وزارت صمت می‌گوید: بازشدن بازار غذایی عربستان و بحرین با توجه به اراده مقامات تهران و ریاض برای ازسرگیری روابط دیپلماتیک دوجانبه خیلی اهمیت دارد.

22سال و 7برابر
وقتی به روند صادرات محصولات غذایی ایران از 1377 تا 1399 یعنی به نتیجه تلاش دولت‌های محمد خاتمی، محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که صادرات محصولات غذایی ایران از 873میلیون دلار در سال77 به 6هزار و 108میلیون دلار در سال99 رسیده؛ یعنی در طول 22سال تنها 7برابر رشد کرده است. نکته مهم اینکه در همین مدت سهم همسایه‌های ایران از صادرات محصولات غذایی ما از 51درصد به 73درصد رسیده یعنی در 10سال نخست 4برابر و در دهه دوم 2برابر شده است. به این ترتیب سهم کشورهای دیگر دنیا از صادرات محصولات غذایی ایران در بازه زمانی 22ساله از 49درصد به 27درصد رسیده است.

رقیبان ایران سر سفره همسایه‌ها
این گزارش می‌افزاید: بیشترین نیاز وارداتی 15کشور همسایه ایران به محصولات غذایی را کشورهایی چون برزیل، هند، آمریکا و روسیه تامین می‌کنند و جدی‌ترین رقیب محصولات غذایی و کشاورزی ایران، 2کشور ترکیه و عربستان هستند.