بودجه شهرداری‌ها افزایش می‌یابد اما تحقق نه!

سیده‌زهرا عباسی روزنامه‌نگار



بیش از 6ماه از آغاز به‌کار شوراهای ششم و 3ماه از ابلاغ بخشنامه بودجه سال۱۴۰۱ شهرداری‌ها می‌گذرد. اغلب شهرها در همین روزها لایحه بودجه سال آینده خود را به شوراهای شهر ارائه کرده‌اند یا این موضوع در دستور کارشان قرار دارد. بودجه شهرداری‌ها در واقع پیش‌بینی درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار و برآورد هزینه‌ها برای یک‌سال مالی است که توسط شهرداری تهیه و تنظیم می‌شود. طبق قانون، میزان پیش‌بینی درآمدها در لایحه بودجه باید متناسب با میانگین رشد درآمدها در 5سال گذشته و عملکرد واقعی بودجه باشد. با وجود این، بررسی‌ عملکرد بودجه‌ای نشان می‌دهد سال گذشته(1399) بدون درنظر گرفتن بودجه شهرداری تهران، فقط 87درصد بودجه شهرداری‌های کشور محقق شده است و 13درصد باقیمانده از بودجه هیچ‌گاه به خزانه شهرداری‌ها وارد نشده و امسال هم این عدد به حدود 50درصد رسیده‌ و‌ این اتفاقی است که در بودجه کشور و حتی در بودجه طرح‌های ریز و درشت عمرانی رخ می‌دهد به‌طوری که اغلب طرح‌ها و نهادها هیچ‌گاه 100درصد بودجه تصویب شده برای خود را دریافت نمی‌کنند.

تحقق 50درصدی در سال‌جاری 
میانگین تحقق بودجه شهرداری‌ 9کلانشهر تهران، مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز و کرمانشاه طی سال گذشته عدد 77.5درصد را نشان می‌دهد. کرمانشاه با 100درصد بالاترین رقم تحقق بودجه را به‌خود اختصاص داده و تهران و قم با عدد 60درصد کمترین میزان تحقق بودجه را داشته‌اند.
در سال‌جاری هم درصدهای تحقق بودجه که از سوی مسئولان شهری کلانشهرها اعلام شده قابل توجه نیست و همه اعداد در حدود 50درصد است. سیدمحسن طباطبایی‌مزدآبادی، دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران، اتکا به درآمدهای ناپایدار شهری را مهم‌ترین عامل این اتفاق می‌داند و این امر بودجه‌ریزی را بی‌ضابطه می‌کند.
معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در این‌باره به همشهری می‌گوید: پیش‌بینی بودجه سال1400 شهرداری‌ها در سال1399 توسط شوراهای اسلامی شهرها و با توجه به رشد سالانه بودجه در سال‌های1398و1399 انجام شده است.
این در حالی‌ است که در سال1400 به‌دلیل محدودیت‌های مالی و اعتباری و رکود ساخت‌وساز و ادامه شیوع کرونا بودجه شهرداری‌ها نه‌تنها رشدی نداشت، بلکه رکود اقتصادی بر بخش‌های مختلف حاکم شد و اختلاف بودجه مصوب و عملکرد به میزان حدود 50درصد رسیده است.

بودجه واقع‌بینانه باشد 
در این شرایط افزایش قابل توجه بودجه شهرداری 9کلانشهر کشور در لایحه سال آینده چقدر قابل پیش‌بینی خواهد بود؟
مهدی جمالی‌نژاد در این‌باره نیز توضیح می‌دهد: طی ماه‌های اخیر با انجام مکاتبه‌ها و ابلاغ موارد مرتبط تلاش کرده‌ایم راهنمایی، پیشنهادها و توصیه‌های لازم را درباره امور مالی و اعتباری در اختیار مدیریت شهری قرار دهیم. شهرداری‌ها لایحه بودجه سال1401 را واقع‌بینانه و با درنظر گرفتن محدودیت‌های مالی موجود و توجه مضاعف به تامین درآمدهای پایدار و مزیت‌های رقابتی شهر و همچنین امکان جلب مشارکت‌های بخش خصوصی تدوین کنند تا بودجه پیشنهادی به‌طور کامل محقق شود. از شهرداری‌ها خواسته شده است در بودجه‌ریزی برای سال آینده پرداخت حقوق کارمندان شهرداری را در اولویت قرار دهند و برای پرداخت حقوق
 وام نگیرند. همچنین به‌گفته معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، از شهرداری‌ها خواسته شده است تا پرداخت تعهدات قبلی مدیریت شهری را در اولویت اصلی قرار دهند و کلنگ پروژه‌های جدیدی که منابع مالی آن مشخص نیست را به زمین نزنند.
به‌گفته جمالی‌نژاد، شهرداری‌ها باید ضمن توجه به مسائل اصلی مدیریت شهری و ارتقای سطح ایمنی و تاب‌آوری شهرها، دقت کافی را در زمینه هزینه‌ منابع لحاظ کنند.

بخشنامه 5فصلی بودجه1401
بخشنامه بودجه سال۱۴۰۱ شهرداری‌های کشور شامل 5فصل رویکردهای کلان تدوین بودجه، تکالیف بودجه‌ای، ضوابط مالی تهیه و تنظیم بودجه، ضوابط اجرایی بودجه و سامانه بودجه شهرداری‌هاست که در چارچوب قوانین و مقررات و اهداف برنامه‌های توسعه کشور و برنامه‌های دولت سیزدهم تنظیم شده است. در این بخشنامه علاوه بر موضوعات اساسی و قوانین مرتبط با امور شهرداری به تقویت حمل‌ونقل عمومی، کاهش آلودگی‌ زیست‌محیطی، توسعه زیرساخت‌های الکترونیک و شهر هوشمند، استفاده از توانمندی‌های بخش خصوصی در سرمایه‌گذاری، محرومیت‌زدایی از بافت‌های ناکارآمد یا محلات کم‌برخوردار و همچنین میزان بدهی شهرداری‌ها به اشخاص حقیقی و حقوقی و مطالبات آنها از دستگاه‌های اجرایی پرداخته شده است.