سری زده‌ایم به مرکز آموزشی رعد شرق تهران تا از دغدغه‌های معلولان بیشتر بدانیم
خارج از انزوای خانه
مرضیه موسوی
مجتمع آموزشی رعد شرق تهران، بیش از 13سال است که برای کمک و ارائه خدمات به افراد دارای معلولیت راه‌اندازی شده است؛ آن هم در منطقه 14تهران که با سکونت بیش از 4هزار معلول، در صدر جدول مناطق شهر تهران از نظر جمعیت معلولان قرار دارد. دعوت معلولان و توان‌خواهان برای فعالیت‌های اجتماعی و بیرون آمدن از انزوا، آموزش مهارت‌های مختلف، کمک به اشتغال و تحصیل آنها و... از برنامه‌هایی است که این مرکز ارائه می‌کند. مرکز رعد شرق تهران در سال‌های گذشته مثل اغلب انجمن‌های مردم‌نهاد با کاهش کمک‌های خیران روبه‌رو بوده و روزهای سختی را پشت سرمی‌گذارد.
4هزار معلول در یک منطقه
فضای 200متری انجمن رعد شرق تهران، در ساختمان شهرداری منطقه، به کلاس‌های آموزشی مختلف اختصاص داده شده است؛ کلاس معرق و کار با چوب، کلاس درست‌نویسی، ورزش‌های مخصوص توانبخشی و هر فعالیت دیگری که مراجعان درخواستش را داده باشند و نیرویی برای آموزش آن وجود داشته باشد. این روزها حدود 85نفر از افراد دچار معلولیت در این مؤسسه رفت‌وآمد دارند؛ نوجوانان بالای 14سال تا افراد 40ساله. «محمد کاظمی»، مدیرعامل مجتمع آموزشی نیکوکاری رعدشرق می‌گوید: «اساس کار ما در این مؤسسه شناسایی، جذب و آموزش معلولان منطقه به‌صورت کاملاً رایگان است. تلاش برای ایجاد اشتغال از مهم‌ترین اقداماتی است که در سال‌های فعالیت در این مرکز انجام می‌دهیم. تا‌کنون بیش از 350نفر از عزیزان معلول آموزش‌های مختلفی دیده‌اند که می‌تواند زمینه‌های اشتغال آنها را فراهم کند. معرق‌کاری، پیکره‌تراشی، کار با چرم، مبانی کامپیوتر، قصه‌نویسی، درست‌نویسی، تئاتر، درست‌خوانی و... ازجمله این دوره‌ها است».
مانعی به نام ایاب و ذهاب
هنرآموزها و مخاطبان مرکز رعد از ساعت 8صبح از راه می‌رسند. تمام فعالیت‌های این مرکز برای افراد دارای معلولیت رایگان است. با این حال تعداد کمی از 4هزار معلول ساکن منطقه، به این مرکز مراجعه می‌کنند. کاظمی می‌گوید:«هر فردی از هر نقطه از تهران به اینجا مراجعه کند می‌تواند از خدمات این مرکز بهره‌مند شود. اما مهم‌ترین مشکلی که افراد معلول و خانواده‌هایشان با آن روبه‌رو هستند، مشکل رفت‌وآمد است؛ این افراد با هر سطح معلولیتی، برای رفت‌وآمد به نقاط مختلف شهر و حتی محله خود دچار مشکل هستند. درحالی‌که می‌توان این مشکل را با سرویس‌های ایاب و ذهاب برطرف کرد. بیرون آوردن معلولان از خانه کف برنامه‌های ما در مرکز رعد است. با این حال عدم‌مناسب‌سازی خیابان‌ها و کوچه‌ها و گذرها، مهم‌ترین مانع برای حضور این افراد در جامعه است». هر روز بچه‌هایی را می‌بینید که با خلقی تنگ از راه می‌رسند اما بعد از 2 ساعت فعالیت در مرکز، با روی گشاده و لبی خندان آنجا را ترک می‌کنند. مدیرعامل مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد شرق می‌گوید:«این افراد و خانواده‌هایشان به‌شدت نیاز دارند که ساعاتی در هفته، از خانه خارج شوند و فعالیتی برای خود انجام دهند. تأثیر این حضور یکی دو ساعته را هم در روحیه بچه‌ها و هم در روحیه اعضای خانواده‌شان می‌بینیم. با این حال مشکلاتی در سال‌های اخیر به‌وجود آمده که حمایت‌های ما از این عزیزان را محدودتر کرده است».
هزینه‌های سرسام‌آور
هم‌اکنون تنها 3خیّر به‌صورت مستمر با این مرکز همکاری می‌کنند و تنها یک‌چهارم هزینه‌های جاری مؤسسه، منبعی برای تأمین دارد. ساختمان نونواری که مؤسسه در آن قرار دارد، فضایی است که شهرداری در اختیار مؤسسه قرار داده اما هزینه‌هایی مثل حق‌الزحمه مربیان و مدرسان مرکز، با استفاده از همین کمک‌های خیّران پرداخت می‌شود. کاظمی می‌گوید:«یکی از مهم‌ترین مشکلات ما، که بعد از کرونا به اوج خود رسیده، مشکل در جذب کمک‌های خیّرین است. به‌طوری که ما حتی هزینه‌ای برای پرداخت حق‌الزحمه مربیان را هم نداریم». اما او کمک‌های نقدی را تنها راه کمک به این مرکز نمی‌داند و می‌گوید:«ما حتی در کارگاه‌های معرق، نقاشی و...، وسایل مورد نیاز را برای بچه‌ها تأمین می‌کنیم. برای همین اگر وسایلی مثل چوب، کاغذ و لوازم التحریر مورد نیاز، رنگ، چرم و مواداولیه دیگر تأمین شود، بخش مهمی از هزینه‌های ما کاهش پیدا می‌کند. از طرفی برای آموزش‌ها، نیاز به مربیان تخصصی داریم. این افراد همین حالا هم با دریافت هزینه‌ای بسیار اندک ما را همراهی می‌کنند. اما اگر بتوانیم با نیروهای داوطلب متخصص این کلاس‌ها را اداره کنیم، باز هم بار بزرگی از دوشمان برای تأمین هزینه‌ها برداشته می‌شود». او از خانواده‌هایی یاد می‌کند که علاوه بر تأمین هزینه‌های درمان فرزندان معلول، حتی برای تأمین معیشت و نیازهای اساسی‌ای مثل غذا هم از مؤسسه کمک می‌گیرند؛ «افراد و خانواده‌هایی به سراغمان می‌آیند که به معنی واقعی کلمه به نان شب هم محتاج هستند. گاهی که خیّری به ما کمک رسانده باشد، حتی شده با مبلغی اندک، سعی می‌کنیم این افراد را دست خالی راهی نکنیم.»
دعوت به همراهی با معلولان
ساختمان شیک و نوساز شهرداری که مؤسسه رعد در بخشی از آن جاخوش کرده، خیّران زیادی را به اشتباه انداخته است. کاظمی می‌گوید:«بارها شده خیّرانی برای کمک به ما سر زده‌اند و وقتی ساختمان را دیدند، از کمک به ما منصرف شده‌اند. درحالی‌که شهرداری تنها فضای این مرکز را در اختیار ما قرار داده است». تعطیل بودن ساختمان در روزهای پایانی هفته و مناسبت‌های مختلف هم مانع دیگری برای برگزاری برنامه‌های مختلف در این مرکز است. کاظمی می‌گوید:«روزهایی مثل اعیاد و... که مؤسسات اغلب بازارچه خیریه برگزار می‌کنند تا خیّران را برای کمک دعوت کنند، ساختمان مرکز تعطیل است و ما عملاً فرصت‌های زیادی را در این زمینه از دست می‌دهیم». این روزها یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های او و دیگر اعضای مؤسسه رعد، کمک به آموزش و به‌خصوص سوادآموزی برای معلولان است. برای همین با هر زحمتی که بوده، دوره‌های درست‌نویسی و درست‌خوانی را راه‌اندازی کرده و در فکر برگزاری کلاس‌هایی برای قصه‌نویسی است. کاظمی می‌گوید:«بسیاری از معلولان به‌دلیل نبود مدارس مناسب و همچنین دشواری‌های رفت‌وآمد و... با مشکلات یادگیری روبه‌رو هستند. ما افراد زیادی را سراغ داریم که با وجود قرار داشتن در سن نوجوانی، از خدمات آموزشی محروم بوده و حتی توانایی خواندن و نوشتن کلمات را هم ندارند. یا بسیاری از افراد در درست‌نویسی دچار مشکل هستند. درحالی‌که برای اشتغال و هر نوع فعالیت دیگری به حداقلی از این سواد نیاز دارند. همین‌جا از مربیان و افرادی که می‌توانند مهارت‌های مرتبط با سوادآموزی را به بچه‌های دارای معلولیت یاد بدهند دعوت می‌کنم که به اینجا بیایند و در این راه ما را همراهی کنند».
.
