مهاجرت نقدینگی به پارکینگ پول

بازار سهام دیروز برای سومین روز متوالی با افت سنگین مواجه شد و بیش از 2درصد افت کرد. این نزول منجر به افت 122هزار میلیارد تومانی ارزش کل بازار سهام شد. آنطور که آمار‌ها نشان می‌دهد، نقدینگی در حال مهاجرت به بازار اوراق بدهی است.
به گزارش همشهری، روند نزولی بورس تهران دیروز و برای سومین روز متوالی ادامه یافت؛ به‌طوری که شاخص کل بورس تهران در مبادلات دیروز با 26هزار و 659واحد کاهش معادل 2.16درصد افت کرد. این نزول منجر شد در مبادلات دیروز 122هزار میلیارد تومان از ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بازار سهام کاسته شود و جمع کل ارزش شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس به 5769هزار میلیارد تومان برسد.
این روند نزولی ظرف 3روز گذشته سرعت بیشتری گرفته و در این مدت شرکت‌های بورس بیش از 333هزار میلیارد تومان از ارزش خود را از دست داده‌اند. طبق این اطلاعات ظرف یک‌ماه گذشته بیش از 800هزار میلیارد تومان از ارزش سهام شرکت‌ها کاسته شده است.

خروج نقدینگی از بورس
آمارهای موجود از وضعیت معاملات بورس نشان می‌دهد که با تشدید روند نزولی شاخص بورس، سرعت خروج نقدینگی از بورس هم شتاب بیشتری گرفته است. هنوز به‌طوردقیق مشخص نیست که از ابتدای سال تاکنون چه میزان نقدینگی از بازار سهام خارج شده اما آمارهای همشهری نشان می‌دهد که در این مدت بیش از 41هزار میلیارد تومان نقدینگی سهامداران حقیقی یا خرد از بازار سهام خارج شده است. این روند خروج نقدینگی حتی ظرف روزهای گذشته شتاب بیشتری گرفته؛ به‌طوری که در مبادلات دیروز میزان خروج نقدینگی از بازار سهام برای نخستین‌بار ظرف چندماه گذشته از مرز هزارمیلیارد تومان گذشت و به هزار و 126میلیارد تومان رسید. سهامداران حقیقی همچنین در روزهای یکشنبه و دوشنبه نیز به‌ترتیب 787 و 416میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج کرده بودند.
این ارقام نشان می‌دهد که با تداوم روند نزولی شاخص بورس تمایل سهامداران برای خرید سهام شرکت‌های بورس به‌شدت کاهش یافته و سهامداران ترجیح می‌دهند منابع مالی‌شان را از بازار سهام خارج کرده و به سایر بازارها ببرند. اما پرسش این است که این نقدینگی به سمت کدام بازار در حرکت است؟

حرکت به سمت پارکینگ پول
هرچند مقامات بازار سرمایه تاکنون اطلاعاتی منتشر نکرده‌اند که نشان دهد در زمان‌های نزول بورس، نقدینگی سهامداران خرد یا به‌عبارتی مردم به سمت چه بازاری حرکت می‌کند، اما رویه‌های معاملاتی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که تقریبا بخش زیادی از این نقدینگی در بازار سهام باقی می‌ماند اما صرف خرید سهام نمی‌شود و به‌جای آن رهسپار سایر اوراق بهادار می‌شود که ریسک کمتری در مقایسه با سهام دارد. با این حال برخی کارشناسان بر این باورند که نقدینگی بعد از خروج از بورس راهی بازار‌های موازی ازجمله طلا و ارز و مسکن می‌شود.
با توجه به اینکه هیچ اطلاعات شفافی از میزان معاملات انجام‌شده در بازار‌های طلا، ارز و مسکن وجود ندارد، نمی‌توان ادعای آنان را راستی‌آزمایی کرد. اما آمار‌های موجود از ترکیب معاملات بازار سرمایه نشان می‌دهد سهامدارانی که سهام شرکت‌های بورس را می‌فروشند، بخش زیادی از نقدینگی حاصل از فروش سهام را به‌طور غیرمستقیم صرف خرید اوراق بدهی می‌کنند. در واقع سهامداران بعد از فروش سهام خود منابع حاصل از فروش را تبدیل به یونیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله ‌می‌کنند. با توجه به آنکه بخش مهمی از دارایی این صندوق‌ها شامل اوراق بدهی است، می‌توان گفت مردم اکنون ترجیح می‌دهند به‌جای خرید سهام منابع خود را صرف خرید اوراق بدهی به‌عنوان اوراق بدون ریسک کنند. هم‌اکنون صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بخش عمده نقدینگی‌شان را در بازار اوراق بدهی سرمایه‌گذاری کرده‌اند و به سرمایه‌گذاران سود‌هایی در محدوده 20درصد و حتی بالاتر پرداخت می‌کنند.
به همین دلیل سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند بعد از فروش سهام در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کنند. در ادبیات مالی به بازار اوراق بدهی پارکینگ پول گفته می‌شود، به این معنا که منابع مالی در کنار بازار سرمایه در زمان‌های نزول پارک می‌شود و بعد از آن در زمان صعود بورس دوباره وارد بازار سهام می‌شوند. آنطور که آمار‌ها نشان می‌دهد سهم ارزش معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در دی‌ماه امسال از کل معاملات به 23درصد افزایش یافته در حالی که در همین مدت سهم معاملات سهام 26درصد کاهش داشته است. طبق اطلاعات موجود در 10ماهه امسال تمایل سرمایه‌گذاران برای خرید سهام 65.3درصد نسبت به سال قبل کاهش داشته؛ درحالی‌که در همین مدت ارزش کل معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله 53.3درصد افزایش یافته است.
این موضوع منجر به تغییرات معناداری در ترکیب معاملات اوراق بهادار در بازار سرمایه شده که در تاریخ بازار سرمایه بی‌سابقه است. طبق آمار‌های موجود، با خروج نقدینگی از سمت بازار سهام به سمت صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله، سهم معاملات این صندوق‌ها از کل معاملات در 10ماه گذشته به 25درصد رسیده است؛ در حالی ‌که سال قبل سهم معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله فقط 7درصد بود و 93درصد از کل معاملات به خریدوفروش سهام اختصاص داشت. این به ‌معنای آن است که سهم معاملات سهام اکنون به 75درصد از کل معاملات اوراق بهادار رسیده و به‌نظر می‌رسد در صورت تداوم نزول بورس و خروج بیشتر نقدینگی از بازار سهام تمایل مردم برای ورود به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیشتر شود.
اطلاعات بیشتر از وضعیت معاملات سهام نشان می‌دهد که در 10ماهه امسال ارزش کل معاملات سهام نسبت به 10ماهه سال گذشته 1983هزار میلیارد تومان کاهش یافته درحالی‌که در همین مدت ارزش کل معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری 120هزار میلیارد تومان رشد کرده و به 343هزار میلیارد تومان رسیده است.