جهان‌نما
آمریکا در‌گذر از دمکراسی به جنگ داخلی
نظرسنجی جدید درباره وضعیت دمکراسی در آمریکا، نتایج نگران‌کننده‌ای را برای این کشور به‌دست آورده و چشم‌اندازی مبهم برای آینده سیاست و حکومت داری در آمریکا به تصویر کشیده است. براساس نتایج نظرسنجی مؤسسه «شوئن کوپرمن» که هفته گذشته منتشر شده، اکثریت آمریکایی‌ها معتقدند؛ دمکراسی در آمریکا در معرض نابودی قرار گرفته است. اما این تنها زنگ خطری نیست که نسبت به وخامت وضعیت اجتماعی و سیاسی آمریکا هشدار می‌دهد. یکی از برترین کارشناسان جنگ داخلی در جهان هم با تکیه بر تحلیل‌های خود یک گام از تأیید به خطر افتادن دمکراسی آمریکایی فراتر رفته و این کشور را در آستانه جنگ داخلی می‌بیند.
تنها 26درصد از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی شوئن کوپرمن نسبت به امنیت دمکراسی در آمریکا نگرانی نداشته‌اند. 51درصد از افراد شرکت‌کننده معتقدند؛ دمکراسی آمریکایی در معرض انقراض قرار گرفته و 23درصد دیگر نسبت به سرنوشت احتمالی دمکراسی در آمریکا تردید دارند. ترس از نابودی دمکراسی آمریکا موضوعی است که عده زیادی از طرفداران هر دو حزب اصلی این کشور یعنی حزب دمکرات و جمهوریخواه در مورد آن استثنائا توافق دارند. 49درصد از دمکرات‌ها و 49درصد از جمهوریخواهان با یکدیگر توافق دارند که دمکراسی در خطر است؛ آنها اما یکدیگر را مقصر ایجاد این خطر می‌دانند. جمهوریخواهان تلاش‌های دمکرات‌ها برای تغییر قوانین مرتبط با انتخابات، دراختیار گرفتن دادگاه عالی آمریکا و اقداماتی مشابه را عامل از بین رفتن امنیت دمکراسی می‌دانند. در مقابل دمکرات‌ها دونالد ترامپ را متهم اصلی به خطر افتادن دمکراسی و اصلی‌ترین تهدید برای دمکراسی در کشورشان می‌خوانند.
نتایج این نظرسنجی همچنین نشان می‌دهد بدبینی و بی‌اعتمادی نسبت به انتخابات در طول سال 2021در میان مردم این کشور افزایش پیدا کرده است. فقط 54درصد از آمریکایی‌ها باور دارند، جو بایدن، پیروز قانونی انتخابات ریاست‌جمهوری است. درحالی‌که در ماه‌های اولیه ریاست‌جمهوری بایدن، این رقم 64درصد اعلام شده بود. این ها به‌دلیل فضایی است که طی یک سال گذشته از سوی گروه‌های افراطی در جامعه و شبکه‌های اجتماعی در مورد انتخابات و نتیجه آن ایجاد شده است. فارغ از این، 85درصد از پاسخ‌دهندگان نسبت به افزایش تندروی‌های سیاسی در آمریکا ابراز نگرانی کرده‌اند. تقریبا دو سوم افراد هم باور دارند که تفرقه و جناح‌بندی در آمریکا بسیار بیشتر از قبل شده است.
غروب دمکراسی، طلوع جنگ
باربارا والتر، دانشمند علوم سیاسی و یکی از مطرح‌ترین کارشناسان حوزه جنگ‌های داخلی در جهان هم به نوعی نتایج این نظرسنجی را تأیید می‌کند. او که بیش از 30سال است روی جنگ‌های داخلی در سراسر جهان مطالعه می‌کند، باور دارد احتمال وقوع جنگ داخلی در آمریکا بیش از حد تصور است. والتر در کتاب جدید خود به تفصیل در مورد دلایل و الگوهای مشابه آغاز جنگ‌های داخلی توضیح داده است. از نظر او، 3 عامل کلیدی در آغاز جنگ‌های داخلی نقش دارند: تضعیف دمکراسی، فرقه‌گرایی سیاسی و تنزل جایگاه گروه‌های جامعه و هر 3 این عوامل در آمریکای امروز، به وضوح قابل مشاهده‌اند. این استاد علوم سیاسی دانشگاه کالیفرنیا معتقد است؛ تضعیف دمکراسی، به‌عنوان مهم‌ترین عامل آغاز جنگ‌های داخلی، در آمریکای امروز به وضوح قابل مشاهده است. به‌گفته والتر، درصورتی که در کشوری «آنوکراسی» (نظام سیاسی که نه کاملا دمکراسی محسوب می‌شود و نه کاملا استبدادی) حاکم باشد، احتمال آغاز خشونت در آن، بالا می‌رود. تحقیقات پژوهشکده «پالِسی پراجکت» نشان می‌دهد که آمریکا برای نخستین بار طی 200سال گذشته به آنوکراسی تبدیل شده است. اگرچه این کارشناس یکی از عوامل دوری آمریکا از دمکراسی را نه انتخابات اخیر بلکه انتخابات سال 2016می‌داند؛ انتخاباتی که به ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ منجر شد. دوران ریاست‌جمهوری ترامپ از نظر والتر، یکی از عوامل اصلی دور شدن آمریکا از دمکراسی بوده است؛ دوره‌ای که در نهایت با حمله طرفداران او به ساختمان کنگره، ضربه سهمگینی بر چهره دمکراسی آمریکایی وارد کرد.
فرقه‌گرایی سیاسی در میان آمریکایی‌ها عامل تنش‌زای دیگری است که آن هم در دوران ترامپ تشدید شد. به‌گفته والتر، در کشورهایی که دچار فرقه‌گرایی سیاسی شده‌اند، احزاب نه براساس ایدئولوژی بلکه مبتنی بر قومیت، مذهب یا هویت نژادی شکل می‌گیرند. ترامپ این ویژگی را برپایه خطوط مذهبی و نژادی در میان مسیحیان سفید‌پوست به‌شدت تقویت کرد. این کارشناس در نهایت احساس تنزل رتبه یافتن یا از دست دادن جایگاه قدرت یک گروه در جامعه را سومین عامل تشدید‌کننده تنش در جوامع می‌داند. عاملی که سال‌هاست زمینه‌ساز جنبش‌های نژادپرستانه یا ضد‌قومیتی در آمریکاست. دونالد ترامپ با بذل توجه بیشتر به خواسته‌های سفیدپوستان طبقه کارگر، حس تنزل یافتگی و انزجار نسبت به دیگر نژادها را در میان سفیدپوستان آمریکا تقویت کرد و برای ابراز این انزجار به آنها میدان داد. همین نشانه‌ها و دلایل والتر را متقاعد ساخته‌اند که آمریکا به کشوری با محوریت آنوکراسی و شکاف‌های عمیق اجتماعی تبدیل شده که به سرعت به مرحله شورش علنی و جنگ داخلی نزدیک می‌شود.
