آیا دشمنی سران آمریکا با ایران ریشه در قبل از انقلاب دارد؟

منصور حبیبی-تحلیلگر مسائل سیاسی

ایالات متحده آمریکا از سال‌های پس از جنگ جهانی اول و کنار گذاشتن «دکترین مونروئه» که توصیه به انزوا و قاره‌گرایی این کشور داشت، همیشه ایران را یکی از اهداف اساسی خود در حوزه سیاست خارجی می‌دیده‌است.
جیمزمونرو پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا است. دکترین‌مونروئه‌یک دکترین سیاسی آمریکایی بود که در ۲ دسامبر۱۸۲۳ اعلام شد. این دکترین مخالف استعمار یا دخالت قدرت‌های اروپایی در کشورهای تازه استقلال یافته قاره آمریکا بود. بر اساس این دکترین، دولت ایالات متحده آمریکا تصمیم گرفت که از دخالت در جنگ‌های بین قدرت‌های اروپایی و مستعمرات آنها خودداری و وقوع جنگ یا فعالیت استعماری در قاره آمریکا را به عنوان حرکتی خصمانه تلقی کند. اهمیت کشور ایران در راهبردهای امنیت ملی و سیاست خارجی آمریکا را باید در چند زمینه ارزیابی کرد. آمریکا همیشه به ایران به عنوان کشورهدفی نگاه کرده است که به طراحی راهبرد برای کنترل و مدیریت آن نیاز است. لذا این نوع راهبرد باعث شده بود همیشه ایران برای دولت و حکومت آمریکا در آن سوی میز قرار داشته باشد. چه دولتی با پشتیبانی مردمی از سوی محمد مصدق تشکیل شده باشد و چه دیکتاتوری دست نشانده خودشان همچون پهلوی، همه غیر خودی بوده‌اند و در بالاترین سطح از دوستی و روابط نیز بی اعتمادی جدی بین تهران از سوی واشنگتن وجود داشته است. این مسئله بعد از پیروزی انقلاب هم رنگ وبوی جدیدی به خود گرفت چرا که نگرانی آمریکا در قبال ایران با رویکردهای ضد استعماری و ضد استکباری ساختار جدید در کشورمان آمیخته شد.اوج این احساس خطر در تسخیر لانه جاسوسی تشدید شد. ابتدا آمریکایی‌ها معتقد بودند که حکومت نوپای ایران توانایی برهم زدن معادلات منطقه‌ای و جهانی علیه آمریکا را ندارد و به همین دلیل صرفاً باید با ایران مانند یک کشور یاغی مانند سایر دشمنان ایالات متحده رفتار کرد. اما درسال‌های اخیر به طور ویژه یک دهه اخیر این نگاه جای خود را به راهبرد مقابله حداکثری داده است. به همین علت برخورد جدی و مستقیم با تهران به عنوان یکی از راهبردهای اصلی در حوزه امنیت ملی و سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا تعریف شده است. شکست آمریکا در طبس، بر ملا شدن نقشه آنان در کودتای نوژه ، بیداری اسلامی در کشورهای عربی ، شکست راهبرد آمریکا در سوریه، از جمله این مسائل از همان سال‌های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون بوده است، لذا در این میان مسئله برنامه هسته‌ای ایران به عنوان یک بهانه از حدود 2 دهه قبل دستاویز طرف غربی شده  است. پس دشمنی آمریکا ریشه در انقلاب اسلامی‌و مسئله هسته‌ای  یا به نوع موضع‌گیری مسئولان ایرانی ندارد بلکه به راهبرد دراز مدت برای حفظ منافع آنها ارتباط دارد.