فراریان واکسن جوکوویچ و دوستان
ورزشکاران ضدواکسن اگرچه اقلیت جامعه را تشکیل می‌دهند اما تبدیل‌شدن آنها به چهره کمپین‌های ضدواکسن می‌تواند خطرناک باشد
زهرا خلجی
واکسن‌گریزی پدیده جدیدی نیست اما با شیوع همه‌گیری کووید-19 و به تبع آن ساخت واکسن‌هایی علیه این بیماری، دوباره کمپین‌های ضدواکسن شروع به‌کار کردند تا باورهای غلط را بین مردم رواج دهند. تبعیت از واکسن‌گریزی بسته به نژاد، جنسیت، ملیت یا موقعیت خاصی نیست. هرکسی می‌تواند اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده این کمپین‌ها را باور کند. اما داشتن چنین باورهایی از سوی ورزشکاران یا افرادی که الگوی بخشی از جامعه شناخته می‌شوند، بحث‌برانگیز است. اخیرا اقدام مقامات استرالیایی برای جلوگیری از حضور نوواک جوکوویچ، مرد شماره یک تنیس دنیا در این کشور به‌دلیل سرپیچی از واکسیناسیون کووید-19 مشخص کرد، قصه واکسن‌نزدن ورزشکاران سر دراز دارد. اما این اتفاق برای تیاگو مونتیه‌رو، تنیسور برزیلی درس عبرتی بود که پیش از اقدام برای سفر به استرالیا، واکسینه شود.
واکسن برای جایزه؟
مونتیه‌رو که رتبه 89تنیس جهان است، در واقع نتوانست از جایزه 100هزار دلاری این رقابت‌ها که با شرکت در دور اول به‌دست خواهد آورد، چشم‌پوشی کند. اما مونتیه‌رو ادعا می‌کند، جایزه پرزرق و برق مسابقه دلیل ترغیب او برای واکسن‌زدن نبوده است: «تصمیم من برای واکسیناسیون هیچ ربطی به مسابقات اپن استرالیا نداشت، بلکه من فقط به‌دلیل محافظت از خود و دیگران این کار را انجام داده‌ام.»به‌گفته انجمن تنیس حرفه‌ای، درست مثل مونتیه‌رو، بیش از 95درصد از 100مرد اول تنیس جهان و 80درصد از زنان تنیسور در کل 2دوز واکسن خود را زده‌اند. اما به‌گفته کارشناسان، این آمار همزمان با نزدیک‌شدن به رقابت‌های استرالیا بالا رفته است و در واقع تنیسورها به‌دلیل قوانین استرالیا و جانماندن از رقابت‌ها واکسن زده‌اند. پیش از این، میزان واکسیناسیون بین تنیسورهای مرد کمتر از 65درصد بود! تازه‌ترین آمار اعلام‌شده از سوی اتحادیه زنان تنیسور نشان می‌دهد که بیش از 80درصد از تنیسورهای زن 2دوز واکسن خود را گرفته‌اند که این رقم در ژانویه2022 بین 100تنیسور اول دنیا به 85درصد رسیده است.
اطلاعات غلط
مواردی مشابه جوکوویچ در سایر ورزش‌ها ازجمله بسکتبال، گلف و فوتبال هم دیده می‌شود. اما چرا برخی از ورزشکاران که باید بیشترین نگرانی و مراقبت را درباره سلامت خود داشته باشند، از زدن واکسن، امتناع می‌کنند؟ این سؤالی است که اغلب ورزشکاران پاسخ روشن و منطقی برای آن ندارند. برای مثال، مونتیه‌رو درحالی‌که سعی داشت از هیچ‌کس نامی نبرد، اعتراف کرد شنیدن دلایل ورزشکاران برای فرار از واکسن، بسیار گیج‌کننده است. او می‌گوید: «من واقعا نمی‌دانم چرا این اتفاق می‌‌افتد اما شاید نتیجه قرار‌گرفتن در معرض اطلاعات غلط و غیرعلمی باشد.»دکتر بارن بریتون، روانشناس ورزشی در دانشگاه سولنت انگلیس هم در این خصوص می‌گوید: «اولین قدم برای درک این تردید این است که بررسی کنیم چگونه ورزشکاران بیش از ما نگران بدن خود هستند. برای ورزشکاران، بدنشان مهم‌ترین و ارزشمندترین دارایی است. برخی از آنها ممکن است به این خاطر مردد باشند که به اندازه کافی با اطلاعات درست واکسن توجیه نشده‌اند یا اینکه اطلاعات غلط به آنها داده شده است. البته نگرانی‌های غیرمنطقی دیگر هم وجود دارد، نظیر تأثیر سوء واکسن روی آمادگی جسمانی یا مثبت‌شدن تست دوپینگ.»نوواک جوکوویچ سال گذشته مخالفتش را با واکسن اعلام کرده بود. کارشناسانی مانند بریتون معتقدند که اگر ورزشکاران پرآوازه‌ای مانند جوکوویچ واکسن را زیر سؤال ببرد، باعث پررنگ‌تر شدن کمپین‌های ضدواکسن می‌شود.
نمونه‌های مشابه
موقعیت مشابهی در لیگ حرفه‌ای فوتبال آمریکا نیز پدید آمده است. به‌گفته مقامات این لیگ، بیش از 90درصد بازیکنان 2دوز واکسن زده‌اند اما آرون راجرز، ستاره این لیگ به‌طور بحث‌برانگیزی درمان هومیوپاتی را به‌عنوان جایگزین ایمنی‌زایی در برابر کووید-19 انتخاب کرده است. او همچنین متهم گمراه‌کردن عموم مردم درباره واکسیناسیون است!
در لیگ فوتبال انگلیس نیز تردیدهایی درباره واکسیناسیون وجود داشت و چندین بازی به‌دلیل شیوع کووید-19 به تعویق افتاد. نتایج یک نظر‌سنجی که توسط لیگ برتر انگلیس انجام شده، نشان می‌دهد یک‌چهارم بازیکنان در 72تیم حرفه‌ای قصد ندارند واکسن بزنند. در لیگ برتر فوتبال انگلیس، 23درصد از بازیکنان فقط یک دوز واکسن زده‌اند.
فرضیه توطئه
دکتر گاوین ویدون، سخنگوی ارشد ورزش، سلامت و بدن در دانشگاه ناتینگهام هم می‌گوید: «ما عادت کرده‌ایم به ورزشکاران به چشم سوپر انسان نگاه کنیم اما نکته این است که آنها هم مانند ما در معرض اطلاعات غلط و گمراه‌کننده و تئوری‌های توطئه قرار می‌گیرند.» وبدون هماهنگ‌کننده یک برنامه مطالعاتی جدید است که به‌طور خاص روی تردید واکسن در میان ورزشکاران تمرکز می‌کند. او هشدار می‌دهد که اینگونه افراد نباید در بحث ایمن‌سازی مورد توجه قرار بگیرند: «تفکرات واکسن‌گریزی در جهان در حال گسترش است حتی اگر امثال نوواک جوکوویچ چیزی درباره آن نگفته باشند. اما متخصصان بر سر این موضوع توافق دارند که وقتی چهره‌های مطرحی مانند ورزشکاران به‌طور آشکار با واکسن مخالفت می‌کنند، این موضوع به افزایش دامنه واکسن‌گریزی کمک خواهد کرد.»
نتیجه عکس
خواسته یا ناخواسته جوکوویچ برای مخالفان واکسن تبدیل به یک نماد شده است؛ چرا‌که موقعیت او به‌دلیل کارنامه حرفه‌ای طرفداران زیادی دارد. باوجود اینکه اجبار واکسن از سوی مقامات بهداشتی، ارگان‌ها و تیم‌های ورزشی با جذب ورزشکاران برای واکسینه‌شدن همراه بوده است، دارن بریتوناما نسبت به الگو کردن ورزشکاران برای تشویق به واکسیناسیون هم هشدار می‌دهد. او معتقد است تبدیل‌کردن این افراد به سفیران واکسن می‌تواند حتی نتیجه عکس داشته باشد: «هرچه بیشتر تلاش کنید چیزی را اجباری کنید، مردم بیشتر در برابر آن مقاومت می‌کنند. اگر می‌خواهید ورزشکاران برای این کار الگو باشند، باید واقعا آنها را آموزش دهید.»
جاشوا کیمیش
هافبک بایرن مونیخ اخیرا اعتراف کرده که واکسن کووید نزده است. در واقع او منتظر نشانه‌هایی از عوارض طولانی‌مدت در واکسینه‌شده‌هاست. به اعتقاد او که باوری غلط است، عوارض واکسن‌های کووید بعدا مشخص می‌شود. در ایتالیا گزارش‌ها حاکی از آن است که بیش از 10درصد فوتبالیست‌ها واکسینه نشده‌اند. در انگلیس نیز یک مورد عجیب وجود دارد؛ کالوم رابینسون، مهاجم وست‌برومویچ که تاکنون 2بار مبتلا به کووید شده، همچنان از واکسن‌زدن امتناع می‌کند.
کایری ایروینگ
بسکتبالیست تیم بروکلین نتس اخیرا به‌دلیل امتناع از زدن واکسن بحث‌برانگیز شده است و از سوی مقامات تیم تا زمانی که اقدام به واکسیناسیون کند، از بازی در این فصلNBA کنار گذاشته شده است. در NBA موارد دیگری از این دست مانند مایکل پورتر و برلی بیل که درباره واکسن صحبت‌های ضدونقیضی کرده بودند، وجود دارد که البته به‌طور شفاف نگفته‌اند واکسن زده‌اند یا نه.
