گفت‌و گو با محسن بهرامی، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون
گویندگی در کتاب‌های صوتی به شدت ضعف دارد
سعیده مرادی- خبرنگار
محسن بهرامی، بازیگر سینما و تئاتر و همچنین مجری و صداپیشه صدا و سیما، فارغ‌التحصیل مدرسه عالی بازیگری در حوزه هنری است و فعالیت خود در تلویزیون را از سال 1375 آغاز کرد. بهرامی در تولید کتاب‌های صوتی هم دستی بر آتش دارد و 3 کتاب صوتی به نام «از عارف قصه‌گو بشنو» از جمله آثار این هنرمند است. بهرامی این روزها با برنامه‌ای به نام «برگ اول» مهمان خانه ایرانی‌هاست؛ برنامه‌ای که صداپیشگان از جمله محسن بهرامی بخش‌هایی از یک کتاب را می‌خوانند و در واقع اجرا می‌کنند تا شوق به مطالعه آن کتاب در مخاطب ایجاد شود و به دنبال تهیه و خواندن بخش‌های دیگر آن برود. همچنین نویسنده کتاب هم در این برنامه معرفی می‌شود. به همین بهانه سراغ بهرامی رفتیم تا با او که خودش هم اهل مطالعه است گفت‌وگو کنیم.
«برگ اول» از معدود برنامه‌های صدا و سیماست که در حوزه کتاب و کتابخوانی ساخته شده است. در مورد این برنامه صحبت کنید و بگویید چطور شد که با برنامه «برگ اول» همراه شدید؟
این برنامه با هدف ترویج کتاب و کتابخوانی و معرفی نویسندگان ساخته شده و خوشبختانه تاکنون استقبال خوبی هم از آن صورت گرفته است و امیدواریم این برنامه همچنان تداوم داشته باشد. درخصوص حضورم در این برنامه هم باید بگویم که آقای ایوب آقاخانی کارگردان «برگ اول» از دوستان خوب من هستند. این آشنایی و انجام کارهای مشترک در برنامه‌های دیگر باعث شد تا ایشان به من لطف داشته باشند و برای همکاری در این برنامه از من دعوت کنند. شیوه کار در «برگ اول» هم به این شکل است که بخش‌هایی از کتاب خوانده می‌شود تا به این شکل، مخاطب برای خواندن ادامه کتاب تشویق شده و به دنبال خواندن بقیه صفحات آن برود. امیدوارم ساخت برنامه‌هایی از این دست، کمک کند تا مخاطبان و کتاب‌دوستان با نویسندگان داخلی و آثار آنها بیشتر و بهتر آشنا شوند.
به نظر شما برگ اول تا چه حد توانسته نظر مثبت منتقدان و اهالی کتاب را جلب کند؟
این برنامه به خوبی توانسته جایگاه خود را در میان مخاطبان و علاقه‌مندان به حوزه کتاب پیدا کند و تاکنون بازخورد خوبی داشته است.
چند سالی می‌شود که عرضه کتاب‌های صوتی و دیجیتالی در فضای مجازی رواج پیدا کرده است. به نظر شما ساخت برنامه‌هایی مانند «برگ اول» و همچنین کتاب‌های صوتی و تصویری تا چه اندازه می‌تواند باعث ترویج کتاب در جامعه شود؟
این روزها با توجه به مشغله زیاد مردم و همچنین ظهور وسایل ارتباطی نوین، گذران زندگی سرعت بیشتری به خود گرفته است و آدم‌ها فرصت کمتری برای کارهای روزمره دارند. بنابراین اگر سؤال شود که کتاب بخوانیم یا کتاب بشنویم، معتقدم که باید کتاب را شنید. سالیان سال است که درختان بسیاری برای تولید کاغذ قطع شده‌اند تا تبدیل به برگ‌های کتاب شوند. در گذشته که امکانات مانند امروز نبود، ناگزیر از این امر بودیم، اما اکنون که تکنولوژی پیشرفت کرده و انواع مختلف وسایل ارتباطی در اختیارمان است و می‌توان آثار مکتوب را به آثار صوتی و دیجیتال تبدیل کرد، چرا باید راه گذشتگان را رفته و طبیعت را از بین ببریم؟! بنابراین به اعتقاد من به جای چاپ کتاب باید تولید آثار صوتی و تصویری توسعه پیدا کند تا در نتیجه درختان کمتری قطع شوند. البته کیفیت آثار هم بسیار مهم است. هرچه کیفیت بیشتر باشد و گویندگان این آثار، قوی‌تر ظاهر شوند، کتاب‌های صوتی هم مخاطبان بیشتری را جذب می‌کنند. این روزها افراد بسیاری هستند که آثار صوتی ارائه می‌دهند، اما وقتی به‌عنوان مخاطب به این آثار گوش می‌دهیم، با خودمان می‌گوییم ای کاش وقت‌مان را برای گوش دادن به چنین اثری هدر نمی‌دادیم. متأسفانه گویندگی این آثار به شدت ضعف دارد و تولیدکنندگان آن نیز فقط به جنبه درآمدزایی و مادی اثر فکر می‌کنند، بی‌آنکه به کیفیت آن توجه داشته باشند. بنابراین در بحث تولید کتاب‌های صوتی هم نیاز است تا به محتوا و تولید آثار با کیفیت توجه لازم را داشته باشیم. اگر کیفیت افزایش پیدا کند، به تبع آن بر تعداد مخاطبان هم افزوده خواهد شد.
خودتان چقدر با کتاب مانوس هستید و مطالعه را از چه سنی و با چه کتابی شروع کردید؟
من از 5 سالگی می‌توانستم بخوانم و از همان موقع هم مطالعه را با خواندن کتاب‌های شعر شروع کردم. به شاهنامه فردوسی علاقه خاصی داشتم و دارم و سال‌هاست که این کتاب را می‌خوانم.
در طول روز چقدر از وقتتان را به مطالعه یا کتاب‌های صوتی اختصاص می‌دهید؟
جدای اینکه به اقتضای شغلم باید کتاب بخوانم، حداقل روزی یک ساعت را به مطالعه یا گوش دادن به آثار صوتی اختصاص می‌دهم.
بیشتر به خواندن چه نوع کتاب‌هایی علاقه‌مند هستید؟
انتخاب موضوع کتاب کاملاً سلیقه‌ای است و سلیقه شخصی من، بیشتر ادبیات ایران است. من علاقه خاصی به شعر و ادبیات داستانی دارم. البته از ترجمه‌های خوب هم غافل نیستم. در کنار علاقه‌مندی‌هایم به فراخور کار، هر نوع کتابی که نیاز باشد هم مطالعه می‌کنم.
آخرین کتابی که خواندید و از آن لذت بردید چه کتابی بوده است؟
در طول این سال‌ها کتاب‌های بسیار زیادی خوانده‌ام، اما آخرین کتابی که خوانده‌ام و آن را بسیار دوست داشتم، رمان «نمایشگاه ۵۸» اثر جاناتان کو بود. این رمان که فایل صوتی آن هم موجود است، رمان پرکششی است. رمان ماجراهای شخصی به نام «توماس فولی» را روایت می‌کند که در سال ۱۹۵۸، از طرف انگلستان، در نمایشگاه بروکسل که اولین گردهمایی بین‌المللی بعد از جنگ جهانی دوم بود، شرکت می‌کند. او که در لندن زن و فرزند دارد، به سبب اوضاع پیش آمده، زندگی لندنی‌اش را با زندگی در محیط نمایشگاه در تضاد کامل می‌بیند و مدام در تکاپو است تا جایگاه واقعی خود را پیدا کند.
به‌عنوان یکی از فعالان حوزه کتاب چقدر سعی می‌کنید تا دوستان و اطرافیان‌تان را به مطالعه کتاب ترغیب کنید؟
تا آنجا که بتوانم اطرافیانم را به مطالعه تشویق می‌کنم. یکی از بهترین روش‌ها و کارهایی که همیشه برای این منظور انجام می‌دهم و به آن پایبند هستم این است که به فراخور مناسبت‌ها یا بهانه‌های مختلف به دوستان و اطرافیانم کتاب هدیه می‌دهم. انتخاب کتاب به‌عنوان هدیه، مشوقی است تا دیگران را به سمت کتاب و کتابخوانی ترغیب کنیم. علاوه بر این، لینک آثار صوتی خودم را برای دوستان و آشنایان ارسال می‌کنم و به آنها پیشنهاد می‌دهم تا به این آثار گوش دهند و از آن لذت ببرند.
