پاسخ سازمان برنامه به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس

سازمان برنامه و بودجه به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس واکنش نشان داد. همشهری در 19دی‌ماه گزارشی با عنوان بیم و امید بودجه آبی 1401 را برگرفته از تحقیق مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر کرده بود که روابط‌عمومی سازمان برنامه و بودجه به این گزارش پاسخ داد و اعلام کرد: مدیریت تنش آبی اولویت مهم دولت است و منابع بخش آب در بودجه 1401 افزایش قابل توجهی داشته است.
متن توضیح سازمان یادشده را بخوانید:
اعتبارات طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای فصل منابع آب با رشد 24/4درصدی از 92هزار و 630میلیارد ریال در قانون بودجه سال 1400به مبلغ115هزار و 242میلیارد ریال در لایحه بودجه سال 1401 افزایش پیدا کرده است. در این میان با توجه به برنامه ارائه‌شده از سوی وزارت نیرو مبنی بر بهره‌برداری از طرح‌های اولویت‌دار آن دستگاه، اعتبارات برنامه تأمین آب، رشدی در حدود 43/6درصد داشته و پس‌از آن برنامه عرضه آب، رشدی در حدود 11/7درصد نسبت به سال گذشته داشته است. با توجه به‌ضرورت توجه ویژه به بخش آب به‌دلیل وقوع خشکسالی در سنوات اخیر در کشور، علاوه بر اعتبارات فوق، ردیف 2-550000 جدول شماره  9 لایحه بودجه سال 1401 کل کشور با عنوان «تأمین آب، آبرسانی اضطراری به شهرها و روستاها با اولویت مشارکت بخش غیردولتی و جبران حقابه‌های قانونی منتقل‌شده به بخش آب» با اعتباری معادل 130هزار میلیارد ریال پیش‌بینی شده است که پس از تصویب از سوی مجلس شورای اسلامی، می‌توان از ظرفیت‌های این ردیف برای کمک به طرح‌های اولویت‌دار تأمین آب و آبرسانی به شهرها و روستاها استفاده کرد. بر این ‌اساس سیاست‌های دولت با توجه به اعتبارات پیش‌بینی شده در لایحه بودجه، کاهش تعداد شهرهای دارای تنش آبی است.
یکی از ویژگی‌های لایحه بودجه سال 1401 حذف برنامه‌های غیرضروری و موازی بوده است. در فصل منابع آب نیز برنامه «توسعه منابع آب در حوضه‌های آبریز رودخانه‌های مرزی و مشترک» و طرح‌های مرتبط با این برنامه در لایحه بودجه سال 1401با توجه به ماهیت آنها به برنامه‌های تأمین و عرضه آب اضافه شده است و طرحی از آن حذف نشده است.
با توجه به‌ضرورت تأمین آب شرب پایدار شهرها، ابلاغ تخصیص اعتبارات طرح‌های آبرسانی به شهرها جزو اولویت‌های اصلی این سازمان در ابلاغ تخصیص اعتبارات طرح‌های فصل منابع آب در سال‌جاری بوده است و در کنار آن به‌منظور تکمیل طرح‌های مهار آب‌های مرزی، تخصیص اعتبارات طرح‌های برنامه توسعه منابع آب در حوضه‌های آبریز رودخانه‌های مرزی و مشترک نیز با اولویت ویژه‌ای پیش‌بینی و ابلاغ شده است. لازم به ذکر است که پیش‌بینی اعتبار طرح‌های مندرج در این برنامه (برنامه توسعه منابع آب در حوضه‌های آبریز رودخانه‌های مرزی و مشترک) در سال 1400  از محل منابع عمومی پیش‌بینی‌ شده و از سال 1397 تسهیلات صندوق توسعه ملی برای طرح‌های مذکور حذف شده و اعتباری از محل مذکور به این طرح‌ها اختصاص نیافته و صرفاً از محل منابع عمومی دولت ادامه عملیات اجرایی صورت گرفته است.
مهم‌ترین طرح برنامه بهبود بهره‌برداری و حفاظت از منابع آب طرح «مطالعه و اجرای طرح‌های تعادل‌بخشی، تغذیه مصنوعی و پخش سیل در محدوده استان‌ها» است که اعتبار این طرح در سال 1400با رشدی معادل 81درصد نسبت به سال 1399 از مبلغ 2600میلیارد ریال به 4700میلیارد ریال افزایش یافت. در لایحه بودجه سال 1401نیز با رشد 8/2درصدی از 4700میلیارد ریال در قانون بودجه سال 1400به 5085میلیارد ریال در لایحه بودجه سال 1401 افزایش یافته است. اعتبارات این ردیف عمدتاً به‌منظور تقویت آبخوان‌ها و جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی پیش‌بینی شده است. لذا یکی از سیاست‌های دولت در تدوین لایحه بودجه سال 1401در بخش آب، تقویت آبخوان‌های زیرزمینی و جلوگیری از تخریب آنهاست. همچنین پیش‌بینی دریافت مبلغ 600ریال به ازای هر مترمکعب از منابع آب زیرزمینی هم در جهت احیای منابع آب زیرزمینی صورت گرفته است و براساس بند «ه» تبصره 8 لایحه بودجه سال 1401 کل کشور، بخش عمده‌ای از منابع حاصل از این محل برای برنامه‌های تعادل‌بخشی، آبخیزداری و اجرای طرح‌های افزایش بهره‌وری آب پرداخت می‌شود.
سامانه‌های نوین آبیاری، در بخش کشاورزی ازجمله فناوری‌های نوینی هستند که باهدف کاهش مصرف آب، افزایش راندمان آبیاری، افزایش بهره‌وری آب و همچنین کاهش مصرف کود و سم در بسیاری از کشورهای دنیا با اقلیم‌های متنوع ازجمله اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک (همانند اقلیم غالب مناطق ایران) مورد استفاده قرار گرفته و توسعه‌ یافته است. در کشور ما نیز توسعه روش‌های نوین آبیاری به‌طور اصولی از سال 1369مورد توجه قرار گرفته و تاکنون بالغ‌بر 2100هزار هکتار از مجموع اراضی آبی (8400هزار هکتار) به این سامانه مجهز شده‌اند.
سامانه‌های نوین آبیاری با افزایش راندمان آبیاری و بهره‌وری آب مصرفی در بخش کشاورزی، پتانسیل صرفه‌جویی در مصرف آب را نیز امکان‌پذیر می‌نمایند؛ به‌طوری‌که با نصب کنتورهای هوشمند امکان ذخیره آب صرفه‌جویی شده و متعاقب آن کاهش برداشت از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی محقق خواهد شد. شایان ذکر است هم‌اکنون این عملیات در قالب طرح «کمک‌های فنی و اعتباری برای توسعه روش‌های نوین آبیاری و کم‌فشار» و به‌صورت اعطای تسهیلات بلاعوض دولت (به میزان حداقل 85درصد) برای اراضی کشاورزی که مجهز به کنتور هوشمند حجمی آب و برق بوده یا نسبت به اصلاح پروانه بهره‌برداری اقدام نموده باشند، در اولویت قرار دارد و هرگونه توسعه اراضی آبی جدید ممنوع است.
همچنین قابل ذکر است در اغلب موارد در مراحل بررسی پرونده متقاضیان استفاده از تسهیلات مزبور با توجه به لزوم استعلام از شرکت‌های آب منطقه‌ای، در عمل موضوع اصلاح و کاهش پروانه بهره‌برداری متقاضیان انجام می‌شود. بر این اساس حساسیت‌های موردنظر درخصوص اصلاح روندها مورد توجه این سازمان نیز است.
مرکز اطلاع‌رسانی، روابط‌عمومی و امور بین‌الملل