خطر ورشکستگی درکمین بانک‌ها

افزایش فاصله میان رقم سپرده‌های جذب شده و تسهیلات پرداخت شده بانک‌ها به کاهش درآمد و سود بانک‌ها منجر شده است.

نسبت درآمد بانک‌ها به دارایی آنها به کمتر از محدوده امنیتی 5درصد رسیده و تفاضل بین تسهیلات و سپرده‌ها احتمال ورشکستگی بانک‌ها را به‌شدت افزایش داده است.

در سال95 مقدار تسهیلات پرداخت شده بانک‌ها 270هزار میلیارد ریال بیشتر از مقدار سپرده بانک‌ها بوده است.

بررسی صورت‌های مالی بانک‌ها در 5سال گذشته نشان می‌دهد حاشیه سود صنعت بانکداری به پایین‌ترین حد خود رسیده و این صنعت را در معرض خطر جدی ورشکستگی قرار داده است.

به گزارش همشهری، مطابق داده‌های آماری شرکت پردازش اطلاعات مالی مبنا(رهاورد 365) افزایش فاصله میان رقم سپرده‌های جذب شده و تسهیلات پرداخت شده بانک‌ها به کاهش درآمد و سود بانک‌ها منجر شده است. این بررسی‌ها که بر مبنای صورت‌های مالی ارائه شده 23بانک حاضر در بورس انجام شده؛ نشان می‌دهد مقدار تسهیلات ارائه شده بانک‌ها در 5سال گذشته تا دوبرابر افزایش یافته درحالی‌که مقدار سپرده‌ها متناسب با این مقدار رشد نکرده است. این موضوع از این جهت اهمیت دارد که تسهیلات اعطایی از سوی بانک‌ها اصلی‌ترین منبع درآمد صنعت بانکداری است.

در مجموع عملکرد صنعت بانکداری در سال‌های گذشته منجر شده است در سال مالی1395 حاشیه سود صنعت بانکداری با کاهش قابل توجهی مواجه شود.

همچنین اثر عملکرد سال‌های مالی قبل، در سال95 موجب شد حاشیه سود بهره، در عملیات بانکداری به‌شدت کاهش یابد و عملیات بانکداری را به یک کار زیانده و نامؤثر تبدیل کند. با این رویه نسبت درآمد بانک‌ها به دارایی آنها به کمتر از محدوده امنیتی 5درصد رسیده و تفاضل بین تسهیلات و سپرده‌ها احتمال ورشکستگی بانک‌ها را به‌شدت افزایش داده است.
مطابق بررسی به عمل آمده در سال95 مقدار تسهیلات پرداخت شده بانک‌ها 270هزار میلیارد ریال بیشتر از مقدار سپرده بانک‌ها بوده که این روند در سال96 هم تداوم یافته است. با بیشتر شدن نسبت تسهیلات به سپرده‌ها، صنعت بانکداری در وضیعت خطرناکی قرار گرفته و اکنون احتمال ورشکستگی بالایی برای این صنعت قابل تصور است.
اطلاعات مربوط به تسهیلات ارائه شده بانک‌ها نشان می‌دهد بخش عمده تسهیلات ارائه شده به جای شرکت‌ها به اشخاصی داده شده که از ضریب اعتباری کمتری برای بازپرداخت تسهیلات نسبت به شرکت‌ها برخوردارند و شرکت‌ها سال به سال کمتر از محل تسهیلات بانکی تأمین مالی انجام داده‌اند. با توجه به شرایط اقتصادی حاکم تسهیلات اعطا شده به اشخاص احتمال بازپرداخت نشدن بالاتری نسبت به شرکت‌ها دارند.



جزئیات بیشتر

هم‌اکنون صنعت بانکداری در ایران با 23شرکت فعال در بورس اوراق بهادار و فرابورس دومین و بزرگ‌ترین صنعت پس از صنعت فرآورده‌های نفتی است که 21.7درصد از ارزش کل بازار سهام ایران را در اختیار دارد. ارزش کل سرمایه بانک‌های حاضر در بازار سرمایه 361هزار میلیارد ریال و ارزش کل سهام آنها 340هزار میلیارد است.

در سال1390 برای نخستین بار به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری اجازه داده شد سود سپرده‌های مدت‌دار خود را بین 6تا 20درصد تعیین کنند و این امر به افزایش رقابت بین بانک‌ها منجر شد. با شدت گرفتن رقابت بین بانک‌ها دوره طلایی این صنعت در ابتدای دهه جاری رقم خورد و موجب شد در سال1392 درآمد این صنعت 80درصد و شاخص سهام این صنعت 152درصد افزایش یابد.

اما بعد از آن، این اختیار در سال1393 به سپرده‌های مدت‌دار زیر یک سال محدود و موجب تغییر عملکرد مالی بانک‌ها شد.

 تحت‌تأثیر این رویداد‌ها بانک‌ها به‌دلیل افزایش هزینه‌های عملیاتی در تبدیل درآمدهایشان به سود موفق نبودند و سود عملیاتی صنعت بانکداری در سال1392 فقط 5درصد نسبت به سال قبل رشد کرد و فرایند عملیاتی این صنعت از 328هزار میلیارد ریال درآمد تزریق شده در سال92، فقط 4.5هزار میلیارد ریال سود تولید کرد.این موضوع به کاهش 7درصدی بازده سرمایه بانک‌ها و افت 30درصدی شاخص بانک‌ها در سال93 منجر شد.

روند نزولی درآمد بانک‌ها از سال1393 آغاز شد و تحت‌تأثیر افزایش هزینه‌های عملیاتی سالانه در سال1395 این صنعت جمعا 9.88هزار میلیارد ریال زیان تولید کرد.

با وجود کاهش درآمدها و افزایش هزینه‌ها، بانک مرکزی در سال1394 بانک‌ها را موظف کرد گزارش‌های سال مالی94 را با استاندارد جدید گزارشگری (IFRS) ارائه کنند اما این اقدام در ابتدا با مخالفت سازمان حسابرسی و بانک‌ها و بسته شدن نماد آنها در بورس مواجه شد. بعد از آن وقتی با توافق بانک مرکزی و سازمان حسابرسی بانک‌ها موظف به پیروی از این دستورالعمل شدند، نماد آنها با تأخیر‌های طولانی در بورس باز شد و این بازگشایی به سقوط 14درصدی قیمت سهام بانک‌های ملت و پاسارگاد و 11درصدی بانک صادرات در بورس منجر شد.