گفت‌وگو
حمیدرضا ترقی در گفت‌وگو با همشهری تأکید کرد
عقلانیت بدون غیرت دینی و بصیرت عملی ناقص است
سخنان رهبرمعظم‌انقلاب به‌مناسبت سالروز قیام 19دی‌ماه1356مردم قم حاوی نکات مهمی بود که واکاوی آنها، روشن‌کننده مسیر آینده حرکت جمهوری‌اسلامی در «گام دوم انقلاب» می‌تواند باشد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با طرح کلیدواژه‌هایی مانند «حفظ غیرت دینی»، «جلوگیری از حساسیت‌زدایی از اصول انقلاب‌اسلامی»، «حفظ وحدت کشور» و «مردمی بودن مسئولان»، توصیه‌هایی را خطاب به مردم و مسئولان بیان کردند که ترسیم‌کننده راهبردهای پیش‌رو در مسیر تحولات آینده پیش‌روی جمهوری‌اسلامی ایران خواهد بود. در واقع می‌توان چنین اذعان داشت که این کلیدواژه‌ها به‌مثابه الگویی برای حکمرانی مطلوب و مردم‌سالار مطرح می‌شود که در 43سال گذشته برنامه‌ریزی‌های وسیعی ازسوی دشمنان برای خدشه وارد کردن به آنها انجام شده‌است، اما پیوند ناگسستنی مردم و انقلاب‌اسلامی تاکنون این نقشه‌ها را ناکام گذاشته است. برهمین اساس است که «حمیدرضا ترقی»، عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی، معتقد است سخنان اخیر رهبرمعظم‌انقلاب تبیین‌کننده فرصت‌ها و تهدیدهایی است که پیش‌روی حرکت جمهوری‌اسلامی به سمت توسعه و تعالی قرار دارد و نباید اجازه داد که با غفلت از این رهنمودها، مسیر دشمنان برای دستیابی به مقاصد شوم‌شان تسهیل شود. گفت‌وگوی همشهری با ترقی را در ادامه می‌خوانید.
ضرورت حفظ غیرت دینی از محورهای سخنان اخیر رهبرمعظم‌انقلاب بود. آثار غیرت دینی را درطول عمر 43ساله انقلاب و در مقاطع مختلف و در مواجهه با پدیده‌های مختلف چگونه تحلیل می‌کنید؟
موضوع غیرت دینی که مقام‌معظم‌رهبری در سخنرانی 19دی‌ماه به آن اشاره کردند، منبعث از اعتقادات دینی و مقدساتی است که در روح و ذهن مردم ایران از دیرباز وجود داشته است و تبلور آن را در پیروزی انقلاب‌اسلامی در سال1357و با رهبری حضرت امام‌خمینی (ره) می‌توان مشاهده کرد. مردم ایران همواره در 43سال گذشته از انقلاب‌اسلامی، غیرت دینی خود را در عرصه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... نشان داده‌اند و نمونه‌های متعددی را می‌توان مثال زد که هنگامی که اعتقادات مردم مورد هتک قرار گرفته، غیرت دینی جامعه به جوش و خروش آمده و زمینه‌ساز عکس‌العمل و واکنش جدی آنان شده است. به‌عنوان مثال هرگاه جسارتی به مقدسات مردم شده و اعتقادات آنها هدف گرفته شده با تمام توان به صحنه آمده و از مبانی و اعتقادات خود دفاع کرده‌اند. در 19دی‌ماه 1356همین مسئله عامل خروش مردم انقلابی قم شد، چراکه مشاهده کردند رهبر دینی آنان مورد اهانت رژیم قرار گرفته است. به‌همین دلیل به‌پا خاستند که این موضوع سرآغاز تحولات مهمی در جریان پیروزی انقلاب‌اسلامی مردم ایران شد. ازسوی دیگر مردم پس‌از پیروزی انقلاب‌اسلامی و در سال‌های گذشته از انقلاب نیز همیشه غیرت دینی خود را حفظ کرده‌اند. این موضوع درحالی است که پس‌از پیروزی انقلاب‌اسلامی، دشمنان همواره تلاش کرده‌اند با عرفی کردن دین و مقدسات و ارائه تئوری‌های گوناگون باهدف تقدس‌زدایی از اصول، اعتقادات دینی جامعه را کم‌رنگ کرده و مردم را از این غیرت دینی دور کنند، اما این تلاش‌ها تاکنون ناکام مانده و جامعه همچنان اجازه نمی‌دهد دشمنان به مقدسات و اعتقادات دینی آنان که اسلام، قرآن‌کریم و ولایت‌فقیه در رأس آنها قرار دارد، توهین کنند.
دشمنان از نشانه رفتن غیرت دینی جامعه ایران چه اهدافی را دنبال می‌کنند و آیا از این تلاش‌ها نتیجه‌ای هم گرفته‌اند؟
دشمنان در واقع با نشانه رفتن غیرت دینی جامعه ایران، به‌دنبال کم‌رنگ‌سازی اصول و اعتقاداتی هستند که علت اصلی دوام و قوام انقلاب‌اسلامی محسوب می‌شود تا به این وسیله زمینه‌ساز تضعیف جمهوری‌اسلامی ایران شوند. این موضوع ازسوی تئوریسین‌های غربی از قبیل فرانسیس فوکویاما نیز مورد اشاره و تأکید قرار گرفته است. تلقی آنها این است که حرکت شیعی با 2بال «مهدویت» و «شهادت» توانسته به بالندگی کنونی برسد و به‌همین دلیل باید حداقل این 2عامل که جزو مقدسات مردم به‌حساب می‌آید و نسبت به آنها عنایت ویژه‌ای دارند، مورد هدف قرار گرفته و تضعیف شود. دشمنان بر این گمان هستند که با هدف گرفتن اعتقادات و اصول مردم که زمینه‌ساز ایجاد پدیده‌هایی مانند تجمع عظیم اربعین می‌شود، می‌توانند انقلاب اسلامی و تفکر اصیل شیعی را در جهان تضعیف کنند. در واقع چنین می‌پندارند که تا وقتی غیرت دینی و پایبندی به اصول و اعتقادات در جامعه ایران پررنگ است، انقلاب‌اسلامی و حرکت پیش‌رونده آزادی‌خواهان و عدالت‌طلبان دنیا ادامه دارد و بقای آن حتمی است و صدمه‌ای به جمهوری‌اسلامی ایران وارد نمی‌شود. دشمنان تا الان اگرچه موفق شده‌اند بخشی از نسل جوان جامعه را تحت‌تأثیر قرار داده و با شبهاتی دراین عرصه مواجه کنند، اما عموم جامعه همچنان محکم پای اصول و اعتقادات دینی خود ایستاده و اجازه نداده دشمن به مقاصد شوم خود، که همانا جلوگیری از تحقق اهداف مقدس است، دست یابد و تاکنون دراین زمینه ناکام مانده‌اند.
جمهوری اسلامی نشان داده همواره در پیوند «غیرت دینی»، «عقلانیت» و «بصیرت»، مسیری را طی کرده که توانسته از بحران‌ها سربلند بیرون بیاید که نمونه آن را در فتنه88و برخی دیگر از حوادث اینچنینی شاهد بوده‌ایم. این پیوند را تا چه میزان برای گذر از بحران‌ها و چالش‌ها کارآمد می‌دانید؟
پیوند دین و سیاست که در تشیع و اسلام سیاسی به آن توجه ویژه‌ای مبذول شده‌است و مقام‌معظم‌رهبری نیز به آن اشاره کرده‌اند، یک‌سری الزام‌هایی دارد که «عقلانیت» و «بصیرت» از اصلی‌ترین آنها به‌شمار می‌رود که باید در کنار «غیرت دینی» ظهور و بروز بیابد تا از کارایی لازم و مطلوب برخوردار شود. اگر غیرت دینی باشد، اما عقلانیت و بصیرت وجود نداشته باشد، یک تصلب فاقد آینده‌نگری به‌همراه می‌آورد. ازسوی دیگر اگر عقلانیت بدون غیرت دینی و بصیرت به‌کار گرفته شود، بازهم نقص دارد و در دستیابی به اهداف موردنظر ناکام می‌مانیم و نتایج مثبتی به‌همراه نخواهد داشت.
دشمن با حساسیت‌زدایی از اصول و مبانی انقلاب‌اسلامی به‌دنبال تحقق چه اهدافی است؟
حساسیت‌زدایی از اصول انقلاب اسلامی مقدمه کاهش غیرت دینی است که از اهداف دشمنان به‌شمار می‌رود. بی‌تفاوتی نسبت به موضوع‌ها و اصول اعتقادی، زمینه‌ساز کاهش حساسیت‌های دینی در جامعه می‌شود. کم‌رنگ‌کردن مظاهر دینی مانند نمازخواندن همگی در پروژه جامع و کامل حساسیت‌زدایی از اصول و مبانی انقلاب‌اسلامی قابل تفسیر است. جامعه‌سازی اسلامی زمانی تحقق می‌یابد که اجازه ندهیم حساسیت‌ها به اصول و مبانی کم‌رنگ شود، چراکه بعد از جامعه‌سازی اسلامی، باید به‌دنبال تحقق «تمدن اسلامی» باشیم که راه رسیدن به این مقصود، مقابله با پروژه دشمنان در حساسیت‌زدایی از اصول انقلاب‌اسلامی است.
رهبرمعظم انقلاب در سالروز بزرگداشت 19دی، 3اصل اساسی «شکل‌گیری حکومت و جامعه براساس هندسه جهانی»، «استقلال» و «مبارزه با فساد و بی‌عدالتی» را از محکمات انقلاب و نظام برآمده از آن دانستند. به‌نظر شما برای مقابله با دشمنانی که به‌دنبال تهی کردن نظام از این اصول اساسی هستند، چه اقداماتی را باید انجام داد؟
دراین زمینه باید اشاره کرد که مهم‌ترین انقلاب‌های به‌وقوع پیوسته در جهان، از انقلاب فرانسه گرفته تا دیگر انقلاب‌هایی که در اروپا به‌وقوع پیوست و حتی انقلاب‌های کمونیستی، بعد از گذشت یکی‌دو دهه اصول و محکمات خود را از دست دادند و این موضوع زمینه‌ساز تغییر ماهیت آنان و انحراف از اهداف اولیه شد. وقتی محکمات فراموش شود، یکی از مولفه‌های سقوط انقلاب‌ها محقق می‌شود و در قبال انقلاب‌اسلامی نیز دشمنان به‌دنبال تحقق این موضوع هستند. حضرت علی(ع) تأکید کرده‌اند که وقتی جامعه‌ای اصول خود را فراموش کند و امور را به‌دست افرادی بدهد که فاضل نیستند، زمینه برای سقوط مهیا می‌شود. بنابراین مقدمه سقوط دولت‌ها و حتی تمدن‌ها، فراموش کردن اصول و محکمات است. به‌همین دلیل دشمنان جمهوری‌اسلامی درطول 43سال گذشته همواره به‌دنبال تهی کردن نظام از این اصول اساسی بوده‌اند که البته تاکنون به اهداف خود نرسیده‌اند.
رابطه بین نگاه زندگی اشرافی از یک‌سو و داشتن روحیه مجاهدت در افراد مومن و انقلابی ازسوی دیگر را در طول عمر 43 ساله انقلاب در حرکت کشور به سمت پیشرفت یا عقب‌ماندگی آن چگونه ارزیابی می‌کنید؟
انقلاب‌اسلامی مختصاتی دارد که اگر حفظ شود هیچ‌گاه پشتوانه اصلی خود را که همان مردم باشند، از دست نخواهد داد. درمقابل اگر این مختصات کم‌رنگ شود، مردم ناامید خواهند شد و به‌طور طبیعی از مسئولان فاصله خواهند گرفت. حضرت امام‌خمینی(ره) بنیانگذار جمهوری‌اسلامی و همچنین مقام‌معظم‌رهبری همواره تأکید کرده‌اند که پابرهنه‌ها و مستضعفان صاحبان اصلی نظام هستند و در کنار آن، صاحبان زندگی‌های اشرافی مانع حرکت نظام در مسیر دستیابی به اهداف مقدس خود می‌شوند. اگر مسئولان به‌دنبال اشرافی‌گری باشند، نظام مردم را به‌عنوان پشتوانه اصلی خود از دست می‌دهد. اشرافی‌گری به‌مثابه ابزاری برای ایجاد شکاف میان «امت و امامت» و «مردم و نظام» زمینه‌ساز شورش علیه اشرافیت می‌شود که در سال‌های اخیر در برخی مقاطع شاهد بروز آن بوده‌ایم.
در همینه زمینه :
