توافق موقت در دستورکار نیست

 افزایش امیدواری‌ها به نتایج مثبت گفت‌وگوهای برجامی در وین درحالی است که در روزهای اخیر مذاکرات در چارچوب‌های مختلف، به‌صورت فشرده و مستمر ادامه داشته و کارگروه‌های کارشناسی «لغو تحریم‌ها» و «فعالیت‌های هسته‌ای» درحال بحث‌ و تبادل‌نظر پیرامون کاهش اختلاف‌های موجود میان طرف‌های حاضر در مذاکرات هستند.
دراین میان ناظران بین‌المللی معتقدند اگرچه روند مذاکرات به کندی پیش می‌رود، اما اختلاف‌ها رو به کاهش است و به‌نظر می‌رسد رایزنی‌ها درمسیر مثبتی ادامه دارد که تقریبا مورد رضایت همه طرف‌هاست.
علاوه بر اینها، طی یکی دو روز گذشته نشست‌های دوجانبه و چندجانبه میان هیأت‌های حاضر در گفت‌وگوهای وین همچنان ادامه یافته و ارزیابی‌ها گویای این نکته است که درصورت اتخاذ رویکرد عمل‌‌گرایانه ازسوی طرف‌‌های غربی، می‌توان امیدوار بود گفت‌وگوها در مسیر منطقی و حقوقی مناسبی حرکت کند تا دستیابی به نتایج بهتر، به‌دور از جوسازی‌های سیاسی و رسانه‌ای، امکان‌پذیرتر شود.

القای شبهه توافق موقت
با وجود اذعان همه طرف‌های حاضر در مذاکرات بر پیشرفت مذاکرات، به‌نظر می‌رسد طرف‌های غربی همچنان با به‌کارگیری ابزار جنگ روانی می‌کوشند طرح مطالبات بحق ازسوی جمهوری‌اسلامی را از مسیر مطلوب کنونی خارج کنند. برهمین اساس هم بود که در روزهای اخیر برخی رسانه‌ها با القای شبهه «توافق موقت»، تلاش کرده‌اند فضای گفت‌وگوها را به مسیر مورد نظر خویش هدایت کنند؛ موضوعی که در روزهای اخیر بارها ازسوی مقام‌های ایرانی رد شده‌است.
درچنین شرایطی بود که ابتدا روزنامه الکترونیکی «رأی‌الیوم» در خبری اختصاصی ادعا کرد «توافق در وین در واقع تکمیل شده و موانعی که در مسیر مذاکرات طی دورهای قبلی وجود داشت، برداشته شده‌است» و پس‌از آن نیز برخی رسانه‌های غربی با پیگیری این خط خبری، سعی کردند فضای مذاکرات را تحت‌تأثیر قرار دهند.
ادعای برخی رسانه‌ها درباره «توافق موقت» در وین درحالی مطرح شد که منابع نزدیک به تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران، آن را کذب‌محض دانستند؛ ادعاهای کذبی که با اهداف انحرافی مطرح می‌شود و بهره‌ای از حقیقت ندارد و جمهوری‌اسلامی ایران خطوط قرمز خود را فدای زمان نخواهد کرد.
ازسوی دیگر، سخنگوی وزارت‌امورخارجه کشورمان نیز در نشست‌خبری دیروز خود به طرح موضوع «توافق موقت» واکنش نشان داد و اعلام کرد جمهوری‌اسلامی ایران به‌دنبال یک توافق «پایدار» و «قابل اتکا» است و هیچ توافقی که این دو مولفه را نداشته باشد، در دستورکار قرار ندارد.
سعید خطیب‌زاده همچنین معتقد است آنچه در وین درحال پیگیری است، تلاش همه طرف‌ها برای رسیدن به یک «نتیجه پایدار» است؛ «به نقاطی رسیده‌ایم که به ما نشان خواهد داد آیا طرف مقابل اراده لازم را دارد یا نه. نمی‌شود که طرف مقابل با سرعت لاک‌پشتی حرکت کند و ما با سرعت نور.»

طرح موضوع‌های فرابرجامی را نمی‌پذیریم
خطیب‌زاده افزود: ایران و ایالات‌متحده از طریق متن مکتوب غیررسمی نظرهای خود را در موضوع‌های «رفع تحریم»، «اطمینان از رفع مؤثر تحریم‌ها»، «تعهدهای هسته‌ای»، «راستی‌آزمایی» و «دریافت تضمین‌هایی که دولتی در واشنگتن توافق‌های بین‌المللی و این توافق را به سخره نخواهد گرفت» بیان کرده‌اند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی درباره سرعت پیشرفت مذاکرات نیز افزود: ما هیچ تاریخ ساختگی را قبول نداریم و از سرعت پیشرفت مذاکرات راضی نیستیم. طرف مقابل در دور هفتم وقت‌کشی زیادی کرد و بعد پذیرفت که درباره ابتکارات ایران مذاکره کند.
وی معتقد است اگر این اراده و توانایی لازم در طرف مقابل دیده شود، می‌توان با کمترین زمان ممکن به توافق خوب،  قابل اتکا و  پایدار رسید. در وین هم «موانع موضوعی» وجود دارد و هم «موانع موقعیتی» و ما نه بدبینانه مذاکره می‌کنیم، نه خوش‌بینانه، بلکه براساس واقعیت گفت‌وگوها را پیش می‌بریم.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌‌المللی نیز در صفحه توییتر خود، در پاسخ به شخصی که به نقل‌قول علی باقری‌کنی اشاره کرده بود که «اختلافات بر سر تحریم‌ها درحال کاهش است»، نوشت: «ما نیز همین ارزیابی را داریم، اما دستیابی به راه‌حل موردنظر نیازمند زمان و تلاش بیشتر است.»
با وجود این به‌نظر می‌رسد ارائه تضمین‌های کافی ازسوی ایالات‌متحده پیرامون عدم‌خروج از توافق هسته‌ای، همچنان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های طرف‌های حاضر در گفت‌وگوهای وین بوده و جمهوری‌اسلامی ایران نیز ارائه تضمین‌های عینی در این زمینه را به‌عنوان یکی از مطالبات محوری خود مطرح کرده‌است.
راستی‌آزمایی از لغو عملی تحریم‌ها از دیگر دغدغه‌های ایران است که دستیابی به فرمول‌هایی در این‌ زمینه از موضوع‌های اساسی به‌شمار می‌رود. بر این اساس آمریکا باید اقدام‌هایی انجام دهد که در این زمینه چک‌لیستی درحال تهیه است. این اقدام‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که به ایران اطمینان دهد رفع تحریم‌ها به‌نحوی مؤثر، واقعی و عملیاتی انجام می‌شود.

مکث
تقویت دیپلماسی منطقه‌ای؛ از عربستان تا روسیه
با آغاز به‌کار دولت سیزدهم، تقویت دیپلماسی رسانه‌ای و گسترش مناسبات اقتصادی - سیاسی در دستورکار تصمیم‌سازان حوزه سیاست‌خارجی جمهوری‌اسلامی قرار گرفت؛ راهبردی که در ماه‌های اخیر نمودهای بارزی داشته و مقام‌های وزارت‌خارجه برای تحکیم روابط ایران با همسایگان اقدام‌های بسیاری را در دستورکار قرار داده‌اند که استمرار گفت‌وگوهای دیپلماتیک با عربستان‌سعودی بخش مهمی از این تلاش‌ها را تشکیل می‌دهد. بر این اساس تشریح اقدام‌ها و فعالیت‌های دستگاه دیپلماسی کشور پیرامون پیشبرد راهبرد توسعه همکاری‌های منطقه‌ای، بخش مهمی از نشست‌خبری دیروز سخنگوی وزرات خارجه را تشکیل می‌داد. سعید خطیب‌زاده با بیان اینکه برگزاری دور آتی مذاکرات ایران و عربستان به میزبانی عراق در دستورکار است، گفت: در زمینه موضوع‌های مطرح میان ایران و عربستان‌سعودی، تلاش کردیم به‌رغم همه پرونده‌های اختلافی، بنا به مصلحت دوجانبه و منطقه، با فاصله‎گذاری در نقاط اختلاف براساس صراحت و درعین حال تلاش برای برقراری روابط پایدار بین 2کشور، گفت‌وگوهایمان را ادامه ‌دهیم. وی همچنین درباره سفر هیأت طالبان به تهران و ‌رایزنی‌های این هیأت در تهران گفت: وضعیت امروز افغانستان دغدغه بزرگ جمهوری اسلامی ایران است و سفر هیأت افغانستانی در چارچوب این دغدغه‌ها بوده‌است. وی درباره دیدار اسماعیل‌خان و احمد مسعود با هیأت طالبان درجریان این سفر نیز عنوان کرد: ایران میزبان گروه‌های مختلف افغانستانی است و در این سفر هم ایران میزبان این گفت‌وگوها بوده و مذاکرات خوبی میان این رهبران انجام شده‌است و امیدواریم نتیجه آن آینده درخشانی برای مردم افغانستان باشد. خطیب‌زاده همچنین گفت: وزیر امور خارجه اواخر هفته‌جاری به دعوت همتای چینی، عازم چین است و موضوع‌های مختلفی برای گفت‌وگو در دستورکار قرار دارد که نقشه راه ۲۵ساله یکی از این موضوع‌هاست و مجریان این تفاهمنامه بخش‌های مختلف خصوصی و دولتی هستند. وی درباره سفر رئیس‌جمهوری ‌کشورمان به مسکو نیز گفت: سفر آیت‌الله رئیسی به روسیه واجد ابعاد مختلف است؛ این سفر در چارچوب همکاری‌های فیمابین ایران و روسیه تعریف می‌شود و هم ابعاد تجاری و هم رایزنی‌های منطقه‌ای دارد و دستورکار گفت‌وگوها در سطوح دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌‌المللی تنظیم شده‌است. روابط ایران و روسیه بر اساس حسن همسایگی شکل گرفته و همگرا و نزدیک است.