بحران کشاورزی پس از سیل جنوب
هرچند برآورد خسارتهای سیل به کشاورزی جنوب هنوز ادامه دارد، اما بارندگیها، علاوه بر آسیب به محصولات، بازار را نیز دستخوش مشکلاتی خواهد کرد
حمیده پازوکی- خبرنگار
سیل هفته گذشته در استانهای جنوبی به بخش کشاورزی آسیبهای شدیدی وارد کرده است. از آنجا که استانهای جنوبی معمولا محصولات خارج از فصل مورد نیاز بازارهای داخلی را تامین میکنند و این روزها فصل برداشت این محصولات هم رسیده، کشاورزان سیستانوبلوچستان، هرمزگان، کرمان و فارس بهدلیل از دستدادن بخش قابل توجهی از محصولات خود با مشکلات زیادی مواجه شدهاند. هرچند به جز محصولات، منابع تامین آب کشاورزی مانند چاهها، قنوات و تاسیسات کشاورزی هم از سیل اخیر درامان نماندهاند. همین مشکلات موجب شده که محمدمهدی برومندی، معاون وزیر جهادکشاورزی در امور باغبانی خبر از پرداخت بستههای حمایتی کشاورزان خسارتدیده از سیل را مطرح کند تا دستکم بخشی از مشکلات پیش روی آنان رفع شود. بهگفته معاون وزارت جهادکشاورزی در امور باغبانی، مقام عالی وزارت جهادکشاورزی دستور بررسی وضعیت کشاورزان و برآورد خسارات در مناطق سیلزده را صادر کرده و قرار است بستههای حمایتی به سیلزدگان در دولت مطرح و پرداخت شود.
خسارت 2518میلیارد ریالی در سیستانوبلوچستان
سیستانوبلوچستان در 2هفته اخیر پیش از همه استانها با بارندگیهای شدید و سیل روبهرو و از روز چهارشنبه هفته گذشته (8دی) دچار سیلاب و آبگرفتگی شدید شد؛ سیلابی که هنوز خسارتهای آن جمعبندی نهایی نشده اما تا همین امروز بهگفته معاون برنامهریزی و امور اقتصادی سازمان جهادکشاورزی سیستان و بلوچستان، 2518میلیارد ریال به کشاورزی این استان خسارت وارد کرده است.
فریدالدین سلیمی طبس اعلام میکند که سیلاب به ١٣هزار هکتار اراضی زراعی زیرکشت محصولات جالیزی و سبزی و صیفی، ۶٢٢هکتار باغ، ۵۶٠دامداری روستایی و عشایری، ٢٨گلخانه، ١١۵کلنی زنبور عسل، ٢٨٠چاه و ٩٨قنات، ١۵٢کیلومتر جاده دسترسی به مزارع، ٢١٢هکتار سیستم نوین آبیاری، ١٨٩کیلومتر انتقال آب با کانال و لوله، ۴۵٧بند و سازه آبخیزداری و ۵۴ استخر پرورش ماهی خسارت وارد کرده است. بهگفته او، شهرستانهای چابهار، دلگان، زرآباد و کنارک خسارت بیشتری را متحمل شدهاند.
مدیرکل مدیریت بحران سیستان و بلوچستان هم با بیان اینکه دلگان بیشترین خسارت کشاورزی را در بارندگیهای اخیر دیده است به همشهری میگوید: اراضی این شهرستان بیشتر به کشت حنا و همچنین صیفیجات اختصاص دارد. همچنین شهرستان باهوکلات هم که به کشت صیفیجات، پیاز و گوجه اشتغال دارند هم خسارت قابل توجهی دیدند.
علیرضا شهرکی توضیح میدهد که بعد از این شهرستانها، فنوج و راسک قرار دارند که از نظر محصولات باغی خسارت قابل توجهی دیدند.
هماکنون مجموع اراضی کشاورزی و باغی سیستان و بلوچستان ۲۲۸هزار و ۴۵۱هکتار شامل ۱۳۵هزار و ۷۴۱هکتار زراعی و ۹۲هزار و ۷۱۰هکتار باغی است.
سیستان و بلوچستان بهدلیل شرایط خاص آب و هوایی در تولید برخی محصولات کشاورزی در کشور خاص است بهطوری که رتبه نخست تولید محصولات خارج از فصل کشور با ۴۲۵هزارتن از سطح ۱۷هزار هکتار زمین را دارد و نقش بسزایی در تنظیم بازار و ایجاد درآمد برای کشاورزان ایفا میکند. با توجه به این شرایط آسیب بارندگیها و سیل به کشاورزی این استان میتواند در روزها و هفتههای آینده تأثیر مستقیمی بر بازار این محصولات داشته باشد.
خسارت 5980میلیارد ریالی به هرمزگان
هرمزگان نیز بهعنوان یکی از مهمترین تولیدکنندگان محصولات باغی و زراعی فصل زمستان خسارت قابل توجهی را از سیل اخیر متحمل شده است. رئیس اداره مدیریت بحران و کاهش مخاطرات جهادکشاورزی هرمزگان درباره این خسارتها به همشهری میگوید: سیل در هرمزگان بیشتر به اراضی کشاورزی و باغی بندرعباس، رودان و میناب آسیب وارد کرده است. بیشترین خسارت به بخش زراعی با 7389هکتار سطح زیرکشت وارد شده و همچنین 4956هکتار از اراضی باغی استان هم دچار خسارت است.
روحالله رمضانپور با بیان اینکه در مجموع 12هزار و 345هکتار اراضی زراعی و باغی استان دچار خسارت شده است، میگوید: ارزش ریالی خسارتها 5980میلیارد ریال است. در بخش زیرساختها و تاسیسات کشاورزی نیز به قنوات، کانالها، جادههای بین مزارع، تاسیسات آبیاری تحت فشار، سیلبندها، سدهای خاکی و سازههای کشاورزی هم بیش از 3100میلیارد ریال خسارت وارده شده است و خسارت تولیدات دامی هم به 30میلیارد ریال میرسد.
وی با اشاره به اینکه هرمزگان تولیدکننده محصولات خارج از فصل است، میافزاید: باغداران و کشاورزان استان بیش از هر زمانی در این فصل فعالیت دارند و بیشتر محصولات خسارتدیده ما سبزی و صیفی هستند که یا برداشت آنها تازه آغاز شده بودیا تازه به گل نشسته بودند. اما بهطور خاص گوجه، بادمجان، فلفل و پیاز محصولاتی هستند که بیش از دیگر محصولات به آنها خسارت وارد شده است. البته در بخش باغی هم مرکبات بیشترین آسیب را دیدهاند. در بعضی شهرستانها 30تا 40درصد محصولات از بین رفته است.
رئیس اداره مدیریت بحران و کاهش مخاطرههای جهادکشاورزی هرمزگان ادامه میدهد: جبران خسارت سازوکار خاص خود را دارد، مراحل کار طی و گزارشها به مراجع ذیصلاح ارسال شده است و امیدواریم در چند روز آینده جبران خسارت را به مرحله اجرا نزدیکتر کنیم.
برآورد خسارت کشاورزی کرمان ادامه دارد
سیل در جنوب کرمان خسارت قابلتوجهی در همه بخشها به جای گذاشته است و کشاورزی این استان جنوبی هم از این آسیبها دور نمانده. رئیس سازمان جهادکشاورزی جنوب کرمان به همشهری میگوید: جنوب کرمان منطقهای مبتنی بر کشاورزی است و بیشتر مردم این منطقه هم کشاورز هستند. آنچه برآورد اولیه خسارت سیل نشان میدهد حدود 1100میلیارد تومان است که بهجز محصولات کشاورزی شامل چاهها، قنوات و تاسیسات کشاورزی و گلخانه نیز میشود.
سعید برخوری با بیان اینکه از نظر سطح زیرکشت هم به حدود 15هزار هکتار از اراضی جنوب استان آسیب وارد شده است، میافزاید: البته با توجه به اینکه جادههای بین مزارع در گل و لای هستند و امکان بازبینی از همه مزارع وجود ندارد نمیتوان گفت کدام محصولات بیشتر در این سیل آسیب دیده، اما خسارت به 100درصد محصولات کشاورزی وارد نشده است. منوجان، رودبار و قلعهگنج بیشترین آسیب محصولات کشاورزی را متحمل شدهاند.
وی درباره مهمترین دغدغه بخش کشاورزی استان از خسارت سیل میگوید: جلسات بحران تشکیل شده و فرم خسارت برای همه کشاورزان نوشته شده، اما نگرانی مهم ما منابع آب خسارتدیده مثل قناتها در بخش کشاورزی است. طیشدن مراحل پرداخت خسارت میتواند زمانبر باشد و با توجه به اینکه تا 2هفته دیگر زمینهای کشاورزی دوباره به آبیاری نیاز دارند، تامیننشدن منابع مالی مورد نیاز میتواند زمینهای کشاورزی استان را با خسارت دیگری مواجه کند. هماکنون برای حل مشکلات این بخش فقط به شکل آنی حدود 66میلیارد تومان نیاز است که باید هرچه سریعتر تامین شود.
خسارت سیل به بخش کشاورزی میتواند زنجیره غذایی کشور را با تهدید مواجه کند و همین دلیل کافی است تا مسئولان جبران خسارت کشاورزان را در اولویت برنامههای خود قرار دهند زیرا درصورتی که این خسارتها جبران نشود، نهتنها کشاورزان با مشکلات مالی دست به گریبان خواهند شد بلکه تولید و تامین محصولات برای ماههای آینده هم به چالش خواهد خورد.
آسیب 7هزار میلیارد ریالی سیل به فارس
بارشهای سیلآسای روزهای ۱۲ و ۱۳دی، محصولات بیش از ۲۰هزار هکتار زمینهای زراعی در مناطق سیلزده استان فارس را با خود بُرد و خسارت در این بخش بسیار سنگین است.
بهگفته معاون وزیر جهادکشاورزی در امور باغبانی، تاکنون رقمی بیش از 7هزار میلیارد ریال خسارت ناشی از سیل به بخش کشاورزی جنوب فارس اعم از زراعت، دام و طیور، باغها، شیلات و سیستمهای آبیاری تحت فشار برآورد شده است که احتمال افزایش این رقم وجود دارد.
محمد مهدی برومندی میگوید: سیل همچنین ۱۲۳چاه کشاورزی را در فارس تخریب کرد و بیش از ۶هزار قطعه مرغ خانگی در مناطق سیل زده را نیز از بین برده است.
فارس درحالیکه با تولید بیش از ۱۴میلیون تن محصولات زراعی و باغی رتبه نخست را در کشور دارد و معیشت اصلی مردم در همین بخش تامین میشود، نیازمند عزم جدی و راسخ دولت برای حمایت و پشتیبانی بیدریغ برای جبران خسارات ناشی از سیل به کشاورزان این منطقه هستیم.