بازی غربی‌ها با برگ سوخته زمان

هشتمین دور از مذاکرات کمیسیون مشترک برجام درحالی طی روزهای اخیر در وین ادامه دارد که همه طرف‌های حاضر در گفت‌وگو به پیشرفت‌های حاصل‌شده اذعان دارند و معتقدند چشم‌انداز دستیابی به توافق در روزهای آینده روشن است و رایزنی‌ها در چارچوب‌های مختلف همچنان به‌صورت فشرده ادامه دارد.
در چنین شرایطی در 2روز گذشته دیدارهای دوجانبه و چندجانبه تیم مذاکره‌کننده کشورمان همچنان ادامه داشته و مذاکره‌کننده ارشد جمهوری ‌اسلامی گفت‌وگوهایی را با هیأت‌های دیپلماتیک حاضر در وین برگزار کرده‌است؛ رایزنی‌هایی که با محوریت لغو مؤثر تحریم‌ها انجام شد و براساس ارزیابی علی باقری‌کنی «مثبت» و «رو به ‌جلو» بوده ‌است.
براساس آنچه مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در گفت‌وگو با رسانه‌ها اعلام کرده، «تلاش‌ها برای دستیابی به نتیجه جریان دارد» و «رمز موفقیت مذاکرات وین، دستیابی به توافق در زمینه لغو مؤثر تحریم‌های ظالمانه علیه ایران است». باقری‌کنی به این نکته هم اشاره کرده‌ که هرقدر طرف مقابل آمادگی جدی‌ برای لغو تحریم‌ها و اراده جدی‌تری برای پذیرش سازوکارهای مدنظر جمهوری اسلامی ایران در لغو تحریم‌ها داشته باشد، به‌ویژه در 2موضوع «راستی‌آزمایی» و «ارائه تضمین» در مدت زمان کوتاه‌تری می‌توان به توافق دست پیدا کرد.

موافقت کره‌ای‌ها با آزادسازی فوری پول‌های ایران
ادامه مذاکرات به‌صورت فشرده، حتی در روز پنجشنبه گذشته که به‌دلیل یکی از جشن‌های مسیحیان تعطیل عمومی بود، از مصمم‌بودن هیأت‌های حاضر در وین برای حصول نتیجه مثبت در کوتاه‌ترین زمان ممکن حکایت دارد؛ موضوعی که از برگزاری مذاکرات در سطوح مختلف قابل مشاهده ‌است.
برهمین اساس هم بود که روز پنجشنبه گذشته مذاکره‌کننده ارشد کشورمان با معاون وزیر امور خارجه کره‌جنوبی که به‌منظور شرکت در مذاکرات مربوط به لغو تحریم‌ها در وین حاضر شده بود، دیدار و گفت‌وگو کرد. براساس آنچه از این دیدار در رسانه‌ها منعکس شد، باقری‌کنی در این جلسه که به درخواست کره‌جنوبی صورت گرفته، به طرف کره‌ای اعلام کرده‌ کره موظف است پول‌های بلوکه‌شده ایران را آزاد کند و تحریم‌های یکجانبه ایالات‌ متحده نمی‌تواند توجیهی برای بدهی‌های کره‌جنوبی به جمهوری‌اسلامی ایران باشد.
هیأت دیپلماتیک کره‌جنوبی علاوه بر گفت‌وگو با مذاکره‌کننده ارشد کشورمان با روسای برخی هیأت‌های مذاکره‌کننده حاضر در وین نیز رایزنی‌هایی داشته است. اگرچه کره‌جنوبی عضو برجام نیست، اما گفته می‌شود دیپلمات‌های این کشور با سفر به وین می‌کوشند از فرصت مذاکرات جاری برای بررسی راه‌های حل‌و‌فصل موضوع دارایی‌‌های مسدود‌شده ایران از طریق رایزنی‌های دیپلماتیک استفاده کنند.
وزارت امورخارجه کره‌جنوبی هم پس‌ از دیدار معاون وزیر امور خارجه این کشور با همتای ایرانی‌اش، در بیانیه‌ای با اشاره به محورهای این گفت‌وگو، از موافقت طرف کره‌ای با «آزادسازی فوری» پول‌های بلوکه‌شده ایران در بانک‌های کره‌ای خبر داد. براساس بیانیه‌ای که در وبگاه وزارت امورخارجه این کشور منتشر شده‌، این رایزنی‌ها «صریح» و «سازنده» ارزیابی و ابراز امیدواری شده «مذاکرات احیای برجام به‌زودی به نتیجه برسند». همچنین دوطرف توافق کرده‌اند کارشناسان 2کشور برای بحث پیرامون مسائل مرتبط با انتقال پول‌های بلوکه‌‌شده، رایزنی‌های کاری انجام دهند.
ازسوی دیگر معاون سیاسی وزیر امور خارجه کشورمان در این دیدار تأکید کرده‌‌ که فارغ از نتایج گفت‌وگوها در وین، دولت کره‌جنوبی موظف به آزادسازی پول‌های بلوکه‌‌شده ایران است. همچنین خودداری غیرقانونی و غیرقابل توجیه کره‌جنوبی از بازپرداخت بدهی‌های خود به ایران، نقطه‌ای تیره در تاریخ روابط 2کشور خواهد بود و سئول باید هرچه سریع‌تر نسبت به آزادسازی منابع ایران اقدام کند.

توجیه مخالف‌خوان‌ها
ازسوی دیگر اما توجیه مخالفان احیای توافق هسته‌ای با ایران ازسوی آمریکا و 1+4 یکی دیگر از تحولات مهم این روزهای مذاکرات هسته‌ای است. بر این اساس به‌نظر می‌رسد طرف‌های حاضر در گفت‌‌وگوها می‌کوشند رژیم صهیونیستی و عربستان‌سعودی، به‌عنوان اصلی‌ترین مخالفان توافق هسته‌ای را نسبت به عواقب مخالف‌خوانی خود در این مسیر همراه کنند. تغییر لحن مقام‌های رژیم صهیونیستی و عربستان‌سعودی نسبت به مذاکرات وین بر همین مبنا قابل‌ تفسیر است. در چنین شرایطی میخائیل اولیانوف، مذاکره‌کننده ارشد روسیه در وین در حساب توییتری خود از دیدار با نماینده دائم عربستان‌سعودی در مجامع بین‌‌المللی و مقام‌های ریاض در وین خبرداد و اعلام کرد که آنان را در جریان وضعیت مذاکرات وین قرار داده‌است. ناظران بین‌المللی معتقدند روسیه می‌کوشد با گوشزدکردن تبعات مخالف‌خوانی سعودی‌ها در جریان مذاکرات، آنها را از عواقب تنها‌ماندن در این عرصه پس‌از حصول توافق مطلع کند.
اولیانوف همچنین با تأکید بر اینکه گفت‌وگوها به‌صورت پیوسته و دائم میان هیأت‌های مذاکره‌کننده جریان دارد و پیشرفت در روند مذاکرات مشهود است، تلویحا به مواضع مقام‌های اروپایی در روزهای اخیر درباره «نبود زمان» پاسخ داد و با بیان اینکه فعالیت‌های دیپلماتیک تابع ضرب‌الاجل نیست، تصریح کرد: «مذاکرات باید به‌طور هدفمند برای دستیابی به توافق نهایی دنبال شود.»
 
ادامه تناقض‌گویی‌های هدفمند
همه اینها درحالی است که با وجود اذعان همه طرف‌های حاضر در وین به پیشرفت محسوس در مذاکرات، کارشناسان معتقدند رفتار و مواضع تروئیکای اروپایی نشان می‌دهد آنها می‌کوشند با تناقض‌گویی‌های هدفمند، افکار عمومی را تحت‌تأثیر قرار داده و مذاکره‌کنندگان کشورمان را نیز برای عدول از مطالبات بحق جمهوری‌اسلامی ایران تحت فشار قرار دهند.
برهمین مبنا هم بود که در روزهای اخیر وزیر امور خارجه فرانسه با وجود اینکه اعلام کرد «رسیدن به یک توافق درپی مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در وین هنوز امکان‌پذیر است»، در ادامه بازی تبلیغاتی غربی‌ها درمسیر مقصرنمایی ایران، ادعا کرد «زمان برای این کار رو به پایان است». این سخنان ژان ایو لودریان درحالی مطرح می‌شود که در روزهای اخیر آنَالنا بِربوک، وزیر امور خارجه آلمان نیز مدعی شده بود که «ایران تاکنون اعتماد زیادی را تلف کرده و فرصت زیادی برای احیای توافق هسته‌ای باقی نمانده‌است.»
ازسوی دیگر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز در جریان نشست ‌خبری اخیر خود، در مواضع مشابهی مدعی شد «پیشرفت نسبتا کمی در مذاکرات انجام شده‌است. امیدواریم در روزهای آینده کار را براساس آن پیش ببریم.» ند پرایس همچنین افزوده‌است: «درحال‌حاضر آنچه حقیقت دارد، این است که زمان واقعا کوتاه‌تر می‌شود و ما در گفتن این تعارف نداشته‌ایم. اگر نتوانیم به‌زودی برسر بازگشتی دوجانبه به پایبندی به تفاهم برسیم، اقدام‌های هسته‌ای ایران که در حال سرعت‌گرفتن است، موجب از بین بردن منافع عدم‌اشاعه‌ای برجام خواهد شد و مجبور می‌شویم مسیر دیگری را برای پیش‌رفتن بررسی کنیم.»
مواضع طرف‌های اروپایی حاضر در مذاکرات وین و همچنین مقام‌های ایالات‌متحده پیرامون «محدودیت زمان»، حربه‌ای است که غربی‌ها در گفت‌وگوهای اخیر به‌دفعات از آن برای به انحراف بردن روند گفت‌وگوها که با ابتکار عمل ایران درجریان است، استفاده کرده‌اند و می‌کوشند با جوسازی و مقصرنمایی ایران، مذاکره‌کنندگان کشورمان را از پیگیری مطالبات و منافع ملی منصرف کنند؛ راهبردی که مواضع دیپلمات‌های کشورمان نشان می‌دهد نتیجه‌ای به‌همراه نداشته و غربی‌ها‌ نتوانسته‌اند ابتکارعمل در پیشبرد گفت‌وگوها را از دست ایران خارج کنند.

مکث
پیشرفت مذاکرات در مسیر درست
ادامه گفت‌وگوها و جلسه‌های کارشناسی در وین درحالی است که رایزنی‌های دیپلماتیک خارج از چارچوب مذاکرات کمیسیون مشترک برجام نیز به‌ویژه ازسوی مقام‌های ایرانی درحال انجام است که نشان می‌دهد جمهوری‌اسلامی ایران همچنان با ابتکار عمل و به‌کارگیری دیپلماسی فعال، درصدد هدایت گفت‌وگوها در مسیر دستیابی به «توافق خوب» است. برهمین اساس هم بود که وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگوی تلفنی با آنیکن هویتفلد، همتای نروژی خود، درباره وظیفه غرب در واکنش به ابتکارعمل تهران، تأکید کرد ‌اکنون این طرف غربی است که باید نشان دهد آیا حسن‌نیت و اراده جدی برای توافق خوب دارد. حسین امیرعبداللهیان در این گفت‌وگو، فضای کلی مذاکرات را «مثبت» توصیف و تأکید کرده‌است: «اگر طرفین به تعهدهای خود در برجام به‌صورت کامل بازگردند، ایران نیز اقدام‌های جبرانی خود را متوقف خواهد کرد»؛ مواضعی که نشان می‌دهد عزم دیپلمات‌های ایرانی برای تحقق منافع ملی جزم است و طرف‌های غربی باید با انجام اقدام‌های عملی برای رفع تحریم‌ها و ارائه ضمانت‌های عینی و روشن برای بقای برجام، گام‌های محکم‌تری درمسیر احیای توافق هسته‌ای بردارند. ازسوی دیگر رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در گفت‌وگو با شبکه خبری «الجزیره» نیز با بیان اینکه دور هشتم مذاکرات وین در مسیر درستی قرار گرفته‌است، بر خواست ایران مبنی بر دریافت ضمانت‌هایی که مانع اعمال تحریم‌های جدید می‌شود، تأکید کرد. امیرعبداللهیان به مصادیق این ضمانت‌‌ها نیز اشاره کرد و گفت که صادرات نفت ایران و دستیابی به درآمدهای آن ازجمله این تضمین‌هاست.