آزمون سخت غربی‌ها در وین

تنفس 3روزه مذاکرات وین فردا به پایان می‌رسد و هیأت‌های مذاکره‌کننده جمهوری ‌اسلامی و 1+4، دوشنبه به هتل کوبورگ وین بازمی‌گردند تا دیپلمات‌ها بار دیگر رایزنی‌ها پیرامون هموارکردن مسیر دستیابی به توافق نهایی را هموار کنند؛ هدفی که برآوردها نشان می‌دهد اکنون دست‌یافتنی شده است.
ادامه گفت‌وگوهای برجامی در وین در حالی روز پنجشنبه گذشته به‌دلیل آغاز تعطیلات سال نو میلادی برای 3روز به تعویق افتاد که دیپلمات‌های حاضر در وین معتقدند فضای مذاکرات در مسیر مثبتی در حال حرکت است و ادامه گفت‌وگوها از روز دوشنبه در صورت اراده طرف‌های غربی، می‌تواند به احیای توافق هسته‌ای سال2015 منجر شود. این درحالی است که گفت‌وگوهای برجامی تا آخرین روز بخش نخست دور هشتم با جدیت در جریان بود و دیپلمات‌های همه طرف‌های حاضر در هتل کوبورگ طی دیدارهای دوجانبه و چندجانبه با محوریت «رفع تحریم‌ها»، «ارائه تضمین‌های لازم به ایران» و همچنین «راستی‌آزمایی رفع تحریم‌ها» به بحث و تبادل‌نظر پرداختند؛ موضوعی که به‌نظر می‌رسد ابراز رضایت از «پیشرفت بحث‌ها» مهم‌ترین خروجی آن بوده است.

پیشرفت در مذاکرات
بر همین اساس هم بود که مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در وین در آخرین روز مذاکرات پیش از تعویق، در جمع خبرنگاران حاضر شد و روند پیشبرد گفت‌وگوها را «مثبت» ارزیابی کرد و از حصول پیشرفت‌هایی در زمینه لغو تحریم‌ها خبر داد. علی باقری‌کنی در این زمینه همچنین از انجام مکاتبه‌هایی درباره لغو تحریم‌ها میان دوطرف خبر داد و عنوان کرد که «پیشرفت‌های به‌نسبت خوبی» در چند روز ابتدایی هشتمین دور مذاکرات کمیسیون مشترک برجام به‌دست آمده‌است.
وی با تأکید بر اینکه مذاکراتی که از 6دی در وین آغاز شد با محوریت لغو تحریم‌ها‌ پیگیری شده و تمرکز اصلی گفت‌وگوها بر این موضوع بوده است، اظهار کرد: «در چند عرصه گفت‌وگوها و تعامل میان طرف ایرانی با طرف مقابل ادامه داشت، ازجمله چند جلسه در موضوع راستی‌آزمایی هم با هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام برگزار شد.» باقری‌کنی همچنین از برگزاری جلسه‌ای جداگانه با هیأت‌های 3کشور اروپایی در زمینه «راستی‌آزمایی» خبر داد و ابراز امیدواری کرد که طرف‌های اروپایی پس ‌از بازگشت از تعطیلات سال نو میلادی، گفت‌وگوها با محوریت لغو تحریم‌ها و همچنین راستی‌آزمایی را با جدیت بیشتری پیگیری کنند.
از سوی دیگر نماینده روسیه در مذاکرات وین نیز فضای حاکم بر گفت‌وگوها را «مثبت» و «علمی» ارزیابی کرد. میخائیل اولیانوف در توییتی ضمن اعلام خبر دیدار مذاکره‌کنندگان برجامی حاضر در وین (به‌جز ایران) با نماینده ایالات‌متحده آمریکا نوشت: «همه شرکت‌کنندگان در جلسه با خشنودی روند مثبت و فضای علمی مذاکرات جاری را مورد توجه قرار دادند.»

2دیدار در یک روز
پیش‌از این نماینده روسیه در وین از دومین دیدار خود در یک روز با رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، پیرامون روند مذاکرات خبر داده بود. اولیانوف در این‌باره در صفحه توییتر خود نوشت: «ما گفت‌وگوهای فشرده و به اعتقاد من، مفیدی را در جریان مذاکرات وین درباره راه و روش عینی احیای برجام انجام دادیم.»
اظهارنظر اولیانوف درباره روند مذاکرات برجامی در وین در حالی مطرح شد که سخنگوی وزارت امورخارجه روسیه نیز روز پنجشنبه در جریان نشست خبری هفتگی خود نسبت به برخی فضاسازی‌ها پیرامون روند گفت‌وگوها واکنش نشان داد و طرح این ادعا را که ایران روند مذاکرات وین برای احیای برجام را متوقف می‌کند، «نادرست» خواند و گفت: «ما چنین شواهدی در اختیار نداریم.»
ماریا زاخارووا از «اقدامات ضد‌برجامی» دولت آمریکا نیز انتقاد کرد و از طرف‌های غربی حاضر در مذاکرات خواست به این واقعیت توجه کنند که «آمریکا که خود تنظیم‌کننده برجام و معامله هسته‌ای بود، از آن خارج شد و طرف آمریکایی هم‌اکنون از این کرده خود پشیمان است».
وی همچنین با انتقاد از سیاست «فشار حداکثری» آمریکا علیه ایران تأکید کرد: «ما می‌دانیم سیاست فشار حداکثری آمریکا چه پیامدهایی داشت و تحریم‌های آمریکایی چه نتایجی به‌ بار آورد. امیدواریم این اشتباه طرف آمریکایی، در موارد دیگر از سوی شرکای ما تکرار نشود.»

نگاه متناقض غربی‌ها به مذاکرات وین
انتقاد روسیه از نقش غیرسازنده غربی‌ها در جریان گفت‌وگوها و اذعان همه طرف‌های حاضر در وین به پیشرفت مناسب مذاکرات در حالی است که رسانه‌های غربی نیز تحولات جاری در وین را «سازنده» و «مثبت» ارزیابی می‌کنند. در چنین شرایطی خبرگزاری آلمان به نقل از «شرکت‌کنندگان در مذاکرات وین» گزارش داد روند این مذاکرات سازنده و مثبت بوده ‌است. این خبرگزاری به نقل از یک منبع آگاه تصریح کرده است: «ایران به‌نوعی می‌خواهد اطمینان حاصل کند تا توافق‌های آتی رعایت شود. این درخواست ایران را همه پذیرفته‌اند، اما اجرای آن بسیار سخت و دشوار است و پویایی لازم هنوز برای یک توافق نهایی در چندهفته وجود ندارد.»
از سوی دیگر به نظر می‌رسد طرف‌های غربی نیز در روزهای اخیر تحرک دیپلماتیک پیرامون گفت‌وگوهای برجامی را در دستور کار قرار داده‌اند؛ تحرکی که خالی از فرافکنی هم نیست و می‌کوشند بدون اشاره به ضرورت لغو تحریم‌ها علیه ایران، با برجسته‌سازی فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان که در سال‌های اخیر در چارچوب پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه داشته، مسیر مذاکرات را از ضرورت لغو مؤثر تحریم‌ها به‌سوی محدودسازی فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان سوق دهند. بر این اساس سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا از گفت‌وگوی تلفنی وزیر امورخارجه این کشور با وزرای امورخارجه تروئیکای اروپا (آلمان، فرانسه و انگلیس) درباره موضوع‌هایی ازجمله ایران خبر داد؛ گفت‌وگوهایی که براساس بیانیه ند پرایس در این زمینه، درباره «نگرانی‌های مشترک‌ درباره سرعت پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران در حالی‌که زمان برای بازگشت تهران به برجام کوتاه‌تر می‌شود» بوده است.