یارانه 273هزار تومانی برای هر نفر

آخرین خبرها از نشست‌های کارشناسی تیم اقتصادی دولت نشان می‌دهد احتمالا امروز برای آخرین بار یارانه معیشتی، مطابق ارقام گذشته، به‌حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود، به‌احتمال زیاد، از‌ماه آینده، دولت به 66میلیون نفر که عموما در دهک اول تا هشتم قرار می‌گیرند ماهانه 273هزار تومان یارانه ترکیبی واریز خواهد کرد.
این یارانه، در شکل حداکثری خود، شامل: 45هزار و 500تومان یارانه نقدی، 55هزار تومان یارانه کمک معیشتی، و همچنین 150هزار تومان یارانه جدید، ناشی از اصلاح سیاست ارز ترجیحی، به همراه 22هزار و 500تومان یارانه ناشی از اصلاح سهمیه بنزین، به هر شهروند، خواهد بود. دیروز امید حاجتی، مدیرعامل سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام کرد: بیست و ششمین مرحله یارانه معیشتی ساعت ۲۴ امروز پنجشنبه به‌حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود. به‌گفته او، همانند دوره‌های قبل، خانواده‌های یک نفره ۵۵ هزار تومان، خانواده‌های 2 نفره ۱۰۳ هزار تومان، خانواده‌های 3‌نفره ۱۳۸ هزار تومان، خانواده‌های 4 نفره ۱۷۲ هزار تومان و خانواده‌های 5نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان یارانه معیشتی دریافت خواهند کرد.

ترکیب تازه یارانه
آخرین خبرها حکایت از آن دارد که دولت تصمیم گرفته پرداخت پلکانی یارانه‌ها را فعلا کنار بگذارد و به جای آن به‌صورت یکسان به 66میلیون نفر ماهانه 150هزار تومان یارانه نقدی بیشتر پرداخت کند. زمان اجرای سیاست تغییر الگوی یارانه‌ها هنوز نهایی نشده و دولت منتظر نتایج نهادهای افکارسنجی و همچنین آماده شدن زیرساخت‌ها و افکار عمومی است.
اطلاعات دریافتی همشهری حاکی است؛ درصورت فراهم شدن همه شرایط، این آخرین مرحله از واریز کمک معیشتی، به شکل فعلی خواهد بود.  این نوع یارانه پس از افزایش قیمت بنزین، در آبان 1396، در هر ماه، به‌حساب افراد مشمول واریز می‌شود. زیرا از‌ماه آینده درصورت به نتیجه رسیدن بحث‌های کارشناسی، در کریدورهای دولت، رقمی معادل 150هزار تومان به‌عنوان یارانه ناشی از اصلاح نرخ ارز ترجیحی به 66میلیون ایرانی تخصیص پیدا خواهد کرد، ضمن اینکه براثر تغییر الگوی اختصاص سهمیه بنزین، به همه شهروندان ایران معادل 22هزار و 500تومان دیگر تعلق خواهد گرفت. تخمین‌های اولیه حاکی است؛ شهروندانی که شامل همه این یارانه‌ها باشند حداکثر 273هزار تومان در هر ماه، به حسابشان واریز خواهد شد. البته فعلا قرار بر این است که 2دهک ثروتمند شامل 16تا 20میلیون نفر شامل این یارانه نشوند.

ارز ترجیحی، موتور تورم
بررسی‌های تیم کارشناسی دولت نشان می‌دهد؛ یکی از ریشه‌های اصلی تورم در 3سال اخیر، اختصاص ارز ترجیحی بوده است، درحالی‌که قرار بود اعمال این سیاست مانع فشار بر سفره خانوارها شود. دولت هر سال میلیارد‌ها دلار ارز، با نرخ 4200تومان، به واردات کالاهای اساسی و دارو اختصاص می‌داد، همین مسئله باعث افزایش کسری بودجه و استقراض از بانک مرکزی شده، بررسی‌ها حاکی است: این موضوع به تورمی پایدار در اقتصاد ایران منجر شده و استمرار آن می‌تواند نرخ تورم بالاتری را به اقتصاد خانوارهای ایرانی تحمیل کند. حالا دولت تصمیم دارد به روند انحرافی، ناشی از اختصاص یارانه ارزی، به واردات کالاهای اساسی، پایان دهد. قرار است به جای توزیع دلار رانتی، ارقامی به‌عنوان یارانه، بین دهک‌های متوسط و فقیر به‌صورت مستقیم توزیع شود. خبری که 2شب پیش، حمید پورمحمدی معاون سازمان برنامه و بودجه هم آن را تأیید و اعلام کرد ؛ الگوی یارانه‌ها در سال آینده به‌صورت نقدی خواهد بود.

انحراف در تولید و مصرف
از نظر دولت اختصاص ارز 4200تومانی باعث برهم خوردن تعادل در 3ضلع بودجه خانوار، دولت و بنگاه‌های اقتصادی شده و زنجیره تولید و مصرف را با انحراف شدید مواجه کرده، به‌گونه‌ای که براساس بررسی‌های انجام شده، از زمان اجرای سیاست توزیع دلار 4200تومانی، ثبت سفارش برای واردات مواداولیه دارو 3.5برابر شده، درحالی‌که در همین مدت تولید نهایی داروهای ساخته شده با ارز 4200تومانی تنها 1.5برابر رشد کرده است. نتیجه این سیاست، افزایش غیرطبیعی تقاضا برای واردات مواداولیه دارو، از 591میلیون دلار در سال 96به بالای یک میلیارد دلار هم‌اکنون است. افزون بر این، میزان واردات جو دامی، با دلار 4200تومانی، برای تولید گوشت قرمز 79درصد قد کشیده اما میزان گوشت مصرفی 20درصد کاهش یافته است. از سوی دیگر، در یک سال اخیر، واردات ذرت دامی برای تولید محصولات پروتئینی 9درصد بیشتر شده اما میزان مصرف مواد پروتئینی نظیر مرغ 22درصد کاهش یافته که آشکارا نشان‌دهنده انحراف در تولید و مصرف کالاهای اساسی است. تحلیل نهادهای امنیتی حاکی است: شهروندان کشورهای همسایه ایران ازجمله عراق و افغانستان هم سر سفره یارانه ارزی 4200تومانی نشسته‌اند. این در حالی است که؛ ایران به واسطه تحریم‌ها در تنگنای شدید ارزی قرار دارد، تخمین نهادهای دولتی، با استناد به این آمار، حاکی است: بخش زیادی از یارانه ارزی، به‌صورت قاچاق یا صادرات معکوس کالاهای اساسی، به شیوه غیرقانونی، دوباره از مرزهای کشور خارج شده است.