آقای کیارستمی و فرهادی و البته دیگران...

سینمای ایران در جهان جایگاهی ویژه پیدا کرده و هر روز به تعداد فیلم‌های موفق در جشنواره‌های معتبر سینمایی در جهان افزوده می‌شود. اصغر فرهادی، زنده‌یاد عباس کیارستمی، داریوش مهرجویی، مجید مجیدی و... از کارگردانان نام آشنای ایرانی در عرصه‌های بین‌المللی هستند که آثارشان با تقدیرها و جایزه‌های زیادی همراه بوده. با ما همراه باشید تا با ۱۰ فیلم سینمایی پرافتخار سینمای ایران در سال‌های اخیر در جوامع بین‌المللی بیشتر آشنا شویم. بی‌شک تعداد این آثار زیاد است و ما تنها به 10اثر به‌ترتیب سال‌های ساختشان اشاره کرده‌ایم.

قهرمان

این روزها نام جدیدترین اثر اصغر فرهادی بسیار بر سرزبان‌ها افتاده؛ فیلمی که نویسندگی آن را هم خود فرهادی به‌عهده داشته و الکساندر ماله‌گی در تهیه کنندگی آن همکاری کرده است. «قهرمان» در شهر زیبا و شاعرخیز شیراز تصویربرداری شده و یک موضوع اجتماعی را به تصویر کشیده است. امیر جدیدی، محسن تنابنده و سحر گلدوست ازجمله بازیگران این فیلم هستند. این فیلم در جشنواره فیلم کن۲۰۲۱ به نمایش درآمد و در آنجا مشترکاً با فیلمی دیگر موفق به کسب جایزه بزرگ هیأت داوران از جشنواره شد. همچنین قهرمان به نمایندگی از سینمای ایران در میان ۱۵ نامزد اولیه شاخه بهترین فیلم بین‌المللی (غیرانگلیسی زبان) جوایز اسکار ۲۰۲۲ قرار گرفت.

فروشنده

«فروشنده» به نویسندگی و کارگردانی اصغر فرهادی در سال۱۳۹۴ در سینمای جهان درخشید. ترانه علیدوستی و شهاب حسینی بازیگران اصلی این فیلم هستند و ژانر این فیلم درام، اجتماعی و معمایی است. فیلم داستان زوجی را نشان می‌دهد که با تغییر محل سکونت خود با مشکلاتی عجیب روبه‌رو می‌شوند. فروشنده توانست جوایز متعددی از جمله جایزه بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر مرد از جشنواره کن را با خود به همراه بیاورد. همچنین در سال۱۳۹۵ جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را از آن خود کرد. ازجمله دیگر جوایز این فیلم جایزه بهترین فیلم در جشنواره فیلم مونیخ، جایزه انجمن ملی نقد فیلم آمریکا، بهترین فیلم جشنواره فیلم پارسی استرالیاست.

جدایی نادر از سیمین

ساخته دیگر اصغر فرهادی که نویسندگی، تهیه‌کنندگی و کارگردانی کار را خودش به‌عهده داشت، در سال ۲۰۱۲ میلادی موفق به دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد. ژانر فیلم درام است و فراز‌و‌نشیب‌های یک زوج در آستانه جدایی را به تصویر می‌کشد. از بازیگرانی که در این فیلم نقش‌آفرینی کرده‌اند می‌توان پیمان معادی، لیلا حاتمی، شهاب حسینی، ساره بیات و مریلا زارعی را نام برد. این فیلم سینمایی ۵۱ جایزه جهانی دیگر را نیز از آن خود کرده است که از آن جمله می‌توان به جوایز گلدن‌گلوب بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان، جایزه هیأت‌داوران و جایزه خرس طلایی از جشنواره فیلم برلین اشاره کرد.

درباره الی

بسیاری خرس نقره جشنواره برلین برای سینمای ایران را با فیلم تحسین شده «درباره الی» به یاد دارند. این فیلم هم در سال ۱۳۸۷ به نویسندگی، تهیه‌کنندگی و کارگردانی اصغر فرهادی ساخته و برنده جایزه خرس نقره‌ای بهترین کارگردانی از جشنواره برلین در سال۲۰۰۹ میلادی شد. بازیگران این فیلم گلشیفته فراهانی، ترانه علیدوستی، شهاب حسینی، مریلا زارعی و پیمان معادی هستند. ژانر این فیلم اجتماعی است و داستان چند خانواده را بازگو می‌کند که برای گذراندن تعطیلات به شمال کشور سفر می‌کنند اما مسائل غیرقابل‌پیش‌بینی برای آنها رقم می‌خورد. بسیاری این فیلم را آغازگر سبک رئالیسم می‌دانند که باعث شد تا موج جدیدی در سینمای ایران رقم بخورد.

من ترانه ۱۵ سال دارم

در سال۱۳۸۰ ترانه علیدوستی با فیلم «من ترانه ۱۵ سال دارم» به دنیای سینمای ایران و البته جهان معرفی شد. این فیلم علاوه بر موفقیت در جشنواره بین‌المللی فیلم فجر توانست چند جایزه بین‌المللی ازجمله جوایز پلنگ برنزی بهترین بازیگر زن، جایزه ویژه هیأت‌داوران برای کارگردان/ تهیه‌کننده، جایزه جوانان هیأت داوران و جایزه یوزپلنگ طلایی از جشنواره لوکارنو، جایزه فیپرشی از جشنواره فیلم تسالونیکی و جایزه ادیان از جشنواره فیلم بریزبن را از آن خود کند. دیگر بازیگران این فیلم مهتاب نصیرپور و حسین محجوب هستند. این فیلم روایتگر زندگی دختر نوجوانی است که پس از ازدواج با پسری پولدار، مشکلاتی برایش به‌وجود می‌آید.

بچه‌های آسمان

مجید مجیدی را در دهه۷۰ با فیلم تحسین شده «بچه‌های آسمان» به‌خاطر داریم. این فیلم نخستین فیلم ایرانی است که به‌عنوان نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان انتخاب شده است. در این فیلم که محصول سال۱۳۷۵ است رضا ناجی، میر فرخ هاشمیان و بهاره صدیقی نقش‌آفرینی کرده‌اند. ماجرای بچه‌های آسمان همانطور که از اسمش پیداست به زندگی کودکان معصومی اشاره دارد که فقر و تنگدستی خانواده نتوانسته ذره‌ای از محبت و دلسوزی آنها کم کند. از جوایز این فیلم می‌توان به جایزه هیأت‌داوران، جایزه تماشاگران، جایزه دس آمریکوس و جایزه فیپرشی از جشنواره فیلم مونترال اشاره کرد.

طعم گیلاس

حیف است به بهترین فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی اشاره کنیم و یادی از «طعم گیلاس» ساخته عباس کیارستمی نکنیم. این فیلم که محصول سال۱۳۷۶ است درباره مردی است که با خودروی خود در جست‌وجوی شخصی است که با دریافت ۲۰۰ هزار تومان، خواسته او را انجام دهد. این فیلم برنده نخل طلایی جشنواره کن در سال ۱۹۹۷ میلادی، جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن منتقدان فیلم بوستون در سال ۱۹۹۷، جایزه بهترین فیلم خارجی زبان انجمن ملی منتقدان فیلم در سال ۱۹۹۸ و جایزه ویژه فیلم استانبول در سال ۱۹۹۹ است. همایون ارشادی در این فیلم نقش‌آفرینی کرده است.

بادکنک سفید

«بادکنک سفید» با نویسندگی عباس کیارستمی توسط جعفر پناهی در سال۱۳۷۳ ساخته شد؛ فیلمی که داستان دختر بچه‌ای را روایت می‌کرد که سعی در ترغیب پدر و مادرش برای خرید یک ماهی قرمز قبل از تحویل سال نو داشت اما در این راه اتفاقات مختلفی رخ داد که قصه اصلی فیلم را تشکیل می‌دهد. بازیگران این فیلم فرشته صدرعرفایی، آیدا محمدخانی و محسن کفیلی هستند. این فیلم برنده جوایز بین‌المللی دوربین طلایی، فدراسیون هنر و تجربه و جایزه انجمن منتقدان بین‌المللی فیلم از جشنواره کن در سال۱۹۹۵، جایزه بزرگ توکیو در سال۱۹۹۵ و جایزه اول جشنواره فیلم سائوپائولو در سال ۱۹۹۵ شده‌است.

گاو

البته فیلم‌های ایرانی که جایزه‌های جهانی گرفته‌اند کم نیستند و نمی‌توان همه را در یک فهرست جا داد اما حیف است که در این فهرست از فیلم «گاو»، شاهکار داریوش مهرجویی هم یادی نکنیم؛ یکی از فیلم‌هایی که سینمای جدی ایران را بعد از خود، به‌شدت مرهون خودش کرد. این فیلم در سال1348ساخته شد و جزو نخستین فیلم‌های ایرانی بود که در مجامع سینمایی جهان مورد‌توجه قرار گرفت و خبر از تولد یک سنت سینمایی مستقل در جهان داد. بازیگران شاخصی چون نصیریان، انتظامی، مشایخی و... در آن ایفای نقش کردند. این فیلم در جشنواره‌های لاروشل، برلین، شیکاگو، ونیز و... تقدیر شد.