ایمن‌سازی بناهای ناایمن با تسهیل‌گری شهرداری

مهدی عباسی - رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران

 129ساختمان ناایمن مانند پلاسکو در تهران وجود دارد که حتما نیاز هست ایمن‌سازی شوند. چند‌سالی است که سازمان آتش‌نشانی به موضوع ساختمان‌های ناایمن شهر ورود کرده و پس از شناسایی، در چارچوب وظایفش اقدام به صدور اخطار و دستورالعمل ایمنی بهره‌برداری موقت و دائم متناسب با شرایط ساختمان می‌کند. در حقیقت این کار باهدف تأمین حداکثر شرایط ایمنی قابل‌اجرا براساس مباحث مقررات ملی ساختمان انجام می‌شود و مالکان و ذی‌نفعان حداکثر مهلت شش‌ماهه دارند تا دستورالعمل ایمنی ابلاغی را اجرا و تمهیدات اصلاحی برای رفع خطر از ساختمان را انجام دهند اما در بسیاری از موارد به‌دلیل نبود قوانین سختگیرانه اخطارها جدی گرفته نمی‌شوند و مالکان همچنان در مقوله ایمن‌سازی سهل‌انگاری می‌کنند. شخصا معتقدم موفقیت مدیریت شهری در مقوله ایمن‌سازی ساختمان‌های ناایمن این است که قبل از هر اقدامی این بناها را به‌لحاظ مخاطرات و تهدیدهایی که در پی دارند، اولویت‌بندی کند و در قالب اخطار از مالک یا مالکان بخواهد تا اساسی‌ترین و مهم‌ترین کارهای مربوط به ایمن‌سازی را که منطبق با الزامات و مقررات شهرسازی است، انجام دهند. این فرایند را می‌توان در ساختمان‌های نوساز عملی کرد اما اکثر ساختمان‌های ناایمن قدیمی هستند و نمی‌توان براساس الزامات و ضوابط شهرسازی آنها را به‌طور کامل ایمن کرد. در این موارد شهرداری از طریق نقش تسهیل‌گری اجازه دهد مالکان با انجام برخی ‌اقدامات بخشی از ایمنی ساختمان را فراهم کنند. نکته قابل‌تأمل دیگری که نباید مورد غفلت قرار گیرد، این است که در برخی ‌موارد بنا به دلایلی مالکان و ذی‌نفعان اقدامی برای رفع خطر ملک انجام نمی‌دهند درحالی‌که این موضوع جان شهروندان را تهدید می‌کند و مردم هم توقع دارند شهرداری مستقیما به ایمن‌سازی ملک اقدام کند. در قانون شهرداری‌ها وظایفی برای مدیریت شهری تعیین شده است که اگر خارج از مقررات و ضوابط عمل کند، قطعا با پیگیری‌های قضایی مواجه می‌شود. در نهایت می‌توان اینگونه جمع‌بندی کرد که یکی از تکالیف شهرداری نسبت به ساختمان‌های ناایمن، اعلام شکایت و دریافت دستور قضایی برای رفع خطرات احتمالی است. علاوه بر قانون شهرداری‌ها براساس مصوبات شورای شهر تهران، ازجمله اساسنامه سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران، شهرداری موظف به انجام بازرسی‌های دوره‌ای و مستمر از اماکن عمومی و ساختمان‌های مهم و پرتردد است و شهرداری، ابزار اندکی برای ملزم‌کردن مالکان نسبت به تأمین ضوابط ایمنی، بعد از صدور پایان‌کار دارد اما از طریق نقش تسهیل‌گری می‌تواند آمار ساختمان‌های ناایمن را کاهش دهد.