تاریخ بوشهر

شیخ محمدحسین سعادت از رجال آزادیخواه، ملی، نوگرا و پرتلاش عصر مشروطه و مدیر مدرسه سعادت بوشهر است. «تاریخ بوشهر» اثر ارزشمند او به‌شمار می‌رود. سعادت در بخش مهمی از این کتاب مشاهدات و اندیشه‌های خود را درباره اوضاع شهر و حوادث و وقایع آن دوره منعکس کرده است. با وجود گذشت نزدیک به یک قرن از تألیف کتاب (۱۲۸۲-۱۳۵۴ ه. ق)، همچنان می‌توان آن را اثری نه‌تنها کم‌نظیر بلکه بی‌نظیر دانست. این نکته‌ای درخور تأمل است که برای حدود 2قرن که بوشهر بندر اصلی ایران در جنوب و نیز مهم‌ترین بندر ایران به شمار می‌آمد، تنها اثر مستقل و جامع درباره تاریخ بوشهر که به‌دست ما رسیده همین کتاب سعادت است.
این کتـاب با تصحیح عبدالرسـول خیراندیش و عمادالدین‌شیخالحکمایی به چاپ رسیده است.
هرچند قسمت‎هایی از این کتاب در بردارنده تاریخ شبه‌جزیره بوشهر از عهد باستان است و نیز مباحثی از دوره افشاریه، زندیه تا نیمه نخست قاجاریه را که مربوط به بوشهر است ارائه می‌کند، اما این بخش از مطالب مأخوذ از منابع تاریخی و جغرافیایی تاریخی است. به همین دلیل هرچند سعی او در ارائه طرحی کلی از تاریخ بوشهر، به‌نحوی منسجم و مرتب جای تقدیر فراوان دارد، اما از نظر دانش و روش جدید تحقیقات تاریخی محل نقد و نظر نیز است.