وین؛ دور هشتم

 براساس اعلام مذاکره‌کننده ارشد اتحادیه اروپا، قرار است هیأت‌های دیپلماتیک جمهوری‌اسلامی ایران و 1+4 از 6دی‌ماه (27دسامبر) به وین بازگردند و هشتمین دور از مذاکرات کمیسیون مشترک برجام با محوریت احیای توافق هسته‌ای را از سر بگیرند؛ مذاکراتی که هفتمین دور آن عصر جمعه (26آذرماه) به پایان رسید و مهم‌ترین دستاوردش ادامه گفت‌وگوها براساس متون مورد توافق بود.
انریکه مورا درحالی با انتشار توییتی از آغاز دور جدید مذاکرات ایران و 1+4در وین از 27دسامبر (6دی‌ماه)،  برای « بحث و بررسی و تعیین راه پیش‌رو» و «افزایش سرعت در مسائل کلیدی باقی‌مانده» خبر می‌دهد که دور قبلی مذاکرات که از 8آذرماه آغاز شده بود، با وجود همه فضاسازی‌های طرف‌های غربی و رسانه‌های آنان با پیشرفت‌های مناسبی همراه بود و بنا بر ‌اذعان همه طرف‌ها، گفت‌وگوها رو به‌جلو بوده است.
در جریان هفتمین دور از مذاکرات، هیأت ایرانی متن پیشنهادی خود را در قالب 2سند با محوریت «لغو تحریم‌ها» و «مسائل هسته‌ای» به طرف‌های مقابل ارائه داد و درنهایت گفت‌وگوها در مسیری هدایت شد که غربی‌ها پذیرفتند مذاکرات در دور هشتم براساس متون مورد توافق ادامه یابد تا راه احیای برجام بیش‌از پیش هموار شود.
این در شرایطی بود که در جریان مذاکرات و همچنین پس از پایان گفت‌وگوهای دور هفتم در وین، طرف‌های غربی به‌صورت‌ مستمر با پیگیری خط «مقصرنمایی ایران»، تلاش داشتند طرح‌ خواسته‌های جدید ازسوی جمهوری‌اسلامی ایران را به‌عنوان اصلی‌ترین دلیل کند شدن روند مذاکرات نشان دهند؛ موضوعی که بارها ازسوی مذاکره‌کننده ارشد کشورمان رد و عنوان شد که جمهوری‌اسلامی ایران پیشنهاد جدیدی را براساس روند گفت‌وگوهای 6دور قبلی مطرح کرده که البته موضوع جدیدی نیست.
براین اساس دیپلمات‌های ایرانی حاضر در وین درطول مذاکرات دور هفتم همواره بر «لغو مؤثر تحریم‌ها» تأکید و عنوان کرده‌اند که جمهوری‌اسلامی زیربار خواسته‌های غیرمعقول و خارج از چارچوب غربی‌ها نخواهد رفت؛ خواسته‌هایی که در جریان مذاکرات تلاش شد با ابزار فضاسازی سیاسی و تهدیدهای مکرر ازسوی مقام‌های رژیم صهیونیستی و ایالات‌متحده بر روند روبه‌جلوی مذاکرات تأثیر منفی برجا بگذارد. جوسازی‌های سیاسی و رسانه‌ای غربی‌ها درحالی بود که اقدام داوطلبانه ایران در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و صدور مجوز نصب دوربین‌های جدید در تأسیسات اتمی کرج، نقش قابل‌توجهی در شکسته شدن فضای روانی ایجاد شده علیه رویکرد جمهوری‌اسلامی در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای داشت و ثابت کرد ایران با جدیت کافی در گفت‌وگوها حاضر شده و این طرف غربی است که همچنان با ابهام‌ها و تناقض‌های مهمی دست به‌گریبان است.

حربه «ضرب‌الاجل»
در چنین شرایطی و با اینکه تا پیش‌از این برخی گمانه‌زنی‌ها نشان می‌داد ازسرگیری مذاکرات در دور هشتم، احتمالا به بعد از تعطیلات سال نوی میلادی موکول می‌شود، اعلام تاریخ 27دسامبر برای آغاز دور جدید گفت‌وگو گویای این نکته است که فرای جوسازی‌ها، دوطرف با جدیت ویژه‌ای قصد ازسرگیری مذاکرات را دارند؛ موضوعی که نماینده روسیه در مذاکرات وین نیز آن را تأیید می‌کند و معتقد است که ادامه مذاکرات بین تعطیلات کریسمس و سال نوی میلادی، نشانگر عزم مذاکره‌کنندگان در رسیدن به توافق است.
میخائیل اولیانوف در پیامی توییتری در این زمینه نوشت: «مذاکرات وین در ۲۷دسامبر (۶دی‌ماه) ادامه می‌یابد. معمولا انجام کسب‌وکار جدی بین تعطیلات کریسمس و سال نوی میلادی، امری معمول نیست. در این مورد خاص، این مسئله نشانه آن است که هیچ کدام از مذاکره‌کنندگان نمی‌خواهند زمان را از دست بدهند و هدف‌شان بازگرداندن سریع‌ برجام است.» جدیت ایران در پیگیری گفت‌وگوهای هسته‌ای در وین درحالی است که غرب همواره از «تهدید» و «تعیین ضرب‌الاجل» به‌عنوان 2تاکتیک محوری برای تحت‌فشار قرار دادن جمهوری‌اسلامی در این حوزه استفاده کرده‌است؛ برهمین اساس هم بود که جیک سالیوان، مشاور امنیت‌ملی کاخ سفید در تازه‌ترین موضع‌گیری خود اعلام کرد: «واشنگتن و شرکایش در حال بحث درباره چارچوب‌های زمانی دیپلماسی هسته‌ای با ایران هستند.» وی همچنین با استفاده دوباره از تاکتیک «محدودیت زمانی» مدعی شد مذاکرات هسته‌ای با ایران ممکن است طی «هفته‌ها» به پایان برسد.
از سوی دیگر وزارت خارجه روسیه نیز به ادعای سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا درباره برجام واکنش نشان داد و تأکید کرد: «برجام هنوز از بین نرفته و جایگزینی برای آن وجود ندارد.» سخنگوی وزارت خارجه روسیه در نشست خبری هفتگی خود گفت: «زمانی که ایالات متحده از این توافق خارج شد، ما تمام تلاش خود را در راستای تداوم اجرای برجام به‌کار گرفتیم. زمانی که واشنگتن دوباره موضع خود را در این زمینه تغییر داد، موضع ما همچنان بدون تغییر باقی ماند.» ماریا زاخاروا ادامه داد: «ما به‌عنوان یک شریک واقعی، یکی از شرکت‌کنندگان در مذاکرات احیای این توافق هستیم. این توافق در راستای منافع داخلی ما بوده و باقی طرف‌ها نیز باید به آن پایبند باشند. این توافق باید اجرایی شود. این توافق از بین نرفته و از آمریکا به‌عنوان عضو شورای امنیت سازمان ملل می‌خواهیم به آن پایبند باشد.»
سخنگوی وزارت خارجه چین نیز تأکید کرد آمریکا به‌عنوان مقصر خروج از برجام، باید سیاست اشتباه «فشار حداکثری» را تغییر دهد و همه تحریم‌های غیرقانونی علیه ایران را بردارد. ژائو لیجیان در واکنش به اعلام تاریخ دور جدید مذاکرات در وین گفت: امیدواریم همه طرف‌ها نگرشی جدی اتخاذ و بر مسائل باقی‌مانده تمرکز کنند و به پیش بردن مذاکرات برای به‌دست آمدن نتایج سریع ادامه دهند.

80درصد مطالبات ایران لحاظ شد
همه اینها درحالی است که بررسی روند مذاکرات دور گذشته در وین نشان می‌دهد ابتکار عمل هیأت‌ مذاکره‌کننده ایرانی در پیشبرد گفت‌وگوها سبب شده طرف‌های غربی چاره‌ای جز حرکت در مسیر پیشنهادی ایران نداشته باشند و پذیرفته‌اند که موارد پیشنهادی ایران در پیش‌نویس موجود درنظر گرفته شود. برهمین اساس هم بود که ایرنا به نقل از یک منبع اروپایی گزارش داد تاکنون 80درصد از پیشنهادهای جدید ایران در پیش‌نویس موجود لحاظ شده‌است. این منبع عنوان کرده‌است پیشنهادهای جدید هیأت مذاکره‌کننده ایرانی حاوی اصلاحات و نکات جدیدی نسبت به پیش‌نویس وین۶ بوده که پس‌از گفت‌وگوهای فشرده، درنهایت طرفین توانستند به سند و دستور کار مشترکی دست یابند که در آن ۸۰درصد مطالبات ایران نیز درنظر گرفته شده‌است.
ازسوی دیگر سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه نیز در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «راشا تودی» با ارزیابی روند مذاکرات برجامی در وین گفت: «من شخصا روند اوضاع پیرامون مذاکرات وین را بیش‌از اندازه نگران‌کننده نمی‌بینم. واضح است که تیم مذاکره‌کننده ایرانی در این دور از رایزنی‌ها جدید است، اما با وجود این، آنها با سرعت و به عقیده من، حرفه‌ای خود را با جو حاکم هماهنگ کرده و پیشنهادهایی را نیز آماده کردند که در ابتدا با مخالفت برخی شرکت‌کنندگان غربی در مذاکرات مواجه شد، اما درنهایت آنها نیز پذیرفتند این پیشنهادها حق مسلم طرف ایرانی است و شرکای غربی قبول کردند آنها را بررسی کنند و این کاری است که در حال‌حاضر در وین انجام می‌شود.» 

مکث
تقاضای عراق از ایران و آمریکا
روند تحولات مذاکرات هسته‌ای در وین از مهم‌ترین محورهای نشست مطبوعاتی عصر پنجشنبه وزرای امورخارجه ایران و عراق هم بود و دوطرف به تشریح مواضع خود در این زمینه پرداختند. وزیرامورخارجه کشورمان در این نشست مطبوعاتی با اشاره به مواضع غیرسازنده برخی کشورهای اروپایی ازجمله فرانسه در روند مذاکرات وین، از جدیت جمهوری‌اسلامی ایران برای پیشبرد گفت‌وگوها سخن به‌میان آورد و دستیابی به «یک سند» و «دستورکار واحد» را پیشرفتی مهم بعد از 2مرحله گفت‌وگو ارزیابی کرد. حسین امیرعبداللهیان همچنین با انتقاد از تروئیکای اروپایی به‌دلیل نداشتن هیچ ابتکار جدیدی در این دور از مذاکرات وین، تأکید کرد که ایران در جریان مذاکره‌ای سخت و پرچالش، موفق شده‌است نظرات خود را در پیش‌نویسی که در دور بعدی مذاکرات مورد بحث قرار می‌گیرد، به «تأیید شفاهی» همه طرف‌ها برساند. وی همچنین با اشاره به طرح برخی پیام‌های نانوشته آمریکایی‌ها در جلسات مذاکره و ارائه پاسخ‌های ایران‌ به طرف‌های اروپایی هشدار داد که «اگر بخواهند یک امتیاز بدهند و ۱۰امتیاز از ما بگیرند، ما زیربار این موضوع نمی‌رویم». امیرعبداللهیان با بیان اینکه طرف‌های مقابل باید به تعهدات‌شان به‌صورت کامل عمل کنند، ادامه داد: «آنها اگر می‌خواهند نگرانی‌هایشان درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران برطرف شود، باید همه تحریم‌های برجامی را برطرف کنند.» ازسوی دیگر وزیرامورخارجه عراق نیز در این نشست مطبوعاتی، خواستار انجام مذاکرات مستقیم بین تهران و واشنگتن شد و ارتباط بین ایران و آمریکا را مسئله‌ای داخلی برای این کشور دانست که «روابط و تنش‌ها بین تهران و واشنگتن، مستقیما بر وضعیت عراق تأثیر می‌گذارد». فواد حسین با تأکید بر اینکه درباره روابط تهران و واشنگتن صرفا «پیام‌رسان» نیستیم، گفت: منفعت و مسائل عراق نیازمند این است که اگر بتوانیم، کمک کنیم دوطرف دور میز گفت‌وگو بنشینند. این مسئله را به آمریکایی‌ها گفته‌ایم و با برادران‌مان در ایران هم آن را مطرح کرده‌ایم.