اسلام‌آباد؛کانون دیپلماسی منطقه‌ای ایران

نشست فوق‌العاده کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی که دیروز و با هدف بررسی تحولات افغانستان، در شهر اسلام‌آباد، پایتخت پاکستان برگزار شد، فرصت ویژه‌ای بود برای رایزنی‌های دیپلماتیک وزیرامورخارجه کشورمان با مقام‌های کشورهای همسایه و درجریان آن حسین امیرعبداللهیان با وزرای امورخارجه ترکیه و جمهوری‌آذربایجان و همچنین نخست‌وزیر پاکستان دیدار و گفت‌وگو کرد تا گام مهم دیگری در مسیر تقویت روابط ایران با همسایگانش برداشته شود. دیدارهای دیروز وزیر امور خارجه از این نظر دارای اهمیت ویژه‌ای است که دولت سیزدهم از ابتدای آغاز به‌کار، رویکرد «دیپلماسی فعال» در منطقه را در دستورکار قرار داده و تقویت همکاری‌های فی‌مابین جمهوری‌اسلامی و کشورهای همسایه از راهبردهایی بوده که در اولویت فعالیت‌های دستگاه سیاست‌خارجی کشور قرار داشته‌است.
نشست فوق‌العاده کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در اسلام‌آباد به‌مثابه فرصت مهمی برای وزیر امور خارجه کشورمان بود تا با پیگیری سیاست «اعتمادسازی با همسایگان» نشان دهد جمهوری‌اسلامی در پیگیری راهبرد توسعه روابط فرابرجامی جدی است و قصد ندارد فعالیت‌های دستگاه دیپلماسی کشور را به پیگیری احیای برجام و پرونده هسته‌ای ایران محدود کند.

دیدارهای دیپلماتیک
دیدار و گفت‌وگوی امیرعبداللهیان با جیحون بایرام‌اف، وزیر امور خارجه جمهوری‌آذربایجان و مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه درحاشیه این نشست درحالی بود که پس‌از تنش‌های اخیر در روابط ایران با این 2کشور پیرامون تحولات ارمنستان، هر 3کشور درمسیر کاهش تنش‌‌ها گام برداشته‌اند. بر همین اساس هم بود که علاوه‌ بر سفر اخیر هیأت دیپلماتیک جمهوری‌آذربایجان به ایران و دیدار سیدابراهیم رئیسی، دیدار رئیس‌جمهور کشورمان با الهام علی‌اف در حاشیه پانزدهمین اجلاس سران کشور‌های عضو اکو در ترکمنستان و همچنین  تاکید وزیر امور خارجه ترکیه بر توسعه همکاری‌های دوجانبه در سفر اواخر آبان او به تهران، سفر چند روز قبل محمدباقر قالیباف به ترکیه با هدف شرکت در شانزدهمین کنفرانس اتحادیه بین‌المجالس کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی و دیدار با رئیس‌جمهوری این کشور نیز توانست بیش‌ از گذشته یخ روابط جمهوری‌اسلامی با این 2کشور را آب کند.   راهبرد توسعه همکاری‌های سیاسی-اقتصادی با کشورهای همسایه، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های دولت سیزدهم در حوزه سیاست ‌خارجی دیروز در اسلام‌آباد هم پیگیری شد و امیرعبداللهیان و چاووش‌اوغلو، وزرای امور خارجه ایران و ترکیه درباره تحولات منطقه رایزنی و تبادل‌نظر کردند.
چاووش‌اوغلو در این دیدار «با ابلاغ سلام اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور به مقام‌ها و مسئولان ایرانی»، روابط 2کشور را «دوستانه» و «ممتاز» توصیف کرد. رایزنی پیرامون سفر آینده اردوغان به تهران، از دیگر موضوع‌هایی بود که در این دیدار درباره آن گفت‌وگو شده ‌است. از سوی دیگر، در دیدار وزرای امور خارجه ایران و جمهوری‌آذربایجان نیز آخرین تحولات مربوط به همکاری‌های دوجانبه مورد بررسی قرار گرفت و جیحون بایرام‌اف از وزیر امورخارجه کشورمان برای سفر به باکو دعوت کرد.
بنا بر اعلام وزارت خارجه ، دیدار امیرعبداللهیان با وزیر امور خارجه کویت و سرپرست وزارت خارجه هیأت حاکمه افغانستان از دیگر برنامه‌های وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه این نشست بود. امیرعبداللهیان در دیدار با احمد ناصر الحمد الصباح، وزیر امور خارجه کویت ضمن تأکید بر توسعه مناسبات 2کشور و تلاش برای رفع موانع کنسولی و تسهیل تردد اتباع، آمادگی تهران را برای برگزاری کمیسیون مشترک و کمیته‌های کنسولی و مرزی اعلام کرد.  ازسوی دیگر، سخنگوی طالبان هم از دیدار سرپرست وزارت خارجه هیأت حاکمه افغانستان با وزیر امور خارجه کشورمان و رایزنی درباره مسائل دوجانبه خبر داد. ذبیح‌الله مجاهد، در این‌باره در صفحه توییترش نوشت: «امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه امارت اسلامی با حسین امیر‌عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در کنفرانس بین‌المللی سازمان همکاری اسلامی درباره افغانستان دیدار و درخصوص وضعیت امنیتی و انسانی فعلی در افغانستان گفت‌وگو کردند و روابط تجاری، اقتصادی و سیاسی مورد بحث قرار گرفت.»
در این میان، تحولات اخیر در افغانستان زمینه‌ساز گسترش همکاری‌های دوجانبه جمهوری‌اسلامی ایران و پاکستان شده‌است؛ تا جایی که شاه‌محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان چهارم آبان‌ماه گذشته به تهران آمد و در دیدار با سیدابراهیم رئیسی بر ضرورت گسترش همکاری‌های دوجانبه تأکید کرد. وزارت‌ امورخارجه پاکستان در بیانیه‌ای که پس ‌از این سفر صادر شد، ضمن ابراز اطمینان نسبت به «روند رو به رشد روابط 2کشور»، تأکید کرد که «تحولات اخیر در روابط 2کشور، ازجمله تبادل هیأت‌های بلندپایه، سطح مناسبات ایران و پاکستان را با رشد قابل‌توجهی همراه کرده ‌است»؛ موضوعی که در دیدار دیروز وزیر امور خارجه کشورمان با نخست‌وزیر پاکستان نیز مورد تأکید قرار گرفت.
بررسی آخرین تحولات مربوط به «همکاری‌های دوجانبه»، «تجارت مرزی» و «توسعه بازارچه‌های مرزی» میان 2کشور از دیگر موضوع‌هایی بود که در این دیدار مورد توجه قرار گرفت.

۴پیشنهاد ویژه ایران
علاوه ‌بر رایزنی‌های دیپلماتیک وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه نشست فوق‌العاده کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی، امیرعبداللهیان در نشست وزیران امورخارجه، 4پیشنهاد ویژه ایران برای کمک به مردم افغانستان را به حاضران در نشست ارائه داد و تأکید کرد: «امنیت پایدار و ثبات سیاسی و اجتماعی در افغانستان تنها از طریق مشارکت جمعی واقعی و حکومت فراگیر و مؤثر که همه اقوام و مذاهب در آن نقش داشته باشند، میسر است.» «تشویق هیأت حاکمه سرپرستی افغانستان و همه طرف‌ها برای تشکیل دولت فراگیر ازسوی کشورهای اسلامی»، «تشکیل صندوق مالی بین کشورهای اسلامی با هدف ارسال کمک‌های فوری بشردوستانه به مردم افغانستان»، «آزادسازی دارایی‌های مالی افغانستان» و «نقش‌‌آفرینی دولت‌های عضو سازمان ملل‌متحد و دبیرکل آن در کمک به تشکیل دولت فراگیر، کمک به مردم افغانستان و جلوگیری از بروز یک فاجعه انسانی جدید» 4پیشنهاد مشخص امیرعبداللهیان به وزرای امور خارجه کشورهای اسلامی بود.
وی همچنین آشتی ملی، انسجام ملی و مشارکت فراگیر درحکومت و حکمرانی در کنار خیرخواهی و مساعی‌جمیله کشورهای همسایه و منطقه و کشورهای اسلامی در مبارزه با تروریسم و ناامنی و بی‌ثباتی و کمک‌های بشردوستانه را از فوری‌ترین اقدام‌ها برای حمایت از مردم افغانستان و تضمین آینده روشن ارزیابی کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان به اقدام‌های جمهوری‌اسلامی برای کمک به مردم افغانستان پس ‌از آغاز تحولات اخیر در این کشور نیز اشاره کرد و بازگذاشتن مرزها با هدف تسهیل ترددهای انسانی و تجاری، ارسال بیش‌ از ۱۳محموله کمک‌های انسان‌دوستانه به شهرهای مختلف افغانستان طی 100روز گذشته و «مساعدت وسیع» با دولت و مردم افغانستان در راستای مبارزه با کووید-۱۹ و واکسیناسیون اتباع افغانستانی مقیم ایران را ازجمله اقدام‌های انجام شده دانست. ‌

مکث
کنایه امیرعبداللهیان به سازشکاران
سخنان حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در نشست وزرای امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی علاوه ‌بر تأکید ویژه بر ضرورت کمک‌رسانی سریع به مردم افغانستان و همیاری کشورهای اسلامی برای تشکیل دولت فراگیر در این کشور، حاوی نکاتی درباره مسئله فلسطین هم بود که سازش برخی کشورهای اسلامی با رژیم صهیونیستی را مورد انتقاد قرار می‌داد. وزیر امور خارجه کشورمان با اشاره به بحران جاری در فلسطین، گفت: معتقدیم بازگشت همه فلسطینیان به سرزمین آبا و اجدادی خود و تشکیل دولت فلسطین در سراسر سرزمین مادری (تاریخی) به پایتختی قدس شریف، باید همچنان مورد تأکید سازمان همکاری اسلامی باشد. امیرعبداللهیان افزود: تجربه روند سازش با رژیم جعلی اسرائیل و عادی‌سازی‌ روابط، نشان می‌دهد مسئله فلسطین فقط با پایان کامل و حقیقی اشغال غیرقانونی این سرزمین اسلامی قابل حل است. وی اضافه کرد: ایران بار دیگر بر پیشنهاد خود بر برگزاری یک همه‌پرسی فراگیر با شرکت همه ساکنان اصلی سرزمین فلسطین اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی به‌عنوان راه‌حل دمکراتیک تأکید می‌کند.