انتظار تهران از وین

 اسماعیل سلطنت‌پور- روزنامه‌نگار

دور دوم مذاکرات ایران و 1+4طبق اعلام قبلی قرار است از امروز در وین آغاز شود. ‌دور نخست این مذاکرات هفته قبل در حالی انجام شد که بعد از 3 روز مذاکره، طرفین نتوانستند به موضع‌گیری یکسان از آنچه در نشست‌ها گذشته، دست یابند و به ‌عبارت دیگر مهم‌ترین نتیجه دور نخست، جنگ روایت‌ها بود.
ایران با ارائه 3 سند به طرفین مذاکره عملا طرف فعال ماجرا نام گرفت و طرفین با حداکثری خواندن خواست‌های ایران واکنشی منفعلانه به اسناد ایران نشان دادند؛ یعنی صرفا با آنچه تهران از مذاکره انتظار دارد مخالفت کردند؛ بدون اینکه بدیلی برای آن ارائه دهند.
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران از بعد از بازگشت از وین دوباره بار سفر بست و این بار به مسکو رفت تا با مقامات روس درباره دور بعدی مذاکرات به گفت‌وگو بپردازد.
در مذاکرات نخست وین ، روس‌ها و چینی‌ها بدون اینکه مواضع غربی‌ها را در رد پیشنهادهای ایران تکرار کنند عملا خواسته‌های ایران را در حوزه لغو تحریم‌ها منطقی توصیف کردند و حالا می‌توان انتظار داشت در جریان سفر باقری به مسکو ادبیات مشترکی در رابطه با مذاکرات امروز بین ایران و روسیه پایه‌ریزی شده باشد.
اگرچه جزئیاتی از 3 سند ارائه شده از طرف ایران منتشر نشده، اما براساس تحلیل‌ها و گمانه‌ها به‌نظر می‌رسد پیشنهادهای ایران در حوزه لغو تحریم، هسته‌ای و تضمین ارائه شده و حاوی مختصاتی از شرایط از سرگیری تعهدات برجامی ایران باشد. البته علی باقری در موضع گیری‌های بعد از اعلام مخالفت مقامات غربی با نظرات ایران به صراحت از آمادگی ایران برای شنیدن پیشنهادهای آنان هم سخن گفت تا شاید این گزاره هم به میان بیاید که شاید بسته پیشنهادی ایران براساس همان روش سنتی و عرفی بازاری ایرانی مبتنی بر چانه‌زنی شکل گرفته باشد. در این راستا احتمالا باید شاهد آن باشیم که غربی‌ها انرژی اصلی را نه برای کسب امتیاز بلکه برای تعدیل امتیازات درخواست شده ایران معطوف کنند.
در رابطه با آنچه باید از مذاکرات جاری در وین انتظار داشت ذکر این نکته ضروری است که بعد از تغییر دولت در آمریکا و ایران و نشستن انبوهی از گرد و خاک روی توافق هسته‌ای انتظار توافق سریع، ساده‌اندیشی و دور از ذهن است؛ بنابراین همچنان ‌که در نشست قبلی هم قرار بر توافق نبود در نشست امروز نیز هدف اصلی طرفین بر تبادل نظر و نزدیک کردن دیدگاه‌ها و تقویت مشترکات استوار خواهد بود. مهم‌ترین فصل مشترک بین ایران و 1+4 و حتی آمریکا که خارج از گود نظاره گر مذاکرات است نخست لزوم از سرگیری توافق هسته‌ای به شمول لغو تحریم‌های ایران است و موضوع جانبی اما پیچیده دستیابی به مدلی برای از سرگیری برجام بالحاظ ملاحظات جدی ایران در حوزه راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها خواهد بود و پیچیدگی طراحی چنین مدلی برگزاری چند دور مذاکره و مشورت با پایتخت‌ها برای حل‌وفصل اختلافات و باز کردن گره‌های موجود در مسیر، امری اجتناب‌ناپذیر است.