فرصت تبدیل پایتخت به مقصد گردشگری

سیداحمد علوی- رئیس کمیته گردشگری و میراث‌فرهنگی شورای شهر تهران

صنعت روبه‌رشد گردشگری با شتاب فزاینده دنیای حاضر، به پیشرفت خود ادامه داده و تاکنون توانسته پس از صنعت نفت و خودرو، رتبه سوم صنعت پرسود را از آن خود کند. این در حالی است که در برخی از کشورها، این صنعت از سایر حوزه‌ها گوی سبقت را ربوده و توانسته سودهای هنگفتی را برای دولت‌های متبوع کسب کند. با این نگرش می‌توان چنین ارزیابی کرد که گردشگری، صنعتی پایدار است و با شتاب جهان به‌سوی زندگی ماشینی، اهمیت خود را در زندگی فردی و اجتماعی بشر بیشتر نمایان می‌سازد. گردشگری، سرمایه‌ای ارزشمند است که می‌توان با صرف هزینه معمول آغازین، بهره‌وری پرسود دائمی را از آن انتظار داشت.
بر این ‌اساس رشد گردشگری در بسیاری از کشورهای درحال ‌توسعه، منبع تولید درآمد و مشاغل تازه‌ای شده و این صنعت همچنین نتایج مثبت غیرمستقیمی در برداشته تا جایی که دولت‌ها را به گسترش و ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای ارتقای این صنعت تشویق کرده است.
در این میان، ایران رتبه دهم جاذبه‌های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه‌های طبیعی را در جهان داراست، اما تاکنون نتوانسته از تمامی ظرفیت‌های گردشگری خود بهره و استفاده لازم را ببرد و برای کشور سودآوری موردنیاز را تأمین کند. نکته مهم اینکه ایران سهم چندانی در این صنعت پرسود جهانی ندارد. چرایی این موضوع نیاز به کنکاش‌های جدی دارد که در این مجال نمی‌گنجد اما می‌توان به آماده نبودن بسترهای اقتصادی مناسب در ایران، برای جذب سرمایه‌گذاری در ساخت هتل و سایر صنایع جانبی در این حوزه اشاره کرد.
با این‌حال، چشم‌انداز آینده گردشگری ایران بدون ایجاد زیرساخت‌های مناسب و برنامه بلندمدت امکان‌پذیر نخواهد بود، درحالی‌که صنعت گردشگری در ایران از ظرفیت‌های بسیار بالایی برای رشد و گسترش  برخوردار است.
ظرفیت‌هایی که با اندک تامل و توجهی می‌تواند بالفعل شود و تهران، به‌عنوان پایتخت کشور 80میلیونی، خود پتانسیلی قابل تامل در حوزه گردشگری دارد تا جایی که اندک شهروندی از حضور 1400نقطه گردشگری در تهران باخبر است. ظرفیتی بی‌بدیل که می‌بایست به مقصد گردشگری تبدل شود و نه صرفاً شاهراه ارتباطی.
با درنظر داشتن این دیدگاه و با گذشت 2سال از عضویت شرکت نوسازی عباس‌آباد در سازمان جهانی گردشگری ملل متحد (unwto)، پیشنهاد میزبانی از اجلاس گردشگری شهری و اجلاس شهرداران از سوی شهردار تهران به دبیرکل این سازمان جهانی با هدف تقویت و توسعه گردشگری شهری و تبدیل پایتخت به «مقصد گردشگری» که آرزوی فعالان و کنشگران گردشگری است، صورت گرفت.
 با این پیشنهاد نه‌تنها شاهد رشد و توسعه همگام گردشگری شهری خواهیم بود، بلکه سبب تقویت دیپلماسی فرهنگی و شهری می‌شود. سهمی که شهرداری‌ها در جهان امروز برای پیشبرد اهداف عالی حاکمیت، بازیگر آن هستند و بی‌شک جهان آینده از آنِ صنعت پرسود گردشگری خواهد بود و در آینده‌ای نزدیک شاهد پیشرفت‌های چشمگیرتر این حوزه در منطقه و دنیا خواهیم بود، اما همچنان سؤال اصلی این است که سهم ایران به‌عنوان دهمین کشور با جذابیت‌های گردشگری از سود سرشار این صنعت چقدر است و چگونه می‌توان این سهم را بیشتر و بیشتر کرد تا جایی که اتکا به نفت را کاهش داد؟