علت تکراری کندشدن اینترنت

 اگر در روزهای اخیر تجربه کندی اینترنت را داشته‌اید اکنون باید جواب‌تان را در اطلاعیه شرکت زیرساخت پیدا کنید. یک‌بار دیگر قطع شدن یکی از فیبرهای دریایی باعث شده تا اینترنت کشور دچار مشکل و اختلال شود. آنطور که معاون فنی شرکت زیرساخت پس از گذشت چند روز از ماجرا اعلام کرده در روزهای اخیر 430گیگابیت از ظرفیت پهنای باند بین‌الملل شرکت ارتباطات زیرساخت در محدوده دریایی بین قطر و امارات دچار قطعی و اختلال شده است. براساس گزارش روابط عمومی شرکت زیرساخت،430 گیگابیت از ظرفیت پهنای باند بین‌الملل شرکت ارتباطات زیرساخت به‌علت قطع سگمنت دوم فیبر دریایی متعلق به شرکت GBI در محدوده دریایی بین قطر و امارات دچار قطعی و اختلال شده است.
به‌صورت معمول تعمیر فیبرهای دریایی، پروسه‌ای زمان بر است و شرکت زیرساخت اعلام کرده تامین ظرفیت جایگزین از سایر مسیرها در دستور کار مهندسان فنی این شرکت قرار گرفته و قرار است به‌زودی ظرفیت‌های جدید برای تامین این بخش از ترافیک آماده بهره‌برداری شود.

همان لنگر همیشگی
ماجرای قطعی فیبرهای دریایی و مختل شدن اینترنت ایران سال‌هاست که شبکه ارتباطی کشور را تهدید می‌کند. از لنگر کشتی تا شرکت‌های خارجی و مشکل سیم‌کشی، اینها عواملی هستند که گه‌گاه به‌عنوان مقصران اختلال اینترنت ایران معرفی می‌شوند. این در حالی است که داشتن پهنای باند رزرو در کشورهای مختلف امری مرسوم است و در موارد اضطراری این چنینی می‌تواند شبکه ارتباطی کشور را پایدار نگه دارد و اختلال را به حداقل ممکن برساند. با وجود سال‌ها تکرار این تجربه تلخ، هنوز هم به‌نظر می‌رسد مسئله پهنای باند رزرو در گیرودار فرآیندها محبوس شده است. بسیاری از کارشناسان، این چنین فرایندی را مانند رانندگی در سفر بدون داشتن لاستیک زاپاس می‌دانند. شاید ماه‌ها مشکلی در این رابطه پیش نیاید، ولی در جایی مثل قطعی یک مسیر تامین پهنای باند می‌تواند روزها کاربران را در انتظار برای بازگشت به وضعیت عادی نگه دارد. در جایی مثل جزیره کیش که مرکزی گردشگری به‌حساب می‌آید حتی یک‌بار قطعی فیبر دریایی به‌خاطر نبودن مسیر جایگزین باعث شد تا برای حدود یک روز کل اینترنت این جزیره توریستی به‌صورت کامل قطع باشد.

مشکل همیشگی کمبود پهنای باند
کمبود عادی پهنای باند اینترنت بین‌الملل مسئله‌‌ای بوده که مدت ها درباره آن حرف زده شده است. قطعی یکی از مسیرهای تامین زیرساخت در چنین شرایطی می‌تواند باعث احساس بیشتر کندی اینترنت شود. چندی پیش بود که وزیر ارتباطات کمیته را مسئول بررسی و پیگیری علت کندی اینترنت کشور کرد که در مهرماه به اوج رسیده بود.
در آن زمان رئیس هیأت مدیره شرکت شاتل به‌عنوان یکی از شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت در گفت‌وگویی ضمن اشاره به افت کیفیت اینترنت در کشور و اعتراض‌های مردم نسبت به این موضوع گفته است که از ۲‌ماه پیش و زمان شروع فعالیت وزیر ارتباطات جدید تا به امروز پهنای باند اینترنت کشور افزایش نداشته است. او اعلام کرده مجوز این افزایش ظرفیت پهنای باند، باید از سمت شورای‌عالی فضای مجازی صادر شود و چنین اتفاقی تا امروز رخ نداده است.
 یک منبع آگاه به همشهری گفته است که وزارت ارتباطات در دولت قبل تقاضای پهنای باند کرده، اما در ابتدای امر نهاد بالادستی با این مسئله موافقت نکرده است. به‌گفته این منبع با وجود اینکه وزارت ارتباطات تعهد کرده بود هیچ هزینه اضافه‌ای برای عرضه اینترنت نگیرد و با هزینه سرفصل قبلی اینترنت به فروش برسد، اما با رزرو ۸۵۰ گیگ ظرفیت پهنای باند موافقت نشد. در نهایت با افزایش ظرفیت ۴۰۰ گیگابیتی موافقت شد.
به‌صورت کلی حدود هزار و ۳۰۰ گیگ از اینترنت کشور از سمت جنوب تامین می‌شود و بقیه پهنای باند مصرف از کشورهای ارمنستان و ترکیه وارد ایران می‌شوند و کارشناسان می‌گویند هر‌ماه بین ۷ تا ۱۰ درصد افزایش مصرف اینترنت در کشور رخ می‌دهد و به‌نظر می‌رسد با توجه به متوقف شدن روند تامین پهنای باند و افزایش مصرف، ظرفیت اینترنت‌مان
به حد اشباع رسیده است.
براساس آنچه در گزارش عملکرد رگولاتوری آمده، پهنای باند بین‌الملل ایران در خرداد سال‌جاری به ۵ هزار و ۴۸۹ گیگابیت بر ثانیه رسیده است، اما اکنون اپراتورها می‌گویند این پهنای باند در ساعت‌های اوج مصرف، جوابگوی نیاز کاربران نیست و در نتیجه سرعت و کیفیت به شکل محسوسی کاهش می‌یابد. براساس آنچه الگوی مصرف اینترنت در کشور نشان می‌دهد، هر ۶‌ماه باید ۲۰ تا ۲۵ درصد به پهنای باند کشور افزوده شود. به‌ویژه برای مواقع اینچنینی همه کشور‌ها پهنای باند رزرو دارند که وقتی یکی از مسیر‌ها دچار مشکل می‌شود از مسیر دیگری پهنای باند مورد ‌نیاز کشور تامین شود.

مشکل اطلاع‌رسانی
همیشه باید کاربران چند روزی را با کندی و اختلال اینترنت دست و پنجه نرم کنند تا سرانجام بخشی دست به اطلاع‌رسانی در این رابطه بزنند.
یکی از مشکلات، مشخص نبودن مسئول دقیق این ماجراهاست و اینکه عموما اطلاع‌رسانی رسمی در این‌باره انجام نمی‌شود و اگر هم پاسخی هست، مدت‌ها بعد یا حتی پس از پایان اختلال عنوان می‌شود. پارسا یوسفی، مدیر یکی از شرکت‌های ارائه خدمات اینترنت دراین‌باره می‌گوید: «در بسیاری موارد، اطلاع‌رسانی‌ها در قالب گفت‌وگوهای دوستانه است و بحث رسمی چندانی وجود ندارد. همین باعث می‌شود نتوانیم همیشه آماده باشیم.»
او می‌گوید:« مشکل اینجاست که در هیچ موردی، حتی زمانی مثل برگزاری مانورها هیچ اطلاعی به آی‌اس‌پی‌ها داده نمی‌شود. به همین دلیل، با وجود قطع و وصل شدن اینترنت، نمی‌دانیم مشکل از کجاست و جوابی برای مشترکان‌مان نداریم.» به‌گفته او بخش‌های زیرساختی کشور باید اطلاع‌رسانی کنند که چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد.

مشکل برای مردم و کسب‌وکارها

هرچند در ظاهر به‌نظر می‌رسد، قطعی‌های گاه و بی‌گاه که با چندبار refresh کردن صفحه اینترنت بهبود پیدا می‌کنند، چندان مشکل بزرگی نباشند، اما کارشناسان می‌گویند، اختلال‌های اینترنت باعث افزایش هزینه کاربران اینترنت ثابت و البته  کسب‌وکارها می‌شود. پارسا یوسفی دراین‌باره می‌گوید: «هربار باز کردن صفحه و بارگزاری داده سایت‌ها حتی اگر منجر به باز شدن کامل صفحه و ارائه سرویس نشود، به‌دلیل ارسال و دریافت داده، مشمول هزینه است. این هزینه از مشترک گرفته می‌شود، اما قطع و وصل شدن باعث می‌شود، تجربه چندان خوبی از سرویس نداشته باشد. به جز این، بعضی شرکت‌ها، به‌خصوص آنهایی که در زمینه فروش بلیت فعال هستند و باید از سایت‌های خارجی استعلام‌هایی را دریافت کنند، به ازای هربار ارسال درخواست اطلاعات هزینه‌ای پرداخت می‌شود. با قطع و وصل شدن اینترنت، کاربران این سایت‌ها باید درخواست‌شان را چندبار ارائه کنند و این یعنی، ‌بدون اینکه سرویس‌شان را دریافت کرده باشند، صاحب سایت باید چندبار هزینه یکسانی را پرداخت کند. هرچند در نگاه اول، به‌نظر نمی‌رسد پول چندانی بابت این موضوع پرداخت شود، اما به‌هرحال مشکلی است که نمی‌توان نادیده گرفت.»