دانش
جدید‌ترین گونه کرونا زیر ذره‌بین دانشمندان
محققان همچنان می‌گویند به مطالعات بیشتری برای دستیابی به جزئیات گونه اومیکرون نیاز دارند
زهرا خلجی- خبر‌نگار
در 24نوامبر 2021 دانشمندان از بروز یک گونه جدید از ویروس کرونا با تعداد زیادی جهش نسبت به واریانت‌های قبلی خبر دادند. 2روز بعد سازمان بهداشت جهانی این‌گونه را با نام اومیکرون در دسته گونه‌های نگران‌کننده قرار داد. این بیانیه باعث شد تا کشورهای زیادی از ترس انتشار و موج جدید بیماری، محدودیت سفرهای ورودی را مجددا برقرار کنند.
جهش چیست؟
همه ویروس‌ها جهش می‌کنند و ویروس SARS-CoV-2 از زمان شیوع در اواخر 2019همچنان به جهش‌های خود ادامه می‌دهد. یک جهش، یعنی تغییر در کد ژنتیک و ویروس جهش‌یافته به نام واریانت یا گونه جدید شناخته می‌شود. برخی از گونه‌های ویروس کرونا راحت‌تر از بقیه انتقال پیدا می‌کند که می‌تواند به افزایش دامنه ابتلا منجر شود. موج جدید مبتلایان نیز می‌تواند فشار مضاعف بر منابع و سیستم‌های بهداشتی-درمانی وارد کند و شمار بستری‌ها و مرگ‌ومیرها را به‌طور بالقوه افزایش دهد.
متخصصان بر این باورند که حداقل 50جهش در گونه جدید کرونا وجود دارد که 32جهش در پروتئین سنبله به‌عنوان بخشی که ویروس از آن برای ورود به سلول‌های انسان استفاده می‌کند، اتفاق افتاده است. دانشمندان می‌گویند که جهش‌های مشابه دیده شده در سایر واریانت‌ها با میزان افزایش سرایت‌پذیری و شانس فرار بیشتر از سیستم ایمنی بدن در مقایسه با گونه اصلی ویروس مرتبط بوده است و از همین جهت احتمال می‌دهند گونه اومیکرون در سرایت به‌مراتب سریع‌تر از دلتا عمل کند. جهش‌ها با حروف و اعدادی مانند D614G شناسایی می‌شوند که به‌معنای تغییر اسید آمینه از D (آسپارتات) به G (گلیسین) در موقعیت شماره 614پروتئین‌های اسپایک ویروسی است.
واریانت‌ها چطور نامگذاری می‌شوند؟
سازمان بهداشت جهانی تاکنون 5گونه نگران‌کننده و 8گونه معمولی از کروناویروس شناسایی کرده است. از ماه مه 2021گونه‌ها را براساس الفبای یونانی که با آلفا آغاز می‌شود، نامگذاری کرده‌اند.
طبق این نامگذاری، به‌نظر می‌رسید گونه بعد از دلتا Nu و بعدی Xi نام بگیرد، اما به‌گفته سازمان بهداشت جهانی کلمه Nu چون با کلمه انگلیسی new هم‌آوایی دارد و Xi چون یک نام فامیل شایع است از آنها استفاده نشده است و به جای آن از پانزدهمین کلمه یونانی به نام اومیکرون استفاده کرده‌اند.
مقایسه اومیکرون با سایر گونه‌ها
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید که خطر جهانی گونه اومیکرون بسیار بالاست. هم‌اکنون گونه دلتا، که ابتدا در ماه آبان سال گذشته در هند شناسایی شد، غالب‌ترین گونه در تمام دنیاست و در نمونه بیش از 99درصد از مبتلایان در سراسر دنیا دیده شده است.
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید هنوز مشخص نیست در مقایسه با سایر گونه‌ها، اومیکرون مسری‌تر است یا باعث سخت‌تر شدن بیماری می‌شود، اما آنچه مسلم این است که واکسن‌ها همچنان در کاهش خطر ابتلا، بستری و مرگ‌ومیر حیاتی هستند.
مشاهدات اولیه نشان می‌دهد که خطر ابتلای مجدد با گونه اومیکرون در مقایسه با سایر گونه‌های نگران‌کننده یکی است، اما همچنان به اطلاعات بیشتری نیاز است.
سالم عبدالکریم، اپیدمیولوژیست اهل آفریقای جنوبی می‌گوید: داده‌های کافی برای تعیین پیامدهای بالینی اومیکرون در مقایسه با انواع قبلی جمع‌آوری نشده است و احتمال عفونت مجدد وجود دارد، اما افراد واکسینه شده احتمال کمتری برای بروز علائم جدی دارند. کارشناسان می‌گویند که اطلاعات بیشتری در روزها و هفته‌های آینده در دسترس خواهد بود؛ زیرا ویروس به‌طور گسترده گسترش می‌یابد و محققان نحوه عملکرد جهش‌های اومیکرون را مطالعه می‌کنند.
چگونه از خودمان مراقبت کنیم؟
سازمان بهداشت جهانی این توصیه‌ها را برای محافظت از خود و جلوگیری از انتشار کووید-19مجددا اعلام کرده است: 1- واکسینه شوید. 2- ماسک بزنید. 3- فاصله اجتماعی را حفظ کنید. 4- فضاهای سربسته را تهویه کنید. 5- بهداشت را رعایت کند. 6- اگر علائم دارید، خودتان را قرنطینه کنید.
رقابت با دلتا
مدیر مؤسسه بیماری‌های همه‌گیر آفریقای جنوبی معتقد است گونه اومیکرون ویروس کرونا می‌تواند جانشین گونه غالب دنیا یعنی دلتا شود. آدریان پیورن می‌گوید: اینکه اومیکرون می‌تواند بر دلتا غلبه کند همواره سؤال ما هم بوده است. شاید این‌گونه خاص، همانی باشد که دلتا را کنار می‌زند. اگر اومیکرون ثابت کند که در مسری بودن حتی از دلتا هم پیشی می‌گیرد، می‌تواند به یک عفونت جدید که بیمارستان‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد، تبدیل شود. به‌گفته پیورن، دانشمندان باید طی 4هفته آینده به نتیجه برسند که اومیکرون می‌تواند ایمنی حاصل از واکسن‌ها یا ابتلای قبلی را از بین ببرد یا اینکه منجر به وخامت حال فرد مبتلا می‌شود. پزشکانی که مبتلایان به اومیکرون در آفریقای جنوبی را تحت درمان دارند، می‌گویند که این‌گونه جدید منجر به علائم خفیف شامل سرفه خشک، تب و تعریق شبانه شده است، اما متخصصان هشدار داده‌اند که با این چند نمونه نمی‌توان درباره بیماری‌زایی آن نتیجه گرفت.
