گزارش
عقب‌نشینی از ادغام دانشگاه‌های وزارت بهداشت و علوم
مدیرکل حوزه وزارتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: مسئولان وزارت علوم ایده ادغام را یک ایده کارشناسی و مناسب می‌دانند اما پیگیر این موضوع نیستند
لیلا شریف - خبر‌نگار
ادغام دانشگاه‌های علوم پزشکی در دانشگاه‌های وابسته به وزارت علوم موضوعی است که در هفته اخیر حاشیه‌های بسیاری را میان مسئولان وزارت بهداشت و وزارت علوم ایجاد کرد و مسئولان وابسته به دانشگاه‌های علوم‌پزشکی از هر تریبونی برای بیان مخالفت خود استفاده کردند. اما در این میان مدیرکل حوزه وزارتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباره این موضوع به همشهری اعلام کرد که وزارت علوم پیگیر ادغام وزارت بهداشت و علوم در بحث آموزش نیست و این موضوع تنها به‌عنوان یک ایده مطرح شده است.
ایده ادغام دانشگاه‌های علوم پزشکی با وزارت علوم محدود به این برهه زمانی نیست و در دوره‌های قبل نیز چنین اظهارنظرها و ایده‌هایی برای یکدست‌شدن متولی آموزش و جدایی دانشگاه‌های علوم پزشکی از وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفته بود. براساس گفته سعید‌رضا عاملی، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در دی‌ماه۱۳۹۹ باید گفت که در آن دوره زمانی نیز موضوع ادغام داغ بود: «ستاد نقشه جامع علمی کشور باید به‌صورت جدی موضوع ادغام دانشگاه‌های علوم پزشکی و دانشگاه‌های سایر علوم را پیگیری کند چرا‌که جداسازی این دانشگاه‌ها از یکدیگر موجب نبود استفاده بهینه از ظرفیت‌های رشته‌ای از حوزه‌های بین‌رشته‌ای و ضعیف‌شدن توان دانشگاهی در سطح جهانی می‌شود.»
اینکه موضوع ادغام دانشگاه‌های علوم پزشکی با سایر دانشگاه‌ها وابسته به وزارت علوم دوباره بر سر زبان‌ها افتاده است، مربوط به صحبت‌های اخیر وزیر علوم می‌شود. محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در جلسه ۱۵۵ شورای ستاد راهبری نقشه جامع علمی اعلام کرده بود که «شورای‌عالی انقلاب فرهنگی اصل تاسیس و کارکردش این است که فراتر از تعارض منافع و مسائل سیاسی باید موضوعات را پیگیری کند. هر‌چه زودتر دانشگاه‌های 2وزارتخانه بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارتخانه علوم با هم ادغام شوند، جلوی ضررهای بیشتر گرفته خواهد شد.»
در زمانی کوتاه وزیر علوم از گفته خود عقب‌نشینی کرد و با بیان این نکته که «متولی واحد لزوما به معنی ادغام 2 وزارتخانه نیست بلکه باید از جزیره‌ای‌شدن آموزش رشته‌ها و سرفصل‌های مشترک خودداری شود»، تلاش کرد تا از حاشیه‌ها و انتقادهای ایجاد‌شده از جانب دانشگاه‌های علوم پزشکی فاصله بگیرد.
در برابر عقب‌نشینی وزارت علوم شاهد بودیم که روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی نامه‌ای سرگشاده خطاب به رئیس‌جمهور نوشتند و از سوی دیگر انجمن آموزش علوم پزشکی، رئیس فرهنگستان علوم پزشکی کشور و اعضای کمیسیون بهداشت نیز زبان به انتقاد از این ایده گشودند.
بسیاری از مخالفان برای مستند‌ساختن نقد خود بر دو سند بالادستی «سیاست‌های کلی سلامت» و «سیاست‌های علم و فناوری» - که در سال93 از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شدند- تکیه می‌کنند؛ اسنادی که وظایف آموزش عالی و بهداشت و درمان و آموزش پزشکی مشخص کرده‌اند.
در بند۱۳ سیاست‌های کلی نظام سلامت آمده است: «توسعه کیفی و کمی نظام آموزش علوم پزشکی به‌صورت هدفمند، سلامت‌محور، مبتنی بر نیازهای جامعه، پاسخگو و عادلانه و با تربیت نیروی انسانی کارآمد، متعهد به اخلاق اسلامی حرفه‌ای و دارای مهارت و شایستگی‌های متناسب با نیازهای مناطق مختلف کشور.»
پیگیر ادغام وزارتخانه‌های بهداشت و علوم در بخش آموزش نیستیم
در مقابل اظهارنظرها و مخالفت‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی، کمتر اظهارنظری از مسئولان وزارت علوم به گوش رسید و در همین راستا با علی شمسی‌پور، مدیرکل حوزه وزارتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت‌وگو کردیم. صحبت‌های شمسی‌پور نیز نشان از این واقعیت دارد که وزارت علوم از موضع خود عقب‌نشینی کرده و قرار است موضوع ادغام دانشگاه‌های علوم پزشکی در وزارت علوم در حد یک ایده باقی بماند.
شمسی‌پور در توضیح حاشیه‌های شکل‌گرفته پیرامون اظهارنظر اخیر وزیرعلوم گفت: «بهتر است که در کشور نظام آموزش عالی یک متولی واحد داشته باشد تا از گسیختگی و ناهماهنگی در این حوزه جلوگیری شود، این مسئله تنها با ادغام 2وزارتخانه اتفاق نمی‌افتد و میتوان تدابیر دیگری اندیشید. اینکه متولی امر در حوزه آموزش کشور یکی باشد، مسئله‌ای است که در دنیا هم مورد پذیرش قرار گرفته است. به‌طور معمول در دنیا به این شکل است که آموزش علوم پایه، مهندسی، کشاورزی و... تحت نظر یک وزارتخانه باشند و به‌عبارت دیگر یک متولی دارند. در بعضی از کشورها نیز تمام نظام آموزشی یعنی از مهدکودک و مدرسه تا آموزش عالی یک متولی دارند تا یکپارچگی در مدیریت حفظ شود.»
براساس گفته مدیرکل حوزه وزارتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری زمانی که شورای‌عالی انقلاب فرهنگی عهده‌دار سیاستگذاری تمام مباحث علم و آموزش کشور است، باید قبول کرد که هیچ بخشی از حیطه اختیارات سیاستگذاری این شورا مستثنی نیست. برای آنکه این سیاستگذاری در امور اجرایی کشور جاری شود، نیاز به بازنگری است. در واقع این سؤال مطرح است که آیا بهتر نیست همانطور که در سیاستگذاری یک متولی وجود دارد، در اجرا نیز یک متولی آموزش وجود داشته باشد؟
شمسی‌پور معتقد است که نباید ایده مطرح‌شده را به بحث ادغام 2وزارتخانه تخفیف داد؛ چرا‌که وزیر علوم نیز پیگیر موضوع وجود یک متولی در بحث آموزش عالی در کشور است.
پیشینه ناموفق و پر‌حاشیه این ایده موجب شده تا برخی احتمال اجرایی‌شدن آن را امری دور از ذهن بدانند؛ نکته‌‌ای که شمسی‌پور در توضیح آن گفت: «این موضوع به‌عنوان یک فکر و ایده مطرح شد و قابل بحث است، به همین دلیل نقدهای انجام‌شده از جانب دانشگاه‌های علوم پزشکی ایرادی ندارد. این یک ایده قابل نقد است اما در نهایت شورای‌عالی انقلاب فرهنگی کشور به‌عنوان متولی سیاستگذاری فرهنگی باید دست به جمع‌بندی بزند، در نهایت معتقد هستیم که داشتن متولی واحد در سیستم آموزش عالی و حتی کل سیستم آموزشی اتفاق مبارکی است. باید بدانید که ما (وزارت علوم) حتی پیگیر ادغام وزارت بهداشت و علوم در بحث آموزش نیستیم؛ در واقع یک بحث نظری در این حوزه مطرح شده است و در نهایت شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و مقام معظم رهبری تصمیم‌گیرنده هستند.»
مدیرکل حوزه وزارتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این ایده را در قامت مطرح‌شدن یک نگاه کارشناسی تعریف کرد و گفت که وزارت علوم برای پیگیری این موضوع حتی یک نامه نزده است: «یک بحثی مطرح شد اما در زمینه اجرایی هیچ پیگیری خاصی انجام نمی‌دهیم و از اول هم چنین اقدامی از جانب وزارت علوم انجام نداده بودیم. همیشه بحث‌های مختلفی در کشور مطرح می‌شود و این موضوع نیز به‌عنوان یک پیشنهاد و بحث نظری مطرح شده است. با قاطعیت بگویم که وزارت علوم پیگیر این موضوع نیست و حتی یک نامه هم برای این کار نزده‌ایم. حاشیه‌های ایجاد‌شده پیرامون این موضوع اتفاق مبارکی است و اگر امکان اجرایی‌شدن آن وجود نداشته باشد، بدون‌شک دستگاه‌‌های متولی دستور به اجرایی‌شدن آن نخواهند داد. در نهایت باید گفت که مسئولان وزارت علوم این ایده را یک ایده کارشناسی و مناسب می‌دانند اما پیگیر این موضوع نیستند.»
