گپ
رئیس انجمن احیای بناهای تاریخی قزوین خطاب به مدیران شهری
خیابان «سپه» را حفظ کنید
فرشته رضایی- خبرنگار
شهرها به نمادها و هویت تاریخی خود شناخته می‌شوند. عناصر تشکیل‌دهنده شهرها معماری و بافت قدیم و جدید و همزیستی تاریخی آنهاست. یکی از این نمادها در شهر قزوین خیابان سپه است؛ خیابانی در دوره شاه طهماسب صفوی ازجمله مستحدثات سال1966 بود که در جوار آن کاخ‌ها و عمارت‌هایی با عنوان دولتخانه تاسیس شد. اگرچه ۲۲کاخ موجود در این خیابان در دوره پهلوی از بین رفت، اما اکنون سردر عالی‌قاپو از آن باقی مانده است. این خیابان تاریخی در سال۸۷ به‌عنوان نخستین خیابان ایران در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و پس از آن و در سال‌های اخیر مدیران شهری آن را سنگفرش کرده‌اند. با این حال ترافیک این خیابان و خیابان‌های مجاور ازجمله خیابان انصاری موضوع این روزهای خیابان سپه است و شورای شهر در دوره‌های اخیر برای تعریض آن طرحی ارائه کرده بود، اما آیا فعالان و کارشناسان حوزه میراث فرهنگی هم با این موضوع موافقند؟
خیابانی به قدمت تاریخ
رئیس انجمن احیای بناهای تاریخی قزوین درباره ویژگی‌ها و بافت خیابان سپه قزوین به همشهری می‌گوید: خیابان سپه در زمانی که قزوین پایتخت صفوی بود، تاسیس شد. در این مکان که شبیه میدان نقش جهان اصفهان بوده است، عناصر و المان‌هایی چون سردر عالی‌قاپو، مسجد جامع، بازارچه و سایر ترکیبات دیده می‌شود. محمدرضا نوروزیان همچنین توضیح می‌دهد که وقتی به سپه می‌گویند نخستین خیابان ایران، منظور فقط خیابان‌کشی نیست بلکه این محله به نام خیابان معروف بوده و کارکرد شهری داشته است. او با بیان اینکه در حکومت‌های بعدی پس از صفویه نیز این مکان اهمیت بسیاری داشته است، می‌افزاید: عناصر متعددی مثل نخستین مهمانخانه به نام ایران در این خیابان قرار داشته که البته از بین رفته و حدود ۱۲سال قبل که در حال سنگفرش این خیابان بودند، آثار و آجرهای پی آن نمایان شد. گرمابه و خانه تاریخی و دیگر عناصر شهری هم قبلا در این محله وجود داشته است.
درک نکردن اهمیت تاریخی
رئیس انجمن احیای بناهای تاریخی قزوین در ادامه درباره اهمیت این خیابان تاریخی در دوره‌های اخیر از منظر شهری و گردشگری برای مدیران شهری بیان می‌کند: احساس می‌کنم مدیران اهمیت تاریخی این خیابان را درک نمی‌کنند و فقط ظواهر آن را درست می‌کنند. مثلا با اجرای سنگفرش آثار تاریخی زیرین از بین رفت یا حتی قسمتی از این محله که براساس منابع تاریخی گفته می‌شود شاهزادگان صفوی در آنجا قتل‌عام و مدفون شده‌اند، مرکز استقرار خودروهای زباله شده است که اینها نشان می‌دهد مفهوم تاریخ درست درک نشده و مسئولان فقط می‌خواهند ظاهر امر را درست کنند. نوروزیان درباره اقداماتی که در سال‌های اخیر موجب از دست رفتن هویت خیابان سپه شده و انتظاراتی که دوستداران میراث فرهنگی از شورا و شهرداری دارند هم به همشهری توضیح می‌دهد: اگر مسئولان قصدشان حفظ هویت بناهای تاریخی قزوین است باید این مجموعه‌ها را حفظ و ساماندهی کنند. برای مثال می‌توانند کارکردی را که این خیابان در گذشته داشت، با توجه به محله‌های اطراف احیا کنند و مانع از تخریب این محله‌ها شوند. همچنین می‌توانند با توجه به زندگی مردم بومی منطقه استانداردهای زندگی را در محله‌ها بالا ببرند و از تراکم‌فروشی و ساخت و سازهای بی‌رویه جلوگیری کنند. وی می‌افزاید: خواسته ما این است که قوانین شورای‌عالی شهرسازی رعایت شود و در محدوده خیابان سپه دو طبقه بیشتر اجازه ساخت‌وساز داده نشود. اما اکنون در این منطقه ساختمان‌های ۵طبقه هم ساخته شده است. رئیس انجمن احیای بناهای تاریخی قزوین از شهرداری می‌خواهد با ساخت‌و‌سازهای اشتباه، هم زندگی برای شهروندان خیابان سپه را تحت‌الشعاع قرار ندهد و هم شرایط را برای جذب توریست مختل نکند.
خیابان تاریخی را تعریض نمی‌کنند
رئیس انجمن احیای بناهای تاریخی قزوین در بخش دیگری از سخنان خود درباره معضل ترافیک خیابان سپه و خیابان همجوار آن و نیز تعریض آن بیان می‌کند: در هیچ جای دنیا خیابان تاریخی را تعریض نمی‌کنند. حتی اگر خیابان‌های همجوار را هم تعریض کنند فقط ترافیک بیشتر می‌شود و بهتر است حتی خودروهایی که وارد این محدوده می‌شوند با ضوابط خاصی، حتی دادن عوارض تردد کنند. وی درباره تعریض خیابان انصاری در محدوده خیابان سپه هم توضیح می‌دهد: تعریض خیابان انصاری در قسمت شرقی موجب تخریب بافت تاریخی محله بُلاغی می‌شود و بدنه خیابان را تجاری می‌کند. اتفاقی که برای انصاری غربی افتاد هم این بود که یک بدنه بافت تاریخی را از بین بردند و مردم در پشت خیابان دفن شدند و اکنون همین کار را می‌خواهند در قسمت شرقی انجام دهند درحالی‌که ترافیک در قسمت غربی یک درصد هم بهتر نشد و نتیجه کوچ مردم بومی بود. نوروزیان با تأکید بر اینکه با تعریض خیابان انصاری در قسمت شرقی دیگر بافتی برای شهر باقی نمی‌ماند، ادامه می‌دهد: درصورتی که مدیریت شهری قوانین شورای‌عالی معماری و شهرسازی را انجام دهد، بافت شرقی خیابان منتهی به سپه بهترین مکان برای سکونت و هویت شهر و گردشگری می‌شود، اما متأسفانه دیدگاه کاسبکارانه اجازه این کار را نمی‌دهد.
در همینه زمینه :
گشتی در اقتصاد ایران