ما بیمه نداریم

لیلا شریف - روزنامه‌نگار

بیمه پیک‌های‌موتوری چند بحث را دربرمی‌گیرد و اگر بخواهیم با نگاهی دقیق و موشکافانه به بررسی این موضوع بپردازیم، باید از بیمه موتور، فرد و مرسوله صحبت کنیم. به جز الزام بیمه موتور به‌عنوان وسیله نقلیه از جانب مالکان، پیک موتوری و مرسوله از پوشش بیمه برخوردار نیستند.
در زمینه بیمه فرد، شرکت‌های فعال کنونی نمی‌توانند و الزامی ندارند که رانندگان خود را بیمه کنند و اگر هم قصد این کار را داشته باشند، انجامش تقریبا ناممکن است. داوود محمدی، رئیس اتحادیه صنف حمل‌ونقل بار سبک شهری و پیک‌موتوری تهران در همین رابطه سال گذشته گلایه کرده بود که حدود ۹سال است که اتحادیه پیگیر بیمه پیک‌موتوری‌هاست اما متأسفانه تامین اجتماعی تمکین نمی‌کند. او پیش از این نیز اعلام کرده بود که تنها 6هزار نفر از ۴۰هزار عضو صنف متبوع او، تحت‌پوشش بیمه تامین‌اجتماعی قرار دارند.
وحید موسوی، کارشناس بیمه که بر فضای کار شرکت‌های پیک‌موتوری نیز اشراف دارد، ‌در این رابطه به روزنامه همشهری توضیح داد: «پیک‌های‌موتوری به این دلیل بیمه نمی‌شوند که کارمندان رسمی این شرکت‌ها نیستند، برای خودشان کار می‌کنند اما تحت‌پوشش و حمایت شرکت‌ها قرار دارند. این افراد از آنجا که ساعت کار مشخصی ندارند و شناور کار می‌کنند نمی‌توانند بیمه داشته باشند».
براساس گفته موسوی، در تمام دنیا وضعیت به همین منوال است. جمعیت این افراد بسیار بالاست و الزام و بند قانونی وجود ندارد. در این میان نباید فراموش کرد که «تعدادی از شرکت‌های بیمه‌ای با اپلیکیشن‌های پیک‌موتوری در ایران همکاری خود را آغاز کرده‌اند تا بیمه‌های جایگزین تامین‌اجتماعی مانند بیمه عمر، بیمه خدمات تعمیر موتور و بیمه تصادفات را ارائه دهند. این روند موجب می‌شود تا سفیرها با تخفیف‌های مناسب از بیمه‌های اینچنینی برخوردار شوند. این اقدام، ضعفی که به واسطه نداشتن بیمه تامین‌اجتماعی وجود داشت را تا حدودی جبران کرد. درحال‌حاضر بسیاری از پیک‌ها و سفیرها از این نوع بیمه استفاده می‌کنند.»
بیمه مرسوله نیز بحثی قابل‌توجه در عرصه فعالیت پیک‌موتوری‌هاست. این کارشناس بیمه در رابطه با این موضوع توضیح داد:«در این حوزه تلاش‌های زیادی انجام شده است. الان هم گفته می‌شود که بعضی از شرکت‌های پیک‌موتوری مرسوله را بیمه می‌کنند اما واقعیت ندارد زیرا امکان‌ناپذیر است. مشکل این است که شرکت‌های بیمه این ریسک را نمی‌پذیرند تا مرسوله‌ای را بیمه کنند. زیرا پیش از اینکه بیمه‌نامه‌ای صادر شود باید ارزش واقعی آن کالا مشخص شود».
آنطور که موسوی توضیح می‌دهد برخی از اپلیکیشن‌های پیک‌موتوری، سیستم‌های حمایتی خاصی را اجرا می‌کنند؛«به‌عنوان مثال یک شرکت در این زمینه اعلام کرده است که اگر مشتری مرسوله‌ای با ارزش یک تا 5‌میلیون را ارسال و ارزش آن را به دقت اعلام کرده باشد و آن کالا را به سفیر نشان داده باشد، شرکت درصورت بروز خسارت آن را تامین می‌کند. این روند توانست اعتماد مشتریان را جلب کند اما پشت‌پرده چنین ضمانتی این است که سفیر مسئول خسارت شناخته می‌شود و اگر مرسوله آسیب ببیند، شرکت خسارت را به مشتری پرداخت می‌کند و به‌صورت اقساط از سفیر پس می‌گیرد. سفیران در ابتدای ثبت‌نام از این روند مطلع می‌شوند.»

می‌دانیم بیمه نمی‌شویم اما کار می‌کنیم
مشکل بیمه نشدن پیک‌های‌موتوری چنان مسئله رایجی است که برخی از آن به‌عنوان بخش پذیرفته شده شغل خود یاد می‌کنند. حسینیان که سال‌هاست به‌عنوان پیک‌موتوری فعال است، در رابطه با وضعیت بیمه به روزنامه همشهری گفت:«پیک‌موتوری‌ها از هیچ بیمه‌ای برخوردار نیستند و هر فردی که وارد این کار می‌شود از همان ابتدا می‌داند که قرار نیست بیمه‌ شود. از طرف دیگر نباید فراموش کنیم که بسیاری از شاغلان این حوزه، نیمه‌وقت فعالیت می‌کنند و به همین دلیل برای مدیران مجموعه پیک‌موتوری ارزش ندارد که این افراد را بیمه کنند. در این بین افرادی که تمام‌وقت هستند نیز به پای آن افراد نیمه‌وقت می‌سوزند و نمی‌توانند بیمه شوند.»
او معتقد است که درآمد روزانه برایش مهم‌تر از پیگیری بحث بیمه است؛ «ما فقط می‌خواهیم حقوقمان را بگیریم و چرخ زندگی را بچرخانیم. من قبل از فعالیت در این برنامه‌های پیک‌موتوری، در پیک شخصی سمت بازار فعال بودم اما در آن زمان هم هیچ‌یک از پیک‌موتوری‌ها بیمه نبودند. بسیاری از پیک‌موتوری‌ها به این کار به‌عنوان شغل دائم نگاه نمی‌کنند و به همین دلیل پیگیری خاصی برای بیمه انجام نمی‌‎دهند.»