قهرمان تجربه‌ای‌دیوانه‌وار بود

آرش نهاوندی - روزنامه‌نگار

مطبوعات اسپانیا نمایش فیلم «قهرمان» و حضور امیر جدیدی برای معرفی این فیلم در جشنواره وایادولید را به‌طور گسترده‌ای پوشش دادند و در بررسی‌ها و ارزیابی‌های خود از این آخرین ساخته اصغر فرهادی، فیلم قهرمان را از شانس‌های اصلی جایزه اسکار قلمداد کردند. شبکه‌های تلویزیونی و روزنامه‌های اسپانیایی همچنین نظرات امیر جدیدی درباره شخصیت فیلم قهرمان، توانایی‌های هنری اصغر فرهادی، شبکه‌های اجتماعی و فیلمسازان قدیمی و بزرگی نظیر کیارستمی را به‌طور گسترده‌ای بازتاب دادند.

امیر جدیدی در گفت‌وگویی با آر‌تی‌وی همزمان با نمایش فیلم قهرمان در هفته سینمای وایادولید اسپانیا گفت: ما (عوامل ساخت فیلم قهرمان) خیلی احساس خوبی داریم که قهرمان برای حضور در اسکار2022 معرفی شده است. هم من و هم فرهادی مشتاقانه خواهان موفقیت فیلم «قهرمان» در اسکار هستیم. من قهرمان را مثل بچه خودم می‌دانم و دیوانه‌وار از این فیلم خوشم می‌آید. از اینکه قهرمان در مناطق مختلف جهان به موفقیت‌های پی‌در‌پی رسیده خیلی احساس خوشحالی می‌کنم. جدیدی در فیلم قهرمان در نقش قهرمانی روزمره بازی می‌کند که به‌رغم اینکه به‌شدت به پول نیاز دارد، پس از پیدا کردن کیفی حاوی سکه‌های طلا تصمیم می‌گیرد آن را به صاحبش بازگرداند. به‌گفته جدیدی، دنیای امروز به قهرمانان نیاز دارد؛ چرا که اکنون نمونه‌هایی از قهرمانان برتر در دنیا به چشم نمی‌خورند. جدیدی در این‌باره توضیح داد: در فرهنگ ایرانی، شاعران بزرگ و زیادی مانند فردوسی داریم که درباره کارهای بزرگ و مهم قهرمانان اشعار بسیاری سروده‌اند اما در عصر حاضر تنها به یک قهرمان احتیاج نداریم بلکه همه ما برای ایجاد تغییر در دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم، باید تبدیل به قهرمان شویم. هر کدام از ما واقعا باید در این دنیا یک قهرمان باشد.

هنر فرهادی در تعلیق
به گزارش آر‌تی‌وی، یکی از نکات ویژه قهرمان این است که فرهادی موفق شده ما را با انجام تغییراتی اندک در فیلمنامه، نسبت به سرنوشت شخصیت اصلی فیلم بیمناک و نگران کند؛ فرهادی این کار را بدون نیاز به صحنه‌های تعقیب و گریز، انفجار و قابلیت‌های سینمای امروزی انجام داده است. به‌گفته امیر جدیدی، فرهادی در فیلم قهرمان پرسش‌ها و شک و‌تردیدهای عمیقی را نسبت به شخصیت اصلی و دیگر شخصیت‌های فیلم در ذهنمان ایجاد می‌کند. تمام توطئه‌ها و فریب‌های این فیلم برمبنای روابط میان افراد و تغییرات کوچک شکل می‌گیرد. فرهادی با چنین تغییرات اندکی و با به تصویر کشیدن روابط پیچیده میان افراد، موفق می‌شود در این فیلم تعلیق را به‌صورت بسیار مثمر‌ثمری حفظ کند.

شمشیر دو‌لبه شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی در اتفاقات ناگواری که برای شخصیت خوش‌نیت فیلم رخ می‌دهد، نقش پررنگی دارد؛ چرا که در شبکه‌های اجتماعی مدام کارهای خوب رحیم زیر سؤال می‌رود. به‌گفته امیر جدیدی، شبکه‌های اجتماعی مانند تیغه‌ای دولبه عمل می‌کنند هرچند سویه‌های مثبتی هم دارند؛ چرا که ما را از وقایع و اتفاقات مطلع نگه می‌دارند و ذهن ما را انباشته از اطلاعاتی درباره موضوعات مختلف می‌کنند اما در عین حال شبکه‌های اجتماعی یک روی تاریک، خطرناک و ترسناک نیز دارند؛ رویی که در آن عملکرد دیگران زیر ذره‌بین و مورد‌قضاوت قرار‌می‌گیرد. به‌نظر می‌رسد باید شیوه استفاده درست از شبکه‌های اجتماعی را بیاموزیم و آگاهانه از این فضا بهره ببریم.

نگاه روزنامه وایادولید به قهرمان فرهادی
روزنامه «ال دیا د وایادولید»نیز در گزارشی با عنوان«تأثیر فرهادی با قهرمان بر جشنواره فیلم وایادولید» با اشاره به حضور امیر جدیدی در مراسم اکران فیلم قهرمان در این جشنواره نوشت: قلم سینمایی اصغر فرهادی که یکی بزرگ‌ترین استادان رئالیسم صوتی و بصری محسوب می‌شود، در فیلم قهرمان داستانی اخلاقی را به تصویر کشیده که در آن شخصیت اصلی فیلم، به سمت گردبادی از احساسات و پرسش‌های بی‌پاسخ درباره آبرو، جعل دروغ و فریب و رستگاری کشیده می‌شود. این دومین باری است که اصغر فرهادی، کارگردان ایرانی با فیلمی در‌خور و ارزشمند به هفته سینمای وایادولید بازمی‌گردد. او برای نخستین‌بار با فیلم «فروشنده» در این جشنواره حضور یافته و توانسته بود جایزه جوانان این جشنواره را از آن خود کرد.
به نوشته این نشریه چاپ اسپانیا، فرهادی دوباره در فیلم قهرمان روایتی درخشان و طبیعی از زندگی در ایران معاصر ارائه داده و این بار از شلوغی تهران فاصله گرفته و روایت استادانه‌ای از روابط خانوادگی اغلب شکننده شخصیت‌های فیلم خود در خایابان‌ها و کوچه‌پسکوچه‌های شیراز را در داستانی خاکستری بدون غلبه رنگ سیاه یا سفید، ارائه داده است.
در این داستان فرهادی، تقریبا همه شخصیت‌ها دارای گذشته‌ای مبهم و رازآلود هستند. این آخرین فیلم فرهادی، دربرگیرنده مضامینی نظیر دروغ، روایت‌هایی ماورای واقعیت در شبکه‌های اجتماعی و آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی است. قهرمان اثری است که با استادی تمام ترسیم شده و دربرگیرنده تنش‌های اجتماعی در سطح بسیار بالایی است.

قهرمان، فرهادی، رحیم و انسانیت
امیر جدیدی شخصیت اصلی قهرمان، درباره این فیلم توضیح می‌دهد که این فیلم درباره یک مرد عادی است که در وضعیت پیچیده‌ای گرفتار شده و حوادثی برای وی رخ می‌دهد که می‌تواند برای همه ما نیز اتفاق بیفتد. به‌گفته جدیدی، در این فیلم خوبی‌ها و بدی‌های انسان از طریق وضعیتی که رحیم(شخصیت اصلی داستان فیلم) در آن گرفتار شده به‌طور آشکاری به تصویر کشیده شده است. شخصیت اصلی فیلم (با پیدا کردن پول) متوجه فرصتی که گیرش آمده می‌شود اما قلب و وجدانش او را به مسیری دیگر می‌کشاند. در این فیلم، جنگ درونی انسان برای بقا با انجام دادن کارهای خوب و درست  یا انتخاب مسیری دیگر به نمایش درآمده است.
جدیدی در ادامه می‌گوید: در گفت‌وگوهایی که پیش از ایفای نقش رحیم در فیلم قهرمان با اصغر فرهادی داشته‌ام، با یکدیگرخیلی درباره وجدان انسانی صحبت می‌کردیم. به‌گفته جدیدی، خیلی از انسان‌ها وجدان درونی خود را از یاد می‌برند و ترجیح می‌دهند بدون رجوع به وجدان درونی خویش زندگی کنند و برخی دیگر نیز برعکس ترجیح می‌دهند که در زمان خواب نیز وجدانشان آسوده باشد. انسان موجودی است دارای روح و احساسات والا و از این جهت با حیوانات تفاوت زیادی دارد. پرسشی که مطرح می‌شود این است که چگونه می‌توان از این لحظات برای بهتر بودن استفاده کرد؛ در واقع هم زندگی کرد و هم طوری عمل کرد که شب‌ها با آرامش به خواب رفت. شخصیتی که من نقش‌اش را ایفا می‌کنم، ترجیح می‌دهد رنج بکشد اما بتواند با آرامش بخوابد.
جدیدی در ادامه با اشاره به قابلیت‌های اصغر فرهادی می‌گوید: او یکی از بزرگ‌ترین کارگردانان سینما در عرصه بین‌المللی است. با فرهادی نه‌تنها دانش سینمایی فرد افزایش می‌یابد که خیلی چیزهای دیگر نیز می‌توان از وی آموخت. از وی می‌توانید درباره وضعیت و حالات روحی و روانی انسان‌ها و اینکه چگونه می‌توان یک مرد واقعی بود، بیاموزید. بازی کردن در فیلم فرهادی برای من هدیه‌ای مبارک و ارزشمند بوده است.

تأثیرپذیری جدیدی از سینمای کیارستمی
جدیدی همچنین به این مسئله اشاره کرد که عباس کیارستمی یکی از بزرگ‌ترین منابع الهام‌بخش وی بوده است. جدیدی در این‌باره می‌گوید: فیلم‌های کیارستمی را برای نخستین بار در زمان کودکی و نوجوانی دیدم. کیارستمی توانسته با آثارش تأثیر بسیار زیادی بر کودکان و بزرگسالان بگذارد. در ایران، ما به گذشته و بزرگانی که داشته‌ایم خیلی ارج می‌نهیم. برایمان خیلی مهم است که با توجه به تجربیات ارزشمند گذشتگان در کارمان پیشرفت کنیم. ما بر این باور هستیم که می‌توانیم خیلی از چیزها را از پدران و بزرگسالان خود فرا‌بگیریم. بر این باور نیستیم که چون جوان هستیم همه‌‌چیز می‌دانیم و نیاز به یادگیری نداریم. کیارستمی روح بزرگی داشت و او همچنان نیز بر زندگی ما تأثیر گذار است.