تازیانه کلمات

بهروز رسایلی

این روزها حجم انتقادات از فدراسیون فوتبال به‌شدت بالا گرفته که بخشی از این ماجرا، به اظهارات عجیب شخص عزیزی خادم مربوط می‌شود. در حقیقت رئیس فدراسیون فوتبال مطالبی بیان می‌کند که جای شک و شبهه دارد و از همان‌ها علیه خود او استفاده می‌شود. این البته نخستین بار نیست که مسئولان ارشد فدراسیون فوتبال در استفاده از کلمات دچار لغزش و بی‌احتیاطی می‌شوند و گزک دست منتقدان می‌دهند. 2 فدراسیون قبلی هم هر کدام کلیدواژه‌هایی خلق کردند که تا مدت‌ها جهت زیر سؤال بردن آنها مورد استفاده قرار گرفت.

  علی کفاشیان؛ لیوان جادویی
مهم‌ترین شاخصه دوران ریاست علی کفاشیان بر فدراسیون فوتبال، بی‌تفاوتی او نسبت به مسائل و خونسردی اعصاب خردکنش بود. این شرایط تا جایی ادامه می‌یافت که حتی شائبه بی‌ارادگی رئیس اسبق فدراسیون در اصلاح امور به‌وجود می‌آمد. البته که بخشی از این داستان به‌خاطر نوع ورود کفاشیان به فوتبال بود. او از ابتدا هم قرار نبود نفر اول تشکیلات اداری فوتبال ایران باشد. گفته می‌شود نهایت نقشی که برعهده کفاشیان گذاشته بودند، این بود که در انتخابات فدراسیون فوتبال به محمد علی‌آبادی ببازد و برود. با این حال وقتی فیفا با نامزدی رئیس وقت سازمان تربیت‌بدنی در انتخابات موافقت نکرد، فقط کفاشیان ماند و برنده شد! بنابراین زیاد برای او مهم نبود چه اتفاقاتی رخ می‌دهد. او حتی نسبت به حفظ اقتدار فدراسیون هم حساسیت و وسواس چندانی نشان نمی‌داد. اوج تبلور این داستان زمانی بود که عادل فردوسی‌پور در یکی از گفت‌وگوهایش با کفاشیان برای او مثال زد که: «اگر من بخواهم این لیوان را بگذارم آن طرف باید یک دلیل مشخص داشته باشد.» کفاشیان اما در کمال صداقت گفت: «عادل خان مشکل اینجاست که اصلا لیوانی دست من نیست!» او به وضوح اعلام کرد در بسیاری از اتفاقات فدراسیون ابتکار عمل در دستش نیست. از آنجا به بعد بارها و بارها رسانه‌ها و منتقدان از کلمه «لیوان» و عبارت «لیوان دست کفاشیان نیست» برای انتقاد از فدراسیون استفاده کردند.

  مهدی تاج؛ فدراسیون 5ستاره
اواسط دهه90، سایت فیفا در گزارشی با اشاره به صعود 5تیم ملی فوتبال ایران در 5رده سنی مختلف به مسابقات جام‌جهانی، به فدراسیون فوتبال کشورمان لقب «5ستاره» داد. بسیار بدیهی است که این لقب خاصیت مقطعی داشته و صرفا برای همان سال و همان زمان قابل استفاده بود، اما بهره‌برداری رسانه‌ای وسیع فدراسیون تاج از این عنوان، کم‌کم سطح موضوع را به طنز و شوخی کشاند. از اینجا به بعد، این منتقدان بودند که عبارت «فدراسیون 5ستاره» را تصاحب کردند و در اشاره به هر نوع بی‌درایتی و مشکل در هر سطحی از اداره فوتبال ایران از آن سود بردند. فرقی نمی‌کرد تیم ملی مشکل اعزام داشته باشد، یک بازی لیگ برتر به تعویق افتاده باشد یا در دسته دوم فوتبال تبانی شده باشد؛ منتقدان به سرعت به میدان می‌آمدند و از چماق «فدراسیون 5ستاره» برای طعنه به مدیران وقت استفاده می‌کردند. صد البته مشکل از خود آقایان بود که روی این لقب زودگذر و معمولی بیش از حد مانور دادند.

  عزیزی خادم؛ خوبان عالم
این بار اما کلیدواژه فدراسیون بسیار زودتر از حد تصور ابداع یا برملا شد. افراط عزیزی خادم در استفاده از تعابیر خاصی همچون خوبان عالم، مقربان درگاه، نفس حق و... باعث شد خیلی‌ها او را متهم به خرافه‌گرایی کنند. در همین راستا شایعه قدیمی ارتباط او با یک جادوگر و رمال قوت گرفت و مخصوصا طفره رفتن عزیزی خادم از تکذیب صریح این رابطه، به آتش انتقادات دامن زد. هم‌اکنون جو بسیار سنگینی علیه فدراسیون وجود دارد و کار به جایی رسیده که حتی رئیس فراکسیون ورزش مجلس هم به عزیزی خادم و وزارت ورزش هشدار داده است. کلیدواژه مخرب این فدراسیون، یک تفاوت اساسی هم با قبلی‌ها دارد. در داستان کفاشیان و لیوان یا تاج و فدراسیون 5ستاره، همه‌‌چیز محدود به آفات رایج مدیریتی همچون دخالت‌پذیری مدیران یا بهره‌برداری تبلیغاتی از کلمات می‌شد. حالا اما عزیزی خادم متهم است که به مسائل خرافی و غیرمنطقی بها می‌دهد و چه بسا به اتکای آنها تصمیم می‌گیرد. این به‌طور کلی یک داستان دیگر است!