دموکراسی زیرزمینی

سید محمد فخار/ خبرنگار:

 «4پرسش درباره اداره بهتر شهر»؛ مسافران متروی تهران دیروز و امروز به مناسبت روز حمل ونقل عمومی با یک نظرسنجی روبه‌رو شده و می‌شوند که در 10ایستگاه نظر آنان را درخصوص توسعه حمل‌ونقل عمومی و چگونگی آن جویا شده است.

دیروز میزها و صندوق‌هایی در 10ایستگاه آزادی،  دروازه شمیران،  صادقیه،  میدان ولیعصر،  ‌تئاتر شهر،  تجریش،  دروازه دولت،  شادمان،  شهدا و امام خمینی نصب شد که مسافران مترو می‌توانستند با کارت‌های سبز و قرمز نظرات خود درباره 4پرسش حمل ونقل عمومی را داخل صندوق بیندازند و برای پیشرفت تهران،  مدیران شهری را با نظر خود یاری کنند. این نظرسنجی امروز نیز ادامه خواهد داشت. تلاش برای افزایش مشارکت مردم در اداره شهر از تاکیدات شهرداری تهران در دوره جدید است که نظرسنجی اخیر را می‌توان نخستین گام در این راه دانست.

گامی برای مشارکت مستقیم شهروندان

نظرخواهی از شهروندان در ایستگاه‌های منتخب مترو درباره حمل‌ونقل عمومی گامی است که مدیریت شهری فعلی طی آن تلاش کرده مشارکت عمومی را برای بهبود اقدامات مدیریت شهری در عرصه حمل ونقل عمومی افزایش دهد. طی این گام که در شهرهای بزرگ جهان بر آن تأکید دارند،  تلاش می‌شود اعمال نظرات شهروندان در اداره شهر،  مستقیم و بدون واسطه صورت گیرد.

آنگونه که شرکت بهره‌برداری راه‌آهن شهری تهران اعلام کرده، ‌ هدف از اجرای این طرح،  صرفاً نظرخواهی از مسافران نیست و به نوعی درنظر دارد افکار عمومی را با موضوعات مرتبط با حمل‌ونقل عمومی درگیر کند. حل مشکل ترافیک،  کاهش آلودگی هوا،  بهبود خدمات مترو،  روش‌های تأمین بودجه مورد نیاز برای خرید واگن‌ها و تأمین درآمدهای پایدار برای گسترش متروی تهران ازجمله محورهای سؤالات این نظرخواهی است که تا امروز ادامه دارد.

شهروندان چه می‌گویند؟

رسول سیادتی مرد میانسالی که معلم بازنشسته است به خبرنگار همشهری می‌گوید: متروی تهران را باید قدر دانست. من همین هفته پیش سفری کاری به اسپانیا داشتم. هر سفر با مترو در آنجا 7هزار تومان هزینه دارد و واقعا برای یک مسیر گران است اما در تهران این سفر با کمتر از هزار تومان انجام می‌شود و برای عموم مردم متناسب است. امیدوارم در پس این نظرسنجی‌ها،  بحث گران کردن بلیت مترو مطرح نباشد تا همه اقشار بتوانند از این وسیله سریع و بدون ترافیک به آسانی استفاده کنند.

در ایستگاه دروازه شمیران که نازنین معیری مشتری ثابت هرروزه آن است،  کنار صندوق نظرسنجی درباره ایده‌هایی برای اداره بهتر شهر می‌گوید: برای من کارمند فرقی نمی‌کند بلیت هزار تومان باشد یا 1200تومان. مسئولان هر چه خواستند تصمیم بگیرند، فقط یادشان باشد باید به‌نظر مردمی که آنها را انتخاب کرده‌اند احترام بگذارند و شرایط زندگی را با کیفیت بیشتری فراهم کنند. واقعا واگن‌های مترو در برخی ساعت‌ها آماده انفجار است. 

سیروان.ج نیز نظر خانم معیری را تأیید می‌کند و می‌گوید: پس این همه مالیات که می‌گیرند،  باید کجا مصرف شود؟ باید خرج بنزین ماشین‌ها شود که دود کنند و ترافیک درست کنند؟ در این شهر چه‌کسی باید به فکر مسافران مترو باشد؟ واگن‌ها را نگاه کنید. صبح‌ها و عصرها اگر در مترو چیزی را گم کنی،  دیگر نمی‌توانی پیدایش کنی. ما قطار بیشتر می‌خواهیم نه سوبسید بنزین. مرتضی وجدان دوست پیرمرد 69ساله دیگری هم درنظرسنجی شرکت می‌کند اما می‌گوید: ای کاش از این صندوق‌ها نظر مردم بیرون بیاید. هر که می‌آید،‌ گرانی درست می‌کند به جای آنکه مشکلی را حل کند، حال آنکه ما می‌خواهیم با ارزانی مشکلات حل شود. این حرف مردم است.

بعد از گفتن این جمله 4کارت در صندوق نظرسنجی می‌اندازد و به سمت خروجی ایستگاه تجریش می‌رود. خانم شاهین دژ البته دانشجوست و درحالی‌که عجله دارد به قطار بعدی ایستگاه امام خمینی برسد،  در حال حرکت می‌گوید: من فرصت این نظر سنجی‌ها را ندارم اما باید قطارهای مترو را بیشتر کنند؛ اینکه نظرسنجی نمی‌خواهد. دانش‌آموز دیگری پشت صف خواندن پرسش‌های نظرسنجی به تابلو سرک می‌کشد و می‌گوید: من هادی معارف،  شهردار مدرسه هستم. اینجا در مترو برای اداره بهتر شهر از مردم نظر می‌خواهند. اگر کسی با رأی مردم سرکار بیاید که نیاز ندارد دوباره رأی مردم را بپرسد. من فکر می‌کنم باید 20خط مترو در تهران بکشند تا اصلا برای کسی صرف نکند سوار ماشین شود.

  4پرسش از شهروندان

درنظرسنجی روز حمل ونقل عمومی،  4پرسش از شهروندان پرسیده شده که باید با «بلی» و «خیر» به آن پاسخ داد. این پرسش‌ها به‌ترتیب  عبارتند از: 1: الان که شما در مترو هستید،  بالای سر شما میلیون‌ها خودرو تردد می‌کنند. می‌توان از هر کدام از آنها روزی هزار تومان گرفت و با آن تقریبا هفته‌ای یک قطار به مترو اضافه کرد. در این صورت بعد از 6‌ماه معطلی شما برای رسیدن قطار حدود یک دقیقه کمتر می‌شود. آیا با چنین کاری موافقید؟

2: هر روز 60هزار خودروی دولتی و سهمیه‌ای مجازند وارد محدوده طرح ترافیک شوند. اگر آنها روزی 50هزار تومان آرم بخرند،  با فرض اینکه در سال 250روز کاری داشته باشیم،  هر دو هفته می‌توان یک قطار جدید به مترو اضافه کرد. آیا با این کار موافق هستید؟

3: اگر از همه ساکنان شهر تهران و حومه آن فقط روزانه 200تومان گرفته شود،  با پول آن می‌توان ماهانه یک قطار برای مترو خرید و معطلی شهروندان در خطوط مترو را بعد از یک سال به اندازه 30ثانیه کاهش داد. آیا با این کار موافقید؟

4: اگر تا سال آینده هیچ واگنی به متروی تهران اضافه نشود،  با توجه به افزایش تدریجی تعداد مسافران،  احتمالا معطلی شما برای سوار شدن به قطار بیش از زمان فعلی خواهد شد. آیا موافقید که افزایش قیمت بلیت نداشته باشیم ولی معطلی در مترو بیشتر شود؟