جهان‌نما
زلمای خلیلزاد؛ استعفا پس از ناکامی
خروج عجولانه و بحث‌برانگیز آمریکایی‌ها از افغانستان، بالاخره نخستین قربانی خود را گرفت؛ زلمای خلیلزاد فرستاده ویژه دولت آمریکا، 2ماه پس از سقوط کابل استعفا کرد.
خبر استعفای خلیلزاد را آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد. او از خلیلزاد برای انجام خدماتش تشکر کرد و به توماس وست، معاون خلیلزاد که به‌عنوان جانشین او معرفی شده، خوشامد گفت. وست در دولت جو بایدن به‌عنوان معاون خلیلزاد کار خود را آغاز کرده بود.
بر کسی پوشیده نیست که زلمای خلیلزاد به‌عنوان فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور افغانستان، نقشی مهم و کلیدی در جریان مذاکرات آمریکا با طالبان و انعقاد توافقنامه صلح میان واشنگتن و طالبان در دوحه ایفا کرد؛ توافقنامه‌ای که به اعتقاد بسیاری زمینه‌ساز تسلط کامل طالبان بر افغانستان شد. در این توافقنامه که گفته می‌شود بندهای محرمانه هم داشته است، تاریخ 11سپتامبر به‌عنوان تاریخ خروج نیروهای آمریکایی از خاک افغانستان اعلام شده بود. همزمان با امضای توافق و اعلام این بند، حملات طالبان علیه مواضع نیروهای دولتی افغانستان نیز شدت گرفت تا اینکه نیروهای طالبان در نهایت موفق شدند نیروهای امنیتی را به زانو درآورند و روستاها و شهرهای کوچک و بزرگ را یکی پس از دیگری تصرف کنند. این در حالی است که زلمای خلیلزاد به فاصله 3ماه مانده به سقوط افغانستان به کنگره آمریکا رفت و خطاب به نمایندگان آمریکا گفت که پیش‌بینی‌ها در مورد پیشروی سریع نیروهای طالبان و سقوط کابل توسط آنها بعد از خروج ائتلاف بین‌المللی از افغانستان بدبینانه است.
گروه طالبان در سایه بی‌تفاوتی دولت آمریکا نسبت به سرنوشت دولت مرکزی افغانستان، موفق شد حدود یک‌ماه قبل از تاریخ تعیین شده برای خروج سربازان آمریکایی، کابل را تصرف کند. پس از آن خروج نیروهای آمریکایی با شتاب بیشتر و 2هفته پیش از پایان مهلت مقرر، به‌طور کامل انجام شد؛ وضعیتی که نشان داد آمریکایی‌ها بیش از دیگران برای خروج از افغانستان و سپردن سرنوشت این کشور به‌دست طالبان عجله داشتند. زلمای خلیلزاد فرد شماره یک دولت آمریکا در مذاکرات با طالبان بود. آمریکا در این مذاکرات متعهد به خروج از افغانستان شد اما هیچ تعهد بزرگی برعهده طالبان قرار نداد. این رویه در دولت بایدن هم ادامه پیدا کرد. به همین دلیل، بسیاری از تحلیلگران معتقدند عملکرد ضعیف خلیلزاد باعث رسیدن به چنین توافقی بوده است. خلیلزاد با اعلام استعفا از سمت خود، تأکید کرده که در مورد موانع پنهان موجود در پرونده افغانستان و شکست مذاکرات چندین‌ماهه با طالبان به‌زودی توضیح خواهد داد. رویترز گزارش داده که خلیلزاد در نامه استعفای خود به آنتونی بلینکن نوشته است: «مناسبات سیاسی بین دولت افغانستان و طالبان آنطور که پیش‌بینی شده بود، جلو نرفت.» او همچنین نوشته است: «با وجود تلاش‌های ما و دیپلماسی گسترده از سوی من، تیم ما و همچنان اصرار فراوان از سوی جامعه جهانی، افغان‌ها نتوانستند از این فرصت استفاده کنند و به جنگ 40ساله با یک روحیه سازنده و سازش عادلانه نقطه پایان بگذارند.»
زلمای خلیلزاد متولد شهر مزارشریف در شمال افغانستان است. او پس از تحصیل در دانشگاه آمریکایی بیروت با مهاجرت به آمریکا تحصیلاتش را در دانشگاه شیکاگوی این کشور ادامه داد و تابعیت آمریکایی گرفت. او در سال۱۹۸۵ وارد وزارت خارجه آمریکا شد و بعد از آن در سمت‌های مهمی در پست‌های دیپلماتیک فعالیت داشته است. خلیلزاد از سال۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ سفیر آمریکا در افغانستان و عراق بود. او پس از آن تا سال۲۰۰۹ نماینده آمریکا در سازمان ملل در نیویورک شد. خلیلزاد در سپتامبر۲۰۱۸ از سوی دولت ترامپ به‌عنوان فرستاده ویژه آمریکا در امور افغانستان منصوب شد. این سمت او در دولت بایدن نیز برقرار بود. استعفای زلمای خلیلزاد ۷۰ساله می‌تواند به‌معنای پایان کار سیاسی او باشد.
