سهم 20درصدی نمایشگاه از اقتصاد نشر

نشست خبری سی‌ویکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران یکشنبه، ۹ اردیبهشت‌ماه در مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران برگزار شد.

به گزارش همشهری، محسن جوادی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با اشاره به اهمیت نمایشگاه کتاب، واگذاری امور نمایشگاه به صنف را یک رویکرد دائمی دانست و گفت :« معاونت فرهنگی سعی کرده در چارچوب ضوابط و مقرراتی که دکتر صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در زمان معاونت فرهنگی دنبال می‌کرده است مسائل را دنبال کند و آن هم واگذاری بخش عمده‌ای از فعالیت‌های نمایشگاه کتاب به صنف است و سعی می‌کنیم این سیاست را در آینده تقویت و بخش‌های بیشتری را به صنف‌ها واگذار کنیم.»



افتتاح با حضور رئیس جمهور

سپس امیرمسعود شهرام‌نیا، مدیر مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی و قائم‌مقام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عنوان کرد که نمایشگاه ۱۱ اردیبهشت‌ با حضور رئیس‌جمهور افتتاح خواهد شد.
شهرام‌نیا همچنین به تقویت وجه فرهنگی نمایشگاه هم گریزی زد: «یکی از اولویت‌های ما در سال‌های گذشته تقویت دیپلماسی فرهنگی و ایجاد گفت‌وگو با جهان با فرهنگ و کتاب بوده است به همین دلیل برنامه کشور و شهر مهمان را داشتیم که این برنامه‌ها سال به سال تقویت می‌شود و سعی کرده‌ایم در کنار جنبه فروشگاهی نمایشگاه کتاب از جنبه فرهنگی غافل نشویم.»

او در ادامه درباره فضای نمایشگاه گفت:« ۱۳۰ هزار مترمربع در اختیار ناشران قرار گرفته است که تقریبا ۷۵ درصد فضاها زیر سقف رفته و شرایط بهتری فراهم شده است، اما از شرایط مطلوب فاصله داریم. علاوه بر بخش عمومی، بخشی از ناشران کودک و ناشران آموزشی به‌صورت کامل در فضای مسقف جانمایی شده‌اند و فقط ناشران دانشگاهی و دیجیتال در سازه‌های موقت هستند.»

مدیر مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران درباره بخش بین‌الملل نمایشگاه نیز گفت: حضور ۵۳ کشور در نمایشگاه قطعی شده است که برخی از آنها در بخش فروش هستند. مهمان ویژه ما کشور صربستان است که با هیأت ۳۰ نفره (وزیر فرهنگ، رئیس کتابخانه این کشور و هنرمندان و گروه موسیقی) به همراه شهر تونس به‌عنوان شهر مهمان با یک هیأت ۱۸ نفره (وزیر فرهنگ یا معاونش و همراهان) در نمایشگاه حضور خواهند داشت. همچنین وزیر فرهنگ ایتالیا با یک هیأت چهارنفره در نمایشگاه کتاب حضور خواهد داشت. به‌طور کلی از کشورهای آلمان، عمان، مجارستان، اتریش، روسیه و... ناشرانی در نمایشگاه شرکت کرده‌اند.»

در ادامه نشست یحیی دهقانی، معاون اجرایی نمایشگاه کتاب با بیان اینکه از حدود 4 سال قبل نمایشگاه با حضور فعال صنف برگزار شده است، گفت: «یکی از مسائلی که به صنف واگذار شده مسئله تبلیغات نمایشگاه است و امیدواریم صنف بتواند به لحاظ مالی به نمایشگاه کمک کند. انتظار ما از وزارت ارشاد این است که بخش‌های دیگر نیز به صنف واگذار شود.»
دهقانی با بیان اینکه هم‌اکنون غرفه‌های نمایشگاه به ناشران داخلی و خارجی واگذار شده است، گفت: «حدود ۲۰۵۰ ناشر داخلی تاکنون به‌صورت قطعی شرکت کرده‌اند. ناشران آموزشی که در رواق غربی جانمایی شده‌اند، ۱۱۳ ناشر با ۵۳۶ هزار عنوان کتاب هستند. ناشران دانشگاهی هم با ۵۰۱ ناشر و حدود ۶۸ هزار عنوان کتاب در شرق نمایشگاه و در سازه‌های موقت جانمایی شده‌اند. حدود ۲۸۸ ناشر کودک و نوجوان با ۳۳ هزار عنوان کتاب در رواق غربی و بخشی در چادر جانمایی شده‌اند، ناشران عمومی نیز با ۱۱۴۷ ناشر و حدود ۸۶ هزار عنوان کتاب در شبستان مصلا حضور خواهند داشت.»

او ادامه داد: «بخش خارجی نیز شامل ناشران عرب و لاتین است که ۸۶ ناشر عرب با حدود ۳۷ هزار و ۵۰۰ عنوان کتاب و ۴۶ ناشر لاتین با ۱۲۰ هزار عنوان کتاب در نمایشگاه حضور دارند. به‌طور کلی مجموع کتاب‌های ناشران خارجی ۴۶ هزار عنوان است. ۸۶ ناشر دیجیتال هم در سالن‌های مجزا و در شمال نمایشگاه جانمایی شده‌اند.»

همچنین همایون امیرزاده، سخنگوی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و رئیس رسیدگی به تخلفات ناشران با بیان اینکه مسائل حمایتی و نظارتی نمایشگاه قائل به آیین‌نامه‌هایی است که وجود دارد، گفت: «تاکنون ۱۵۲‌هزار و ۴۱۴ نفر برای دریافت بن‌کارت‌ موفق شده‌اند که ثبت نام قطعی داشته باشند. امسال دو روش تکمیلی برای دریافت بن‌کارت‌ها وجود داشت و سعی شده از میزان تخلفات در ارائه بن‌کارت‌ها کاسته شود. علاوه بر ظهور فیزیکی کارت، بخشی از بن‌کارت‌ها از طریق کارت‌های ملی هوشمند بوده است و افراد از این طریق می‌توانند بن‌کارت‌های خود را دریافت کنند. به‌طور کلی قریب به 7 میلیارد تومان در این بخش حمایت شده است. همچنین حدود ۱۰ هزار نفر از اهل قلم یارانه دریافت کردند که میزان آن 2میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان بوده است. بخشی از یارانه نیز به حمایت، تجهیز و نوسازی کتابخانه‌های شهر تهران اختصاص داده شده است. همچنین ۳۱ مؤسسه و کتابخانه عمومی برای دریافت بن‌کارت ثبت نام کرده‌اند.»

او همچنین از راه‌اندازی سامانه رصد بن‌کارت کتاب‌ها برای حمایت از ناشرانی که تخلف نمی‌کنند، خبر داد.

او همچنین اظهار کرد: «ناشرانی که در حوزه بزرگسال ۴۰ عنوان کتاب و در حوزه کودک ۴۵ عنوان کتاب داشتند می‌توانستند در نمایشگاه حضور داشته باشند و ناشرانی که کمتر از این تعداد کتاب داشتند می‌توانند با یک ناشر همراه شرکت کنند.»



حذف فروش یک روند طولانی است

محسن جوادی نیز درباره اینکه آیا جنبه فروشگاهی نمایشگاه کتاب تهران حذف خواهد شد یا نه، گفت: «حذف فروش کتاب از نمایشگاه یک روند طولانی‌تر را می‌طلبد تا نمایشگاه کتاب بُعد فرهنگی بیشتری داشته باشد. این امر در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست اما به سمت تقویت کردن وجه فرهنگی نمایشگاه می‌رویم. برنامه‌ای برای کوتاه‌مدت نداریم که فروش کتاب را در نمایشگاه حذف کنیم.»

شهرام‌نیا نیز درخصوص این سؤال اظهار کرد: «گردش مالی نمایشگاه کتاب تهران حدود ۲۰ درصد گردش مالی صنعت نشر است و این امکان وجود ندارد که این گردش مالی حذف شود. اگر این گردش مالی حذف شود بیشتر به ضرر ناشران کودک و عمومی است و ناشران دانشگاهی کمترین آسیب را می‌بینند.»

یحیی دهقانی هم در این زمینه توضیح داد: فروش کتاب در نمایشگاه بیشتر به‌صورت نقدی است. ناشران بیشتر کتاب‌های خود را با چک و در بازه زمانی 10-9 ماهه می‌فروشند. نمایشگاه کتاب فرصتی برای نقدینگی ناشران است. بیشتر ناشران در نمایشگاه حاضر هستند تا هزینه‌ خرید کاغذ و تولید کتاب را فراهم کنند. بیش از ۹۰ درصد ناشران با حذف فروش کتاب در نمایشگاه مخالفت خواهند کرد.