جامعه مصرفی و شهر پسامدرن

کتاب «جامعه مصرفی و شهر پسامدرن» اثر دیوید کلارک -استاد جغرافیای انسانی در دانشگاه لیدز- که در سال 2003 و توسط انتشارات راتلج منتشر شد متأثر از کارهای بانفوذ نظریه‌پردازانی نظیر ژان بودریار و زیگمونت باومن است. فحوای اصلی کتاب به قول خود نویسنده این است که جامعه مصرفی، شهر را در تصویر خاص آن دوباره شکل داده است.

کلارک در تبیین روابط میان مصرف و شهر نگاه عمیقی به الزامات مصرف‌گرایی برای شهر دارد. مصرف‌گرایی مدنظر وی فراتر از خرید و استفاده از کالاهاست و او به این مسئله می‌پردازد که چگونه مصرف‌گرایی، ماهیت و طراحی شهری را دوباره شکل می‌دهد.

 این کتاب، تحول جامعه امروزی غرب و انواع متفاوت مصرف را تبیین می‌کند و بر این اعتقاد است که هسته اصلی زندگی شهری، مصرف‌گرایی است. از منظر رابطه مصرف و شهر، کلارک به موضوعات عمیق‌تری نیز می‌پردازد. در بحث از نابرابری‌های اجتماعی که به مصرف شهری برمی‌گردد، کلارک به‌ویژه تحت‌تأثیر بودریار و باومن است؛ این تأثیر در مباحث بعدی کتاب نظیر بحث سبک زندگی نیز به خوبی مشخص است.

شاید بتوان گفت که فصل دوم، مهم‌ترین فصل کتاب است که به شکلی جزئی به مصرف‌گرایی و شهر می‌پردازد و برای کسانی که علاقه‌مند به بحث درباره مصرف‌گرایی و رابطه آن با شهر هستند بسیار مفید خواهد بود.

 با این حال، همه فصول کتاب چه به شکل جداگانه و چه در کلیت کتاب، حاوی دیدگاه‌های نظری ارزشمندی است که برای همه افراد علاقه‌مند به تبیین تئوریک شهرهای امروزی که روزبه‌روز به مصرف‌گرا شدن متمایل می‌شوند بسیار کمک‌کننده خواهد بود. در مجموع می‌توان کل کتاب را به این شکل معرفی کرد که هدف اصلی آن تبیین ماهیت مصرف‌گرایی و محوریت آن برای شهر پسامدرن است و این هدف را از این طرق پی می‌گیرد: توجه به توسعه مصرف‌گرایی به‌عنوان جنبه اصلی حیات اجتماعی شهری، تشریح این مسئله که نابرابری‌های اجتماعی به شکلی فزاینده حول مصرف ساختار یافته‌اند، نشان‌دادن پیامدهای پنهان مصرف‌گرایی، تعمق در معنای سبک زندگی و پرداختن به ماهیت در حال تغییر واقعیت در عصر جهانی‌شدن.