سفره پربرکت خلیج فارس

 چند روزی می‌شود فصل صید میگو در دریای جنوب کشور به پایان رسیده است؛ فصلی که از مهر آغاز شد و تا آذر ادامه یافت. فصل صید که از راه می‌رسد کارهای خانه و خانه‌داری تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. زنان خانه، کندروه به تن می‌کنند و برقع به صورت می‌زنند تا در لوای رنگین‌کمانی لباس‌های محلی دوشادوش مردان در فصل صید مشغول کار شوند.

میگو در دامن رنگین زنان

حلقه‌های زنانی که گرد هم جمع و به پاک کردن میگو مشغول شده‌اند، در بوشهر دیدنی است. ‌ام علی یکی از زنان بوشهری است که در جمع دختران و عروس‌های خود پای بساط پارچه‌ای و رنگارنگ حاوی میگو نشسته است و با دست‌های چروکیده‌اش این جانور دریایی را پاک و آماده پخت می‌کند. او می‌گوید: شهریور که به نیمه می‌رسد، خانه‌های بوشهر و بندرعباس خالی می‌شود. همه زنان و مردان در کنار دریا زندگی می‌کنند.  میگوهای نرم و لغزنده را به کناری می‌زند و سبدهای پر شده را جابه‌جا می‌کند. نیمی از عمرش را پایان تابستان‌ها پای همین کار گذرانده و حالا هم هر 3 ماه پاییز با بچه‌هایش به این کار مشغول است.

بازار میگو، داغ داغ است

فصل صید میگو که تمام می‌شود، بازار فروش حسابی داغ می‌شود. این حرف را غلامرضا بروزی می‌زند؛ صیادی که معتقد است طعم میگوهای جنوب را هیچ‌جا ندارد و همین موجب شده است عاشقان میگوی جنوب در این روزها برای خرید میگوی تازه راهی بندرعباس شوند. 

شیوه جدید صید، دریا را لخت کرده

ناخدا کریم یکی از صیادان میگو در جنوب است. کسی که 40 سال از عمرش را در این کار گذرانده است. می‌گوید: در گذشته از ترال کفی و کف‌روب خبری نبود. صیادان با مشتا و چل و پارو (ابزار مخصوص صیادی) به صید میگو می‌رفتند. این روش‌ها خیلی بهتر بود.  این صیاد سواد چندانی ندارد، اما خوب می‌داند روش‌های پیشرفته امروزی چه بلایی سر دریا و جانورانش می‌آورد. توضیح می‌دهد: ترال کفی و کف‌روبی هر چه را در دریا هست جمع می‌کند و با خود می‌آورد.  یعنی علاوه بر میگو جانورهای دیگر هم صید می‌شود که این به صلاح دریا نیست. نفسی تازه می‌کند و با بیان این‌که زندگی مردم جنوب با میگو گره خورده است، ادامه می‌دهد: مشتایی که در قدیم از مهر (شاخه درخت خرما) ساخته می‌شد، بهترین وسیله برای صید میگو بود؛ همان قدیمی‌ترین شیوه صید در منطقه هرمزگان. هر چند بعدها از تور استفاده کردند که بین اهالی بومی به آن چل می‌گفتند، اما امروزه دیگر از این روش‌های قدیمی خبری نیست و اگر هم باشد، خیلی محدود است. در واقع آنچه در این روش‌های صیادی حرف اول را می‌زد، وابسته به جزر و مد آب بود. اغراق نیست اگر بگویم که مشتا از نوع صید انتظاری است.

تقلید، کار دست صیادان میگو داد

احسان امیری کارشناس حوزه شیلات است. او می‌گوید: در دهه 40 ماهیگیران هرمزگانی با تقلید از روش شرکت‌های خارجی و با به کار بردن تور کف‌روب توانستند درآمد زیادی کسب کنند. استمرار این روش که از سوی شرکت‌های مختلف هم انجام می‌شد، موجب شد ذخیره میگو در این منطقه به حداقل برسد.  او ادامه می‌دهد: در دهه 40 چند شرکت خارجی با دولت ایران برای کسب اجازه صید در منطقه ه رمزگان وارد مذاکره شدند. این مجموعه شامل یک کشتی بزرگ مادر مجهز به سردخانه، تونل انجماد و بسته‌بندی و ده‌ها کشتی ماهیگیر بود که هر کدام از کشتی‌های ماهیگیری دارای 3 تور کف‌روب بودند و در 3 شیفت به صید میگو مشغول می‌شدند. به کارگیری این شیوه ظرف چند سال ضربه‌ جبران‌‌ناپذیری به نسل میگوهای منطقه هرمزگان زد.

طرح دریابست برای حفاظت از منابع 

سید پرویز محبی، مدیر‌کل شیلات هرمزگان، استفاده از مشارکت تعاونی‌های صیادی میگوگیر برای تقویت حفاظت منابع، اجرای طرح دریابست برای نخستین بار، حضور منظم و به‌ موقع نیروهای حفاظت منابع و انجام گشت‌های هدفمند، بازدید منظم کارشناسان صید و کارشناسان پژوهشکده از عملیات صید شناورها و جلوگیری از صید شناورها در شب و ساعات خارج از زمان تعیین شده را از مهم‌ترین اقدامات مدیریتی انجام شده برای اداره کردن بهتر فصل صید میگو اعلام می‌کند و می‌گوید: امسال طرح دریابست برای نخستین بار با هدف حفظ ذخایر آبزیان پیش از فصل صید میگو اجرا شد. 

صید 2040 تن میگو در آب‌های هرمزگان 

در فصل صید میگوی امسال که از 11 مهر تا 5 آذر به مدت 43 روز مفید اجرا شد، در مجموع 2 هزار و 40 تن میگو در آب‌های استان صید شد. صید میگوی امسال به علت طرح دریابست، رها‌سازی بیش از 40 میلیون قطعه بچه‌میگو، مشارکت جامعه صیادی در حفاظت از منابع آبزیان شیلات هرمزگان و همچنین کنترل صید غیرمجاز، نسبت به مدت مشابه سال گذشته 23 درصد افزایش یافته است. با وجود افزایش صید در هرمزگان اما همچنان چابهار و کنارک در استان سیستان و بلوچستان، رتبه اول صید ماهی ومیگو در غرب اقیانوس هند را در اختیار دارند.