کامیون‎های وارداتی پشت در‌های مشکلات

فتانه احدی- روزنامه‌نگار

روند کند نوسازی کامیون‌های فرسوده و ترخیص نشدن کامیون‌های وارداتی در گمرک موجب اعتراض واردکنندگان و شرکت‌های حمل‌ونقل و کامیون‎داران شده است. با اینکه این طرح اجرایی شده است اما هنوز مشکلاتی وجود دارد که مانع اجرای صددرصدی این طرح شده است. برای روشن شدن دلایل این موضوع با دبیر کانون سراسری کامیون‌داران صحبت کرده‌ایم.

واردات در بخش‎های مختلف
 براساس بند 3ماده 30قانون احکام دائمی کشور اجازه واردات تا 3سال کارکرده اروپایی به وزارت راه و شهرسازی داده شده که از این طریق بتواند ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای را نوسازی کند. احمد کریمی استفاده از ارز خارجی را از شرایط سخت واردات کامیون می‌داند، بدان معنی که هیج ارزی برای واردات خودروهای سنگین نباید از کشور خارج شود و واردکننده باید به هر نحوی از ارز کشورهای خارجی برای خرید خودرو استفاده کند؛ از طریق صادرات یا تامین منابع مالی در خارج از کشور.
به‌گفته دبیر کانون سراسری کامیون‌داران، وزارت راه و شهرسازی در آیین‌نامه‌ای وارد‌کنندگان را به بخش‎های مختلف تقسیم کرده است. در بخش اول برای مشارکت شرکت‌های خودروساز در این طرح نیز اعلام کرده‌اند که هر شرکت در هر مرحله می‌تواند یک هزار سفارش ثبت کند. برای مثال اگر 20شرکت خودروسازی داشته باشم 20هزار خودرو می‌توانند ثبت کنند. در بخش بعدی شرکت‌های واردکننده، شرکت‌هایی که سابقه زیادی در واردات دارند به اضافه شرکت‌هایی که در امر واردات قطعات کامیون و مرتبط با حمل‌ونقل و لاستیک فعالیت دارند تا سقف 50درصد می‌توانند واردات داشته باشند. در بخش سوم شرکت‌های حمل‌ونقل می‎توانند برای تقویت و توسعه ناوگان خود به ازای هر شرکت حمل‌ونقل 50درصد واردات داشته باشند. در آخر هم کامیون‌دارانی که دارای ناوگان فرسوده هستند تا سقف 10دستگاه اجازه واردات دارند. البته در واقع همه گروه‎های اول تا سوم، کامیون را برای گروه چهارم یعنی دارندگان ناوگان فرسوده وارد می‌کنند.

مخالفان سرسخت این طرح
این طرح مخالفان سرسختی دارد که با مقاومت‌های خود سعی دارند مانع واردات کامیون و خودروهای سنگین شوند. کریمی در این‌باره می‌گوید:«حدود یک سال پیش با ابلاغ وزیر وقت، این طرح به‌دلیل انحصارطلبی و منافع شخصی با مقاومت و مخالفت برخی از شرکت‎های خودرو‌ساز مواجه شد. ضربه خوردن تولید را بهانه قرار دادند. درصورتی که این شرکت‌ها به آن شکلی که مدعی هستند تولید ندارند. تنها شرکت ایران‌خودرو است که خودروی بنز را با تکنولوژی دهه 60تولید می‌کند. باقی این شرکت‎ها مونتاژکار هستند. برخی نیز زحمت مونتاژ به‌خود نمی‌دهند و کامیون بی‌کیفیت چینی را وارد بازار می‌کنند و بدون هیچ نظارتی با قیمت‌های غیرواقعی عرضه می‌کنند.»

مانعی دیگر در اجرای طرح جایگزینی کامیون‌های فرسوده
موانع بسیاری وجود دارد که این طرح یا پیش نرود یا به کندی انجام شود. باید برای رساندن کامیون به خریداران همه موانع را پشت سر گذاشت. یکی دیگر از این موانع این است که در فرایند نوسازی، سازمان بازرسی وزارت راه، پیش‌بینی دقیق و درستی برای اجرای این طرح نداشته که باعث شده مشکلات متعددی در زمینه واردات مواجه به‌وجود ‌آید. دبیر کانون سراسری کامیون‌داران معتقد است حدود 6هزار دستگاه کامیون در گمرکات کشور دپو شده و هر کدام به‌دلیلی امکان ترخیص ندارد. ضمن اینکه درصورت ترخیص و بعد از آن هم، به‌دلیل اینکه قرارداد شفاف با درنظر گرفتن حقوق طرفین بین متقاضی و واردکننده نیست در آینده باز به مشکل خواهند خورد. کریمی دلالان و سرمایه‌دارانی که کامیون‌های فرسوده را خریداری کرده‎اند را نیز دلیل دیگری برای ایجاد مشکل در روند کار می‌داند و می‌گوید:«این افراد بازار را در دست گرفته و اجازه نمی‌دهند کامیون‌های وارداتی به‌دست مصرف‌کننده برسد. کامیون‎‌ها را با دوبرابر قیمت به فروش می‌گذارند.»

 دادستانی وارد عمل شده است
با توجه به مشکلاتی که توسط سودجویان این عرصه به‌وجودآمده است دادستانی با پیگیری معاون امور گمرکی وارد این ماجرا شده و به متخلفان هشدار داده است. به‌گفته کریمی از سوی دادستانی برای سازمان‌های استاندارد، محیط‌زیست، امور مالیاتی، حمل‌ونقل جاده‌ای و گمرک و بانک مرکزی شرکت‌های خودرو‌ساز و شرکت‌های واردکننده شرح وظایفی ایجاد شده که به‌نظر می‌رسد در آینده شرایط بهتری ایجاد خواهد شد. با دخالت دادستانی به‌نظر می‌رسد طی 2تا 3هفته آینده حجم قابل توجهی از این ناوگان ترخیص و پلاک شده و در اختیار متقاضیان قرار داده شود.