نگاهی به سابقه رئیس جدید سازمان سینمایی و چالشهای پیش روی او
مرد مورد اعتماد
سرانجام با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمد خزاعی بهعنوان رئیس سازمان امور سینمایی و سمعی بصری منصوب شد. چهارشنبه هفته گذشته، محمدمهدی اسماعیلی یکی از مهمترین تصمیمات روزهای شروع کارش در سمت وزیر ارشاد دولت سیزدهم را اخذ کرد و سکان سازمان سینمایی را بهدست محمد خزاعی سپرد. از زمانی که محمدمهدی اسماعیلی توانست برای نشستن بر صندلی وزیر ارشاد از مجلس رأی اعتماد بگیرد، این پرسش مطرح شد که او چهکسی را بهعنوان رئیس سازمان سینمایی برمیگزیند تا بتواند برنامههای اسماعیلی و دولت سیزدهم را در حوزه سینما پیش ببرد. مثل همیشه، چندین نام مختلف با کارنامههای متفاوت به میان آمد که با وجود برخی افتراقها در یک نکته اشتراک داشتند و آن مورد وثوق بود.
در نهایت، روز چهارشنبه قرعه به نام محمد خزاعی افتاد تا تلاش کند در شرایطی که سینمای ایران یکی از بحرانیترین دورههای خود را تجربه میکند، آن را به سمتوسویی هدایت کند که مطابق با سیاستهای فرهنگی دولت سیزدهم است.
مدیر انقلابی جوان
محمد خزاعیفدافن متولد سال 1355است و جزو مدیران جوان انقلابی محسوب میشود. با وجود جوانی، خزاعی با سمتهای مدیریتی در سینمای ایران بیگانه نیست و پیشتر در سال 1390و در زمان حضور جواد شمقدری در سازمان سینمایی، درحالیکه فقط 35سال داشت، دبیر سیامین جشنواره فیلم فجر شده بود. همچنین وی از سال 1389تا 1396دبیری دوره یازدهم تا پانزدهم (5دوره) جشنواره فیلم مقاومت را بر عهده داشته است. جز اینها، خزاعی تهیهکننده سینماست و از سال 1383تاکنون تهیهکنندگی 9فیلم را انجام داده است. فیلم جنجالی «قلادههای طلا» (ابوالقاسم طالبی، 1390) یکی از فیلمهایی است که خزاعی تهیهکننده آن بوده است. این فیلم که به وقایع انتخابات سال 1388میپرداخت، با واکنشهای زیادی همراه بود. دیگر فیلم مهمی که خزاعی در این سالها تهیه کرده، فیلم «به وقت شام» (ابراهیم حاتمیکیا، 1395) است که برای نخستین بار موضوع حضور مستشاری ایران در سوریه دستمایه فیلمی سینمایی قرار گرفت. خزاعی با عالم سیاست نیز بیگانه نیست و در انتخابات ششمین دوره شورای اسلامی شهر تهران که خرداد امسال برگزار شد، نامزد «ائتلاف بزرگ برای مردم» (مورد حمایت جبهه پایداری) بود و با ۳۹هزار و 292رأی بهعنوان آخرین عضو علیالبدل شورای شهر تهران انتخاب شد و از راهیابی به شورا بازماند. سمتهایی که خزاعی طی سالهای گذشته داشته و روابط او با گروههای سیاسی و فیلمهایی که تهیه کرده نشان از این دارد که او فردی مورد اعتماد است و احتمالا همین مورد اعتماد بودنش باعث شده که در وضعیت نابسامان فعلی سینما زمام امور به دستش سپرده شود. تجارب سالیان گذشته نشان میدهدسینما حوزهای است که وزارت ارشاد به تنهایی متولی آن نیست و گروهها و سازمانهای مختلف نسبت به اتفاقاتی که در این حوزه میافتد حساس هستند و درصورت صلاحدید رأسا اقداماتی انجام میدهند که کار رئیس سازمان سینمایی را بسیار سخت میکند و گاه حتی اعتبار او را نزد بدنه سینما و عموم جامعه زیر سؤال میبرد. اما حضور شخصی مثل محمد خزاعی چه بسا باعث شود که همه امور سینما صرفا از کانال سازمان سینمایی انجام شود.
اجرای ضوابط و انتخاب مدیران
در حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای انتصاب محمد خزاعی به ریاست سازمان سینمایی 12بند آمده که از خزاعی خواسته شده این نکات مورد اهتمام وافر وی قرار گیرد. این 12بند عبارتند از:
1.برنامهریزی جهت حفظ و انتقال معارف، ارزشها و دستاوردهای انقلاب اسلامی از طریق آثار سینمایی و مستند در سطح جهان.
2. برنامهریزی برای صدور مجوز، هدایت، حمایت و نظارت درخصوص تأسیس و فعالیت کانونها، انجمنها ، مؤسسات و آموزشگاههای سینمایی.
3. تعیین ضوابط صدور پروانه تولید و نظارت بر اعمال آن در ساخت آثار سینمایی و سمعی و بصری.
4.تعیین ضوابط و نظارت بر برگزاری جشنوارههای ملی و بینالمللی سینمایی و مستند در کشور.
5. تعیین ضوابط شرایط شرکت در جشنوارههای سینمایی خارج از کشور.
6. تعیین ضوابط خرید و پخش آثار سینمایی و مستند خارجی. 7. تربیت نسل جوان هنرمند باورمند به کشور و انقلاب با استفاده از ظرفیت آموزشی و حمایتی مؤسسات وابسته به سازمان مانند مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، انجمن سینمای جوان ایران و... .
8.برنامهریزی جهت حمایت از ساخت آثار سینمایی فاخر مبتنی بر فرهنگ و تاریخ غنی کشور و رخدادهای انقلاب و دفاعمقدس.
9.حمایت هدفمند از تولیدات سینمایی با استفاده از ظرفیت بنیاد فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و انجمن سینمای جوان ایران.
10. تعامل و حمایت از مجموعههای صنفی حوزه سینما و مجموعههای برگزارکننده جشنوارههای سینمایی در کشور.
11.افزایش سرانه سالنهای سینمایی در کشور از طریق تعامل و تفاهم با مجموعههای مرتبط بخش خصوصی جهت ساخت و نوسازی سالنهای سینما.
12. سازماندهی وضعیت نمایش خانگی. آنچه در این 12بند چشمگیر است تأکید وزیر ارشاد برای تعیین ضوابط مختلف از سوی رئیس سازمان سینمایی است. این در حالی است که همین حالا هم موضوعاتی همچون صدور پروانه ساخت یا برگزاری جشنوارههای سینمایی دارای ضوابط هستند، اما آنچه معمولا مورد گله سینماگران است شفاف نبودن این ضوابط و سلیقهای برخورد کردن با این مقررات است.
احتمالا اجرای ضوابط فعلی یا تعیین ضوابط جدید جدیترین چالش خزاعی نیست بلکه اجرای ضوابط و عملی کردن آنها میتواند آزمونی بسیار سخت برای وی باشد.
یکی دیگر از تصمیمات مهم خزاعی تعیین مدیران جدید برای بنیاد سینمایی فارابی، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و انجمن سینمای جوان ایران است.
تعیین این مدیران میتواند نشان دهد که سینمای ایران در 4سال آینده به چه سمتی خواهد رفت. همچنین درحالیکه بودجه فرهنگی کشور بهدلیل تحریمها تقلیل پیدا کرده، باید دید سازمان سینمایی حمایت از کدام فیلمها و سینماگران را در دستور کار قرار میدهد. توسعه زیرساختهای سینمای ایران که سالنهای سینما مهمترینشان محسوب میشود یکی دیگر از مواردی است که فکر رئیس سازمان سینمایی را بهخود مشغول خواهد کرد.
ایجاد تحرک انقلابی در همه بخشهای سینما
پنجشنبه گذشته اولین روز کاری محمد خزاعی تلقی میشد و او با حضور در جمع معاونان، مدیران کل و مدیران مؤسسات تابعه رسماً فعالیت خود را بهعنوان رئیس سازمان سینمایی آغاز کرد. خزاعی در این جلسه در بخشی از سخنانش گفت: «سینمای ایران غنی و ارزشمند است و بعد از انقلاب اسلامی این سینما با تغییر رویکرد و افقها، جهشها و دستاوردهای خوبی داشته است ولی این به هیچ وجه بهمعنای نزدیک شدن به اهداف و ایدهآلها نیست و در گام دوم انقلاب به لزوم حرکت بر ریل انقلاب و ایجاد تحرک انقلابی در همه بخشهای سینما و هنر اعتقاد دارم و همچنین به ضرورت تحول ساختارها ، مدلها ، استراتژی ، کالبدشکافی و دروندرمانی سینما نیاز داریم و برای ایجاد این تحول به تعبیر رهبری نیازمند بازسازی انقلابی هستیم.» وی در بخش دیگری از سخنانش افزود: «ماموریتهای جدید فرهنگی دولت در حوزه سینما توسط آقای دکتر اسماعیلی ابلاغ شده و این برنامهها باید با کمک اهالی سینما و رسانه شکل اجرایی پیدا کند که بیشترین بخش در جهت تحقق حل مشکلات اهالی سینما و برونرفت از وضعیت موجود است. تقویت نیروی انسانی جدید،توجه جدی به مضامین انقلاب اسلامی، دفاعمقدس ،دیپلماسی فرهنگی ، منافع ملی و فیلمهای اجتماعی و کمدی با مضامین سالم و خانوادهمحور قطعا در دستور کار سازمان سینمایی خواهد بود.»