نابرابری در دسترسی به واکسن در اروپا

تقریبا دوسوم بزرگسالان در اتحادیه اروپا هر دو دوز واکسن خود را دریافت کرده‌اند و اتحادیه اروپا، در این زمینه در سراسر دنیا پیشرو است، اما این آمار خیره‌کننده، واقعیت ناراحت‌کننده‌ای را پنهان می‌کند: توزیع واکسن در اتحادیه کاملا نابرابر است و شکاف بزرگ بین کشورها وجود دارد.
به گزارش سی‌ان‌ان، برخی کشورها، ازجمله مالت، ‌پرتغال و دانمارک، وضعیتی بی‌نظیر دارند و نرخ پوشش واکسیناسیون در آنها 90درصد است، اما در همین حال، کشورهایی مثل رومانی و بلغارستان، به‌ترتیب فقط 33و23درصد بزرگسالانشان را کاملا واکسینه کرده‌اند. مسئله، کمبود واکسن نیست. تمامی کشورهای اتحادیه اروپا به واکسن‌هایی که این اتحادیه تأیید کرده، یعنی فایزر، مدرنا، آسترازنکا و جانسون و جانسون دسترسی دارند. خود کشورها هم این اجازه را دارند هر واکسن دیگری که دوست دارند، تهیه کنند و در همین راستا، مجارستان برای نمونه واکسن روسی اسپوتنیک وی را تهیه کرده است.
ایوان کراستف، استاد علوم سیاسی و یکی از بنیانگذاران شورای اروپایی روابط خارجی به سی‌ان‌ان گفته است: «آنها واکسن دارند. هر کسی که بخواهد واکسن بزند می‌تواند.»
کراستف اما به این مسئله اشاره می‌کند که مثلا در بلغارستان، مردم به‌خاطر مسائلی گوناگونی ازجمله بی‌ثباتی سیاسی، رواج تئوری‌های توطئه و نداشتن اطمینان به مقامات، در اصل واکسیناسیون تردید دارند.
هم بلغارستان و هم رومانی شاهد اوج‌گیری موارد ابتلا به کرونا در یک‌ماه گذشته بوده‌اند. رومانی در یک هفته گذشته، 800مرگ را ثبت کرد که معادل میزان مرگ‌ومیر در موج اول همه‌گیری در این کشور بوده است.
مرکز مقابله با گسترش بیماری‌های اروپا هشدار داده است که کشورهای عضو اتحادیه باید دلایل تردید مردم درباره واکسن را شناسایی و رفع کنند، چون درصورت تداوم این وضعیت، کسانی هم که هر دو دوز واکسن را دریافت کرده‌اند در معرض خطر قرار خواهند گرفت.
ماه آینده، بلغارستان سومین انتخابات پارلمانی خود در سال‌جاری میلادی را برگزار می‌کند. 2رأی‌گیری قبلی، در آوریل و جولای، به بن‌بست رسید و دولتی تشکیل نشد. در نتیجه، کشور ماه‌هاست درگیر یک کارزار انتخاباتی است و فضایی برای مباحث دیگر وجود ندارد. کراستف گفته است: «بیشتر از اینکه درباره واکسن کارزار شود، شاهد کارزارهای انتخاباتی هستیم. نه دولت قبلی و نه دولت موقت، واکسن را اولویت خود قرار نداده‌اند.»
مردم در این کشور البته به هرچیزی که سیاستمداران بگویند هم تردید دارند و با نگاه شک به آن نگاه می‌کنند. سال گذشته تظاهرات سراسری علیه فساد، با چنان برخورد خشنی از سوی پلیس مواجه شد که مردم شوکه شدند.
دولت رومانی در دیگر سو، اخبار جعلی و تئوری‌های توطئه را مقصر واکسیناسون ضعیف در این کشور خوانده است.
در هر دو کشور نابرابری‌های عمیقی هم در جریان است. جوامع محلی روما در هر دو کشور، پایین‌ترین نرخ واکسیناسیون را دارند. دیمیتار دمیتروف، مدیر گروه روما در مؤسسه جامعه آزاد در صوفیه، گفته است که دلیل این وضعیت، ‌نوع رابطه پرتنش این اقلیت با جامعه در مقیاس کلان است.
دمیتروف معتقد است که دسترسی به کلینیک‌های واکسیناسیون برای بسیاری از مردم، به‌خصوص در نقاط دورافتاده، بسیار سخت است؛ «اگر قرار باشد سوار اتوبوس و یا قطار شوید و 100کیلومتر سفر کنید و بعد در بیمارستان‌ها در صف بایستید، زمان و پولتان را از دست می‌دهید. خود واکسیناسیون رایگان است، اما رسیدن به جایی که واکسن می‌زنند اینطور نیست.»
دولت رومانی اخیرا اعلام کرده است که منابع اضافی برای تضمین دسترسی مردم به واکسن اختصاص خواهد داد. برای نمونه دولت گفته است که به خانه افرادی که توانایی رفتن به کلینیک ندارند، پزشک اعزام خواهد کرد تا به آنها واکسن بزند.

اختلاف شرق-غرب
اما این تنها بلغارستان و رومانی نیستند که با بدبینی عمومی مردم به واکسن مواجه هستند. به‌نظر می‌رسد که اتحادیه اروپا به دو بخش مجزا تقسیم شده است. در یک بخش تقریبا همه واکسینه شده‌اند. بخش دیگر اما همچنان به‌خاطر وجود بی‌اعتمادی عمیق به واکسن، برای متقاعد کردن عده بسیار زیادی از جامعه دست و پا می‌زند.
خطی که این دو بخش را از هم جدا می‌کند، به‌صورت معناداری در واقع همان دیواری است که روزگاری شرق و غرب را از نظر فیزیکی از هم جدا می‌کرد.
از 27عضو اتحادیه اروپا، 15کشوری که عملکرد بهتری در واکسیناسیون دارند، همگی در سمتی هستند که قبلا بلوک غرب خوانده می‌شد، درحالی‌که 10کشور پایین جدول عملکرد واکسیناسیون، همگی حکومت‌های سابق کمونیستی هستند. یونان و لیتوانی تنها کشورهایی هستند که از این روند پیروی نمی‌کنند؛ لیتوانی در جدول شانزدهم و یونان هفدهم است.
تمام کشورهای بلوک غرب سابق، به جز یونان، دست‌کم 70درصد بزرگسالان خود را کاملا واکسینه کرده‌اند. هیچ‌کدام از کشورهای بلوک شرق سابق هنوز به این آمار نرسیده‌اند.
آنا نیچیسکا، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه ورشو درباره تردید مردم به واکسن تحقیق کرده و گفته است که در اینجا، تاریخ هم نقش مهمی بازی می‌کند؛ «مردمی که تحت سلطه کمونیسم شوروی زندگی کرده‌اند، اعتماد کمتری به دولت و سیستم خدمات درمانی دارند...تصمیم برای واکسیناسیون براساس اعتماد گرفته می‌شود و اجباری کردن آن اثر معکوس خواهد داشت. باید در خاطر داشته باشید که در بسیاری از کشورها سنت دیرینه تقابل با حاکمیت وجود دارد در نتیجه مردم راهی برای امتناع از تزریق واکسن اجباری پیدا خواهند کرد.»