تمام تضمین‌های واکسن

زهرا رستگارمقدم- روزنامه‌نگار

برای آن دسته که دوز دوم واکسن را هم دریافت کرده‌اند شاید سؤال اصلی این باشد که واکسن تزریقی‌شان چند ماه بدن‌شان را در مقابل ویروس مقاوم نگه می‌دارد؟ و آیا پس از این نوبت نیز باید دوباره واکسن زد؟ شاید برای پاسخ قطعی به این پرسش هنوز زود باشد، اما آزمایش‌ها نشان می‌دهد که واکسن‌های کووید-۱۹ اثربخشی بالایی دارد، هرچند هنوز صددرصد مؤثر نیستند. درنظر بگیرید، هنگامی که فرد در معرض ویروس قرار می‌گیرد، سلول‌های ایمنی بدن به نام لنفوسیت‌های B و T فعال می‌شوند. لنفوسیت‌های B آنتی‌بادی تولید کرده و لنفوسیت‌های T به‌صورت مستقیم سلول‌های آلوده به ویروس را از بین می‌برند و لنفوسیت‌های خاطره‌دار تولید می‌شوند که تا سال‌های طولانی باقی می‌مانند و برای شناسایی و پاسخ دادن به همان پاتوژن، درصورت مواجهه مجدد نقش ایفا می‌کنند. ماندگاری ایمنی در برابر ویروس کرونا بعد از تزریق واکسن‌های کووید -۱۹ مشخص نیست، اما دانشمندان انتظار دارند که دو هفته بعد از کامل شدن واکسیناسیون، فرد واکسینه شده حداقل 6ماه در برابر ویروس ایمنی داشته باشد. ایمنی‌زایی واکسن‌های کووید-19 حدود دو هفته بعد از تزریق نوبت دوم کامل می‌شود.

واکسن مدرنا و فایزر
تازه‌ترین تحقیقات در آمریکا نشان داده واکسن مدرنا می‌تواند در بدن بیماران ایمنی ایجاد کند؛ این واکسن دوبار و در فاصله ۲۸روز به فرد تزریق می‌شود. ایمنی واکسن می‌تواند برای ۳‌ماه در بدن فرد باقی بماند. متخصصان می‌گویند میزان آنتی‌بادی خون با گذشت زمان کاسته می‌شود و دوز سوم واکسن نیز برای محافظت خاص در برابر جهش B۱.۳۵۱ طراحی شده. آنتونی فائوچی، مدیر مرکز مقابله با بیماری‌های عفونی آمریکا در این‌باره می‌گوید: «احتمال می‌رود که سیستم ایمنی بدن بتواند با به یاد داشتن ویروس کرونا، پس از کاهش سطح آنتی‌بادی بدن درصورت مواجهه مجدد با کووید-۱۹، پادتن لازم را دوباره تولید کند». درباره واکسن فایزر نیز گفته می‌شود آن دسته که هر دو دوز را دریافت کرده‌اند، حداقل شش‌ماه ایمنی بالایی دارند. البته این به آن معنا نیست که ایمنی در شش‌ماه متوقف می‌شود، بلکه به آن معنی است که قدیمی‌ترین داوطلبان در آزمایش‌ها تاکنون مصون بوده‌اند. در اصل ممکن است واکسن فایزر از واکسن‌هایی باشد که تنها یک‌بار تزریق شود، شبیه به واکسن ضد‌سرخک که در ۹۶درصد افراد یک‌بار برای همیشه از عفونت محافظت می‌کند. این گمان از آنجا ناشی می‌شود که ایمنی فایزر حتی در‌ماه ششم بالاتر از ۹۱درصد بوده است.

دوزهای بعدی برای اطمینان
میانگین مدت ایمنی ایجاد شده پس از تزریق واکسن کرونا یک سال است که البته این مدت براساس عوامل مختلفی چون سن، شدت ابتلا به بیماری و ژنتیک افراد کم یا زیاد خواهد شد. ممکن است یک تا ۲درصد افراد بهبودیافته از کرونا در کمتر از یک سال مجدد به این بیماری مبتلا ‌شوند. باید درنظر داشته باشیم که در جهانی زندگی می‌کنیم که بیشتر افراد واکسینه نشده‌اند. این واقعیت که شما واکسینه شده‌اید، چیزی را تغییر نمی‌دهد. مدیران مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها و سازمان غذا و داروی آمریکا در بیانیه‌ای مشترک گفته‌اند: «داده‌های موجود به‌وضوح نشان می‌دهد که ایمنی ایجاد شده در برابر عفونت ناشی از ویروس کرونا با گذشت زمان پس از دریافت نخستین دوزهای واکسن کاهش می‌یابد». گفته می‌شود براساس نتایج آزمایشگاهی، سطح پادتن ایجاد شده در بدن، پس از دریافت دوز سوم، پنج تا ده برابر بیشتر از سطح مشاهده شده پس از دریافت دو دوز نخست واکسن است. طبق تحقیقاتی که بر ایمنی بدن کسانی که واکسینه ‌شده‌اند یا بهبودیافتگان در دانمارک انجام شده، نشان می‌دهد جوانانی که در بهار ۲۰۲۰ به این بیماری مبتلا شده‌اند، خطر ابتلای دوباره به کووید-۱۹ در پاییز ۲۰۲۰ (۶‌ماه بعد) تا ۸۰ درصد کاهش می‌یابد که به نوبه‌خود ایمنی مناسبی در برابر بیماری به شمار می‌رود. در مقابل اما ابتلا به این بیماری در گروه سنی بالای ۶۵ سال خطر ابتلای دوباره به کووید-۱۹ را تنها تا ۵۰ درصد کاهش داده است. این نتایج نشان می‌دهد که واکسیناسیون، ایمنی بالاتری نسبت به ایمنی بهبود یافتگان دارد. شاید با درنظر گرفتن این موضوع بتوان گفت که همه واکسن‌ها ایمنی قوی‌تری را در بدن فعال می‌کنند تا پاسخ ایمنی‌ای که بدن فرد مبتلا به کووید-۱۹ با سیر نسبتا خفیف نشان می‌دهد.