عاطفه چوپان
همیشه 2ایستگاه، آغاز و پایان راه را به تصویر می‌کشند. انتها و ابتدای خطوط مترو نیز ماجراهایی در دل خود دارد که با تاریخچه محله‌ها گره خورده است. اکثر ما تصور می‌کنیم زندگی با تولد آغاز و با مرگ به پایان می‌رسد. با وجود این شاید سطحی از زندگی وجود داشته باشد فراتر از دوران حیات تک‌تک ما که در امتداد قرن‌ها همچنان جریان داشته باشد. زیست اجتماعی در محلات تهران یکی از همین زندگی‌هاست. حیات اجتماعی بدون توجه به‌وجود ما، در طول و عرض سالیان در سیلان بوده و حالا با ساخته شدن ایستگاه‌های مترو رنگ دیگری نیز به‌خود گرفته است. برای کسانی که به هر دلیل به سفرهای درون‌شهری می‌روند، نقطه‌ای از این کلانشهر آغاز و نقطه دیگری پایان مسیر است. در این گزارش به همین آغازها و پایان‌ها خواهیم پرداخت.
ایستگاه شهید کلاهدوز
از دوشان‌تپه تا کلاهدوز
خیابان پیروزی فعلی در زمان قاجار «دوشان تپه» نام داشت و حالا در شرقی‌ترین نقطه آن که به نام «شهید کلاهدوز» شناخته می‌شود، یک ایستگاه مترو با همین نام وجود دارد. البته 2خیابان کلاهدوز در تهران وجود دارد، اما تنها همین خیابان است که ایستگاه متروی آن نقطه آغاز یک خط مترو برای رفت‌وآمدهای روزانه خواهد بود. کلاهدوز یکی از قدیمی‌ترین بافت‌های شهری تهران را دارد و هنوز در بعضی از کوچه‌ها و خیابان‌ها، اتمسفری کاملا سنتی حاکم است. ایستگاه مذکور ابتدای خط 4مترو قرار دارد؛ جایی که یکی از درهای ایستگاه به فلکه لوزی باز می‌شود تا مسافران غیرمحلی درخت‌های بلندبالای آن منطقه را ببینند. همین درخت‌ها نمایانگر روزگاری است که این محله از سر گذرانده است.
ایستگاه ارم‌سبز
از کلاهدوز به ارم‌سبز
با تمامی این احوال، شاید ساکنان «بلوار شقایق» و «سازمان برنامه» چندان موافق نباشند که ایستگاه کلاهدوز آغاز خط 4است. آنها هر روز سفر خود را از ایستگاه «ارم‌سبز» به سمت مقصدهای گوناگون آغاز می‌کنند. ارم سبز نقطه روبه‌روی ایستگاه کلاهدوز در همان خط است. سازمان برنامه و بلوار شقایق از مناطق غربی تهران هستند که روزگاری در تملک فردی به نام «اعتماد» بودند. آن زمان این محدوده چراگاهی بود که برای تامین سوخت ساکنان مناطق اطراف نیز از آن استفاده می‌شد. اواخر دهه 20شمسی، سازمان‌برنامه و بودجه این زمین‌ها را از اعتماد خرید و تا‌کنون نیز به همین نام شناخته می‌شوند. منطقه کنونی خیابان سازمان برنامه، بسیار گسترده‌تر از منطقه خریداری شده از سوی سازمان نام‌برده است.
ایستگاه آزادگان
آزادگانِ ساکن دولتخواه
درست در نقطه مقابل ایستگاه قائم، ایستگاهی با هزار و یک تفاوت بزرگ و کوچک وجود دارد. ایستگاه «آزادگان» در منطقه دولتخواه تهران و در نزدیکی بزرگراه آزادگان و بزرگراه آیت‌الله سعیدی است. در این ایستگاه خبری از سازه‌های خاص معماری، آب‌وهوای دلخواه یا سایر جذابیت‌هایی که در ایستگاه قائم مشاهده می‌شود، نیست. دولتخواه از آن مناطقی است که در گذر روزگار، ترجیح داد منزل اقشاری باشد که بیشتر از اکثر مردم در سختی زندگی می‌کنند. در این محله از تهران، زندگی‌های بسیاری در پیچ و خم کوچه‌های خاکی و در مجاورت کوره‌های آجرپزی جریان دارد.
ایستگاه قائم
مبدأ خوش آب‌وهوا
همانطور که هر شخص با هر مسیر و مقصدی خط زرد متروی تهران را طی می‌کند، قصه آغاز و پایان‌های دیگری نیز در تهران جریان دارد. نخستین شهربازی تهران «پارک شادی مینی‌سیتی» نام داشت و محدوده این شهربازی نیز بعدها به نام مینی‌سیتی شناخته شد؛ منطقه‌ای که امروز به نام شهرک شهیدمحلاتی شناخته می‌شود؛ یکی از مناطق خوش‌آب‌وهوای شمال‌شرق تهران که عمده ساکنان آن از رفاه اقتصادی بسیاری بهره می‌برند. متروی قائم درست در حوالی شهرک شهیدمحلاتی و شهرک قائم قرار دارد. برای ساکنان این محدوده، ایستگاه قائم، واقع در خط 3متروی تهران نقطه آغاز سفرهای درون‌شهری به شمار می‌آید.
آغازها و پایان‌های مترویی
در همینه زمینه :
