گفت و گو
نگاهی به انتشار آثار مکتوب درباره شمس و مولانا در سال گذشته
سهم مولانا بیش از دیگر شاعران است
هفتم وهشتم مهرماه، روز بزرگداشت شمس و مولاناست و فرصت مناسبی برای ارزیابی کارنامه مولوی‌پژوهی و شمس‌پژوهی. سال گذشته کارنامه مولوی‌پژوهی نسبت به سال‌های قبل کم‌برگ‌تر بود، اما همچون گذشته از شاعران پرمخاطب باقی مانده و کتاب‌های جدیدی درباره زندگی و اندیشه‌هایشان منتشر شده است. علی اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی و بین‌الملل شهرکتاب در گپ و گفتی کوتاه با همشهری، کارنامه مولوی‌پژوهی را در سال گذشته بررسی اجمالی کرده است.
اهمیت فرهنگ و زبان فارسی
در میان آثار مولانا، کتاب گران‌سنگ مثنوی از دیرباز در بسیاری از کشورها به‌ویژه در ایران، ترکیه و شبه‌قاره هند مورد توجه گروه‌های مختلف قرار گرفته و آثاری فراوانی در پیوند با آن به‌وجود آمده است، اما درباره این آثار به‌وجود آمده تاکنون گزارشی مدون و بایسته ارائه نشده است. به‌دست دادن گزارش‌هایی علمی و آماری از چگونگی سیر مثنوی‌پژوهی در کشورهای مختلف، از یک‌سو پایگاه مولانا و مثنوی را در آن دیار روشن‌تر می‌کند و از سویی اهمیت فرهنگ و زبان فارسی را بیش از پیش نشان می‌دهد و از جهت دیگر نیز راه سایر پژوهشگران حوزه مولانا‌پژوهی را هموارتر می‌کند. اهمیت و اعتباری را که مولانا نزد طیف بسیار وسیع مخاطبان خود، در سراسر عالم و اعصار داشته که با گذشت زمان افزون‌تر می‌شود باید بیشتر کاویده شود و آثار منتشرشده به تحقیقات و مطالعات آینده و برخورداری از اندیشه‌ها و آثار شاعری شگفت که نزدیک به 800سال پیش پا به دنیا نهاد، کمک می‌کند و بر دامنه آن می‌افزاید.
انتشار بیش از 189هزار نسخه کتاب درباره مولانا
ازمهرماه سال گذشته تاکنون و از میان ۱۸۶ اثری که از مولوی و درباره او با شمارگان ۱۸۹هزارو 100 نسخه منتشر شده است، ۲۶ اثر با شمارگان ۳۹هزارو 250 نسخه به بازنویسی داستان‌های مثنوی به نثر و برای گروه‌های مختلف سنی اختصاص داشته است.
مثنوی معنوی ۹ بار با شمارگان ۷هزارو 900 نسخه چاپ شده است. ۲۶ اثر به شرح مثنوی با شمارگان ۳۰هزارو 130 نسخه اختصاص داشته‌اند و فیه‌مافیه نیز ۶ بار با ۴هزارو 150 نسخه منتشر شده است. 7فرهنگ موضوعی هم درباره آثار مولانا با تیراژ ۱۵هزارو400 نسخه در این سال راهی بازار شده و غزلیات شمس تبریزی 3بار با شمارگان ۲هزارو 800 نسخه منتشر شده است. همچنین آثاری که به‌صورت کتاب، مقاله و پایان‌نامه درباره مولوی نوشته و منتشر می‌شود از دیگر شاعران فارسی بیشتر است. به‌عنوان نمونه در سال گذشته۹۵اثر به نقد و بررسی آرای مولانا و آثارش اختصاص داشته است که با تیراژ ۷۹هزارو 80 نسخه چاپ شده‌اند و ۱۴ کتاب به زندگی مولانا و خانواده او خصوصاً سرگذشت کیمیا اختصاص داشته که تیراژ این آثار ۱۰هزارو 390 نسخه است.
7 کتاب درباه شمس‌تبریزی
مولانا و شمس از یکدیگر جدانشدنی هستند، ولی زندگی شمس در بیشتر منابع با آنکه حکایات و نکته‌هایی را به‌صورت زندگینامه درباره خصلت‌های فردی شمس نقل می‌کند، تصویری افسانه‌گونه از او ارائه می‌دهد که مؤلفان بعد از آنان این تصویر را به نسبت‌هایی بسیار بزرگ‌تر از واقعیت زندگی او جلوه داده‌اند. اما بعد از تصحیح مقالات شمس و در3 دهه گذشته با انتشار تحقیقات جدید درباره شمس و ارتباط او با زندگی مولانا تا حدودی تصویر واقعی‌تری از شمس به‌دست آمده است که هم در قالب پژوهش‌های علمی عرضه می‌شود و هم به شکل رمان و داستان است. همچنین در یک سال گذشته 7کتاب درباره شمس‌تبریزی به‌صورت چاپ اول و تجدید چاپ در شمارگان ۱۸هزارو 300 نسخه منتشر شده است که کتاب «ملک گرسنه» نوشته نهال تجدد با 12چاپ با بیشترین استقبال روبه‌رو بوده است و کتاب‌هایی مانند «آکادمی عشق» نوشته شهاب‌الدین عباسی هم با 4چاپ از کارهای ارزشمند سال گذشته است. بیست‌و‌ششمین نوبت چاپ کتاب خط سوم دکتر ناصرالدین صاحب‌الزمانی در این سال نشان می‌دهد که کماکان این کتاب از منابع شناخت شمس برای مخاطبان به شمار می‌رود.
و نکته آخر اینکه مرکز فرهنگی شهرکتاب در روزهای بزرگداشت شمس و مولانا با معرفی کتاب‌های ارزشمندی که در سال گذشته درباره این دو شخصیت برجسته ادبیات فارسی و عرفان اسلامی منتشر شده است و انتشار سخنان مؤلفان این آثار و دیگر مولوی‌پژوهان برجسته تلاش می‌کند تا کتاب‌های مفید در اختیار مولوی‌دوستان و علاقه‌مندان به شمس تبریزی قرار گیرد.
