
رهبر انقلاب: دوره ما میتواند سعدیآفرین باشد
امیدواری به شاعران جوان انقلابی
شعر امروز در کشور ما دارای زبان جدیدی است که ساخت دوره انقلاب است

حسین ارجلو-روزنامهنگار
در شب ولادت با سعادت کریم اهلبیت حضرت امام حسن مجتبی(ع) جمعی از شاعران جوان و پیشکسوت با رهبر معظم انقلاب اسلامی دیدار کردند. در این دیدار، ایشان بر اهمیت شعر بهعنوان هنری تأثیرگذار تأکید کردند و گفتند که شعر امروز با زبان نوین و مضامین انقلابی، توحیدی و عاشقانه عفیف، پتانسیل رسیدن به جایگاه بزرگان ادب را دارد. ایشان توصیه کردند: شاعران باید با تقوا، مطالعه آثار کلاسیک و مضمونسازی خلاقانه، به اعتلای شعر فارسی کمک کنند. ایشان همچنين افزودند: حفظ سنتهایی مانند شروع دفتر با توحیدیه و استفاده صحیح از رسانهها نیز ضروری است. رهبر معظم انقلاب در پایان یادآور شدند که شعرای جوان میتوانند با تلاش و خلاقیت، دورهای طلایی در ادبیات فارسی خلق کنند. رئوس اظهارات ایشان به شرح ذیل است:
جایگاه شعر در فرهنگ و جامعه
شعر به مثابه هنری بیبدیل:
شعر تنها رسانهای است که با وجود پیشرفت فناوری، جایگاه تأثیرگذاری خود را حفظ و حتی تقویت کرده است.
قرآن کریم در سوره شعرا (آیات ۲۲7–۲۲4) به نقش دوگانه شعر اشاره میکند؛ هم هشدار درباره خطرات شعر بیپایه و هم تمجید از شعرای متعهد.
گزارش رشد کمی و کیفی:
در سال ۱۴۰۳، آزمونهای تخصصی از شعرای انقلابی نشاندهنده رشد چشمگیر در مهارتهای زبانی و مضمونسازی است.
افزایش تعداد شعرای جوان متعهد، نویدبخش آینده درخشان ادبیات فارسی است.
چالشها و آسیبهای پیشرو
تهدید بازاریشدن شعر:
حضور بیش از حد شاعران در برنامههای تلویزیونی غیرتخصصی ممکن است اعتبار هنری شعر را کاهش دهد.
پیشنهاد: تولید برنامههای ویژه شعر با حضور استادان دانشگاه و منتقدان ادبی
کمرنگشدن مفاهیم عمیق:
برخی شعرهای امروزی بهدلیل تمرکز بر فرم، از محتوای غنی غافل میشوند.
غفلت از میراث ادبی:
جوانان کمتر به مطالعه دیوانهای کلاسیک میپردازند که این امر منجر به فقر زبانی میشود.
ویژگیهای شعر امروز ایران
زبان نوین شعری:
ترکیبی از سبکهای خراسانی (حماسی)، عراقی (غنایی)، هندی (مضمونپردازی) و عناصر مدرن
مثال: استفاده از استعارههای سیاسی- اجتماعی در قالب غزل یا مثنوی
مضامین برجسته:
مفاهیم انقلابی و شهیدپروری:
شهیــــدان سلیمــانی، رئیسی و شخصیتهای مقاومت منطقه (نظیر سنوار و نصرالله) به نمادهای شعری تبدیل شدهاند.
شعرهای مرتبط با این شهیدان، نقش مهمی در زنده نگهداشتن آرمانهای انقلاب دارند.
مفاهیم توحیدی و عرفانی:
تلفیق مفاهیم عمیق دینی با زبان شاعرانه مانند اشعار مرحوم حمیدی شیرازی
شعر عاشقانه عفیف:
تأکید بر حفظ حیا و نجابت در بیان عواطف در مقابل شعر عاشقانه مبتذل دوره پهلوی
نقش رسانه در ترویج شعر
تلویزیون و رادیو:
پخش برنامههای تخصصی شعر با حضور شاعران برجسته و تحلیل آثارشان
مثال موفق: برنامه «خوشهچین» در دهه ۶۰ که به معرفی شاعران انقلابی میپرداخت.
فضای مجازی:
ایجاد صفحات اختصاصی برای نشر شعرهای فاخر با توضیحات ادبی
هشدار: پرهیز از انتشار شعرهای سطحی در پیامرسانهای عمومی
راهکارهای ارتقای شعر
توجه به تقوا و معنویت:
شاعر باید بهعنوان «انسان کامل»، تقوا و پاکی باطن را در اولویت قرار دهد.
تجربه شاعرانی مانند حافظ و مولوی نشان میدهد که عمق معنوی، شعر را جاودانه میکند.
بهرهگیری از گنجینه ادبیات کلاسیک:
مطالعه آثار سعدی، حافظ، نظامی و فردوسی نه برای تقلید، بلکه برای الهامگیری از تکنیکهای زبانی و مضمونسازی
مثال: استفاده از صنعت تضاد در غزلهای حافظ یا ایهام در شعر بیدل
مضمونسازی خلاقانه:
پرهیز از تکرار مضامین تکراری و تلاش برای ارائه ایدههای نو با زبان بدیع
مثال تاریخی: «گفتم ز کجایی؟ گفتا نیمی از ترکستان، نیمی از فرغانه» (صائب تبریزی)
زبان فاخر و ادبی:
پرهیز از استفاده از زبان عامیانه یا سطحی در شعر جدی
مثال منفی: بهکارگیری اصطلاحات روزمره در شعر کلاسیک
چشمانداز آینده
رسیدن به قلههای ادبی:
با تلاش شاعران جوان، دوره کنونی میتواند به عصر طلایی جدیدی در ادبیات فارسی تبدیل شود.
نمونههای موفق: شاعرانی چون قیصر امینپور و سیدحسن حسینی که توانستند شعر انقلابی را به سطح جهانی برسانند.
گسترش بینالمللی:
ترجمه شعرهای فارسی به زبانهای دیگر و معرفی آن در مجامع ادبی جهانی
سنتهای فراموششده
آغاز دفتر شعر با توحیدیه و نعت:
در گذشته، شاعران دفتر شعر خود را با مدح خدا و پیامبر(ص) آغاز میکردند، مانند «اول دفتر به نام ایزد دانا» در شاهنامه.
احیای این سنت، پیوند شعر امروز را با میراث معنوی تقویت میکند.
حفظ قالبهای کلاسیک:
قالبهایی مانند غزل، مثنوی و قصیده باید همراه با مضامین نوین احیا شوند.