استارت‌آپ
آموزش مجازی در ایران؛ بدون استارتآپها
برخلاف روند جهانی در دوران کرونا، استارت‌آپ‌های حوزه آموزش رشد چندانی را در ایران طی این مدت تجربه نکرده‌اند
عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار
اعلام واکسیناسیون دانش‌آموزان 12 تا 18سال، امید به بازگشایی مدارس را زنده کرد. با این حال، برخی دلایل ازجمله فرایند زمان‌بر تکمیل واکسیناسیون دانش‌آموزان و موارد دیگر ممکن است باعث شود که امسال هم آموزش تحصیلی به‌صورت مجازی یا حداقل ترکیبی(مجازی-حضوری) ارائه شود. حضور چند روز پیش سرپرست وزارتخانه آموزش و پرورش در مرکز مانیتورینگ شبکه آموزشی دانش‌‌آموز، موسوم به «شاد» هم این احتمال را تقویت می‌کند. در این مراسم، مدیرعامل همراه اول که توسعه‌دهنده این اپلیکیشن محسوب می‌شود، از احتمال مشارکت شرکت‌ها و بخش خصوصی فعال در حوزه آموزش و پرورش در این پلتفرم خبر داد. درواقع بخش خصوصی درصورت تأیید شورای‌عالی فضای مجازی می‌تواند خدمات خود را روی این بستر، به‌عنوان «پلتفرم مادر» ارائه دهد. در بسیاری از کشورها ازجمله پاکستان حوزه نوآوری در آموزش به سرعت در حال توسعه است، به‌طوری که اخیرا یک استارت‌آپ توانسته مبلغ قابل‌توجهی برای سرمایه‌گذاری در حوزه آموزش جذب کند. با این حال، در ایران، با وجود عمر تقریبا 2ساله آموزش رسمی مجازی دانش‌آموزان، کمتر شاهد مشارکت و فعالیت اینگونه استارتآپها هستیم. درحالی‌که اگر شرایط فعالیت بخش خصوصی و استارتآپها در این حوزه با توجه به سیاست‌های آموزش و پرورش فراهم شود، چه در بخش زیرساخت و چه در بخش تولید محتوا شاهد افزایش کیفیت آموزشی خواهیم بود.
عدم‌مشارکت در حوزه‌های پرخطر
محمود کریمی، کارشناس نوآوری و کسب‌وکارهای نوپا با اشاره به اینکه طی 2سال گذشته در ایران برخی استارتآپها در حوزه آموزش مشارکت داشته‌اند، می‌گوید: «برخی از این استارتآپها تولید محتوا می‌کردند و برخی دیگر به عرضه زیرساخت مشغول بودند.»
با این حال، کریمی مسئله اصلی را به‌گونه‌ای دیگر می‌بیند. به‌گفته او «مسئله این است که استارتآپها هنگامی که می‌خواهند به یک حوزه ورود کنند، اگر گمان کنند که شرایط آن حوزه به‌گونه‌ای است که خطرپذیری بالایی دارد، طبعا مشارکت نمی‌کنند.»
کریمی معتقد است که «اگر استارتآپها ببینند که زمان و سرمایه زیادی هزینه می‌کنند و بهره‌ای نصیب آنها نمی‌شود، یا فاصله می‌گیرند یا صبر می‌کنند ببینند شرایط چگونه پیش می‌رود تا نقش خود را ایفا کنند.»
به‌گفته این کارشناس «در حوزه‌هایی که رفتارهای دارای شبهه یا نشانه‌هایی از رانت مشاهده شود، استارتآپها، به‌عنوان مجموعه‌های آسیب‌پذیرتر، با ملاحظه عمل خواهند کرد. وگرنه همین الان هم اگر آموزش و پرورش به‌طور مشخص اعلام کند که در بعضی زمینه‌ها نیاز به کمک داریم، استارتآپها با روی گشاده و دلسوزانه برای ارتقای تحصیلی دانش‌آموزان اقدام خواهند کرد.»
مذاکره برای اعتمادسازی
آنگونه که سرپرست وزارتخانه آموزش و پرورش، از «شاد» به‌عنوان پلتفرم مادر یاد کرد، «اگر قرار باشد که شاد پلتفرم اصلی باشد و بخش خصوصی روی آن به تولید و ارائه محتوا اقدام کند، باید درباره ملاحظات فنی و محتوایی که استارتآپها می‌توانند ارائه کنند، مذاکره و گفت‌وگو شود.»
کریمی در این مورد می‌گوید: «شرایط باید به‌گونه‌ای باشد که استارتآپها به شاد اعتماد کنند تا روی زیرساخت شاد محتوا ارائه دهند و نگرانی هم بابت سوءاستفاده‌های احتمالی نداشته باشند.»
مشابه این اتفاق را پیش از این در ارائه فیلم‌ها و سریال‌ها روی پلتفرم‌های VoD شاهد بودیم. درواقع، در ابتدا تهیه‌کنندگان و کارگردانان برای عرضه محصولات خود روی این پلتفرم‌ها مقاومت می‌کردند، چراکه نگران کپی‌شدن فیلم‌ها و سریال‌ها و در نتیجه از دست رفتن سرمایه خود بودند.
راهکار مشارکت استارتآپها
اگر آموزش و پرورش و همراه اول از مشارکت بخش خصوصی در شاد سخن می‌گویند، طبعا فراهم‌شدن شرایط این مشارکت ضروری است.
بازرس انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایران بر این باور است که «آموزش و پرورش به‌طور شفاف باید اعلام کند که تحت چه شرایطی و با چه مکانیسم‌های کنترلی، به چه محتوایی نیاز دارد تا استارتآپها هم اعلام کنند که هر کدام، چه نیازهایی را می‌توانند برآورده کنند.»
کریمی با اشاره به اینکه حوزه‌ای که دارای ضوابط پیچیده و غیرشفاف است، جذابیتی برای استارتآپها ندارد، معتقد است «در چنین فضایی، کسی که می‌خواهد شفاف عمل کند، با ملاحظه و واهمه رفتار می‌کند. بنابراین در این شرایط، عجیب نیست که بعضی از استارتآپها علاقه‌ای به مشارکت و فعالیت نداشته باشند.»
کارشناس نوآوری و کسب‌وکارهای نوپا توصیه می‌کند که «برای یک‌بار فرایند انتخاب شاد به‌صورت شفاف اعلام شود، نقدهای وارد بر آن شنیده شود و اگر نقدها وارد بود، راه‌حل‌های جبران یا برطرف‌کردن اشکالات هم ارائه شود. در این صورت اگر مشاهده شد که این پلتفرم بهترین گزینه است و بدون سوگیری انتخاب شده، آن وقت همه به آن اعتماد می‌کنند و مشارکت اتفاق می‌افتد.»
در همینه زمینه :
